Brand Preventie Tips (Woning)

Brandpreventie is belangrijk, zeker als de feestdagen naderen. Met Kerst en Oud en Nieuw is er extra risico voor brandgevaar. Er zijn simpele maatregelen te nemen om de kans op brand te verminderen. In dit artikel tips ter voorkoming van brand, om de kerstboom, kerstversiering brandveilig te maken, maar ook brandbestrijding en brandveiligheid in het algemeen. Tips voor als de vlam in de pan slaat, brandgevaar en brandschade verminderen als er brand uitgebroken is en je je huis moet ontvluchten.

Brand Preventie - Voorkom Brandgevaar

Elk jaar zijn er in Nederland rond de 9.000 woning- en schoorsteenbranden, hetgeen neerkomt op gemiddeld 25 per dag. Hierbij overlijden gemiddeld vijftig mensen door brand in huis en worden rond de 800 slachtoffers met ernstige brandwonden behandeld.

Van alle woningbranden wordt 61% veroorzaakt door menselijk handelen. Maar liefst 40% van alle branden ontstaat in de keuken, waarbij de vlam in de pan de nummer 1 oorzaak is. Bijna een derde van de branden ontstaat door slecht onderhoud van elektrische apparatuur of een onjuist gebruik ervan. Verder zijn kaarsen, sigaretten en kortsluiting een belangrijke reden en kinderen die met vuur spelen!

Iedereen denkt onbewust: “mij gebeurt het niet” ...tot het te laat is. Brand komt helaas vaak voor en kan een verwoestend effect hebben. Niet alleen het vuur zelf, maar ook de rook maakt slachtoffers (vergiftiging, verstikking). Tijdens de feestdagen is het risico voor brand of rook extra groot, door gebruik van kaarsen, kerstversiering en natuurlijk ook vuurwerk met Oud en Nieuw.
De voornaamste oorzaken van ongevallen in de decembermaand en Kerst (volgens o.a. ook het Brandwondencentrum) zijn omvallende kaarsjes of kleding die in brand vliegt door een kaars. Deze ongevallen geven zeer ernstige verwondingen, die blijvend lichamelijk letsel tot gevolg hebben.
Tijdens de kerstdagen breekt jaarlijks ook vierhonderd tot vijfhonderd keer brand in woningen uit. Uit schademeldingen in de decembermaanden blijken kaarsen hier eveneens de hoofdoorzaak te zijn. Wanneer de kerststukjes die vlam vatten meegerekend worden, zijn kaarsen debet aan bijna de helft van het aantal woningbranden met de feestdagen. Ook schoorsteenbrand en kortsluiting in de kerstverlichting geven grote schade met de feestdagen.

In dit artikel tips om het risico op ernstige brand te verminderen, specifiek bij speciale situaties zoals feestdagen, maar ook in het algemeen. Bedacht zijn op brand kan van levensbelang zijn. Hieronder volgen tips om risico’s op brand te verkleinen en vermijden.

Brandpreventie Tips

Kerstboom en Kerstversiering impregneren

Kerstbomen en Kerstversiering zijn erg droog en vatten hierdoor heel makkelijk vlam. Impregneer de boom en versieringen met brandvertragende spray om dit te voorkomen.

Kaarsen Waxine Olielampen Open haard afschermen

• Let op met kaarsen, olielampen en open haard. Als je naar buiten loopt, al is het maar even, blaas dan eerst de vlammen die op open plekken staan, uit.
• Laat kinderen en huisdieren nooit alleen bij vuur en bewaar aanstekers en lucifers op een veilige plek: nooit onder handbereik van kinderen. Een aanzienlijk deel van de branden wordt veroorzaakt door kinderen die met vuur spelen
• Zet nooit brandende kaarsen of waxinelichtjes zonder houder los ergens op. Plaats kaarsen ook nooit in plastic of instabiele houders en kandelaars. Bij waxinelichtjes (theelichtjes) is de grondstof veelal paraffine. De lont is dermate geprepareerd dat de lichtjes veel warmte kunnen geven, waar ze in eerste instantie eigenlijk voor bedoeld zijn. Indien waxinelichtjes als sfeerlicht gebruikt worden, kan dit risico's en gevaar met zich meebrengen. Er zitten namelijk sfeerlichtjes/houders tussen, die niet goed tegen die hitte kunnen. Wanneer de houders afgesloten zijn, kan de hitte zelfs dermate hoog oplopen dat ze springen of bestaat er de mogelijkheid dat er een brandje ontstaat
• Zet kaarsen of waxinelichtjes nooit in een boekenkast of kast waar planken dicht op elkaar zitten; dit gaat schroeien en uiteindelijk vlam vatten (ruimte boven vlam vrijhouden)
• Let op dat als je kaarsen op een salontafel zet, deze niet te dichtbij het meubilair staan, zodat je niet het gevaar loopt vlam te vatten als je er langs loopt. Dit kan met kinderen en dieren (b.v. kwispelende hond) makkelijk gebeuren
• Zet geen brandbare materialen dicht in de buurt van de kaars. Let ook met name op de gordijnen. Indien er een kaars vlak bij staat en er is sprake van tocht, kan de vlam in de gordijnen slaan
• Kijk ook vooral uit met kaarsen in kerststukjes. Hoewel er vaak kaarsen in gekochte kerststukjes zijn geplaatst, is dit een gevaarlijke plek voor een kaars. Impregneer het stukje met brandvertragende middelen, hou de kaarsen goed in de gaten of haal de kaarsen eruit. Let extra op als het stukje in een plastic bakje zit.
• Plaats een goed scherm voor de open haard, die de open vuurbron voldoende afdekt, zeker met kinderen in de buurt
• Kijk ook extra goed uit met kaarsen in de slaapkamer!

Fondue Gourmet Barbecue

Let goed op met het aansteken bij Fondue, Gourmet of Barbecueroosters, zeker met het gebruik van spiritus, hetgeen bij onjuist gebruik een enorme steekvlam kan geven. Met kleine kinderen is het beter om elektrische fondue- of gourmetstellen te gebruiken. Doe ook geen tafelkleed op tafel bij dit soort open vuurbronnen. Als een kind aan het kleed trekt is het leed niet te overzien. Zet een kom of bak water in de buurt voor het geval dat....

Vuur Roken Asbakken

Als je rookt, rook dan niet in bed. Als je dit niet kan laten, maak er dan een regel van dat je een bakje met water op je nachtkastje zet om zeker te weten dat je sigaret uit is en niet doorsmeult (dit voorkomt uiteraard het gevaar van in slaap vallen met een brandende sigaret niet!) Zorg in het hele huis voor goede asbakken, waar de sigaretten goed op of in blijven liggen en er niet van af vallen. Leeg de asbak minstens een kwartier na de laatste sigaret. Indien je weggaat, gooi er dan voor de zekerheid wat water over (of in de wc en trek door).
Gebruik geen spuitbussen bij een open vuur of in de directe omgeving van een waakvlam (geiser, boiler, cv). Zorg ook dat je met vuur uit de buurt blijft van terpentine, kwastenreiniger en dergelijke.

Meterkast Stoppenkast

Een meterkast of stoppenkast wordt door veel mensen gebruikt als extra opbergkast voor stofzuigers etc. Dit kan meer schade geven dan je beseft, daar de kans op beschadiging van de leiding groter wordt door het telkens erin en eruit halen van spullen. Maar voornamelijk, indien er brand uitbreekt, is alles wat in de kast staat goede brandstof. Probeer de meterkast zoveel mogelijk leeg te houden en zorg voor voldoende ventilatie in de kast.

Kunststof Schrootjes Lamellen Piepschuim

In met name slaapkamers en zolderkamers wordt vaak gebruik gemaakt van kunststof schrootjes als muurbedekking. Wat veel mensen niet weten, is dat deze schrootjes zeer licht ontvlambaar zijn en voor enorme rookontwikkeling zorgen bij brand. Tijdens een brand kunnen ze ook ernstige brandwonden veroorzaken omdat ze gaan hangen door de hitte bij een brand en smelten waardoor druppels ernstige brandwonden kunnen veroorzaken. Tevens kunnen ze een obstakel vormen bij het vluchten of verlaten van de woning, daar ze een zeer dichte en verstikkende rook geven. Ook uit lamellen en piepschuimmaterialen komt bij brand deze verstikkende rook vrij, hetgeen vooral in vluchtwegen tot ernstige problemen kan leiden. Beter is om MDF of gipsplaat te gebruiken (laatstgenoemde heeft een brandwerende werking).

Halogeenverlichting Veilig Plaatsen

Halogeenverlichting (zeker de inbouwspots) kunnen heel heet worden. Pas op dat je ze niet in de buurt plaatst van brandbare materialen. Plaats halogeenverlichting niet te dicht bij de meubels en gordijnen (overigens onbedekte gloeilampen ook niet). Zet deze ook niet te dicht bij plastic in de buurt. Halogeenverlichting die ingebouwd is in kunststof of houten plafonds kan ook tot brandgevaar leiden. In de keuken is het belangrijk om halogeen niet in de buurt van bijvoorbeeld een waterkoker te plaatsen i.v.m. waterdamp. Ook niet in vochtige ruimtes als de badkamer, daar dit kortsluiting kan veroorzaken. Zet je waterkoker of andere apparatuur met water of stoom dus niet in de buurt van halogeenverlichting.

Keuken Materialen Plaatsen

Belangrijk is om voor een goede afstand te zorgen tussen kooktoestellen en brandbare materialen. Zorg dat er geen gordijnen vlak bij het fornuis hangen of theedoeken en handdoeken. Ook bij wasgoed moet je uitkijken om dit niet bij een straalkachel te hangen. Binnen 1 meter van een verwarmingsketel moet je geen brandbare materialen plaatsen.

Vlam in de Pan Afdekken

De vlam in de pan is de nummer 1 van brand in huis en ontstaat als vet oververhit raakt. Doe als eerste onmiddellijk de hittebron uit als de vlam in de plan slaat en ook de afzuigkap (indien deze aan staat). Wanneer de vlam in de pan slaat, blus dit dan niet met water, maar probeer meteen de deksel erop te doen. Beter is nog om een blusdeken aan te schaffen (zie Brandblusser & Rookmelder (Brandbestrijding) en deze standaard op een toegankelijke plek in de keuken te hebben liggen. In plaats van een blusdeken kan ook een vochtige, niet-synthetische dweil of doek gebruikt worden om op de pan te leggen en een steekvlam -en hiermee uitbreiding van de brand- te voorkomen.

Haspelsnoeren Kabelhaspels uitrollen

Haspelsnoeren of kabelhaspels moeten volledig uitgerold worden, zeker bij langdurig gebruik of zware apparatuur. Opgerolde snoeren is een belangrijke oorzaak van kortsluiting en brand, die bij velen niet bekend is. Een opgerold snoer wordt namelijk extra warm wanneer er elektriciteit doorheen loopt. Vooral bij zwaardere of langdurige belasting kan het isolatiemateriaal smelten, hetgeen kortsluiting kan veroorzaken met brand of rookontwikkeling. Je kunt ook haspelsnoeren kopen met ingebouwde warmtebeveiliging.

Aantal Stekkers Stopcontact Beperken

Met stekkerdozen en verdeelstekkers wordt vaak eindeloos uitgebreid. Echter, indien je te veel lampen en/of apparaten op één stopcontact aansluit, ontstaat het gevaar van overbelasting en dus op kortsluiting en/of brand. Driewegstekkers zijn door hun vrijkomende delen waar spanning op staat gevaarlijk en om deze reden dan ook verboden.

Algemene Basismaatregelen in Huis

• Wanneer je een gaslucht in huis ruikt, waarschuw dan meteen de brandweer of het gasbedrijf. Blijf in dat geval van elektrische schakelaars af en gebruik geen aanstekers of lucifers. Een heel klein vonkje kan al een explosie veroorzaken (door gasophoping)
• Laat je kachel en/of geiser regelmatig inspecteren om gaslekken en koolmonoxidevergiftiging te voorkomen. Je kunt aan de kleur van de vlam zien hoe de situatie is. Een normale vlam is blauw van kleur, een oranje of roze gekleurde vlam wijst op vuil of onvolledige verbranding en dient gecontroleerd te worden
• Laat je schoorsteen regelmatig inspecteren en vegen. Bij open haarden, houtkachels, kolenkachels en allesbranders blijven onverbrande deeltjes achter op de wand van het schoorsteenkanaal, die zeer brandbaar zijn. Belangrijk is om dit te laten doen als het nog niet koud is, daar na het vegen een tijdje niet gestookt kan worden. Een signaal dat het niet helemaal goed zit, kan zijn dat er condens tegen de ruiten slaat ten teken dat er iets aan de hand is met de afvoer
• Laat je TV, computer of andere apparatuur niet aanstaan ’s nachts of wanneer je niet thuis bent, ook niet op standby-stand. In de standby-stand blijven bepaalde onderdelen in het apparaat warm. Vooral met oudere apparatuur kan de combinatie van warmte en opgehoopt stof tot brand leiden. Ook adapters van oplaadbare apparaten direct uit het stopcontact halen na het opladen om oververhitting te voorkomen. Dit geldt voor alle elektrische apparatuur in huis. Zelfs een koffiezetapparaat in stand-by stand, kan brand veroorzaken. Bovendien bespaar je een flink bedrag op je jaarlijkse energierekening als je het je eigen maakt om apparatuur niet op stand-by te laten staan, maar uit te schakelen. Kleine moeite, groot effect!
• Laat apparatuur die acuut heet wordt zoals strijkbout en friteuse nooit onbeheerd achter; ga nooit de deur uit als deze nog aanstaan en zeker niet met kinderen of dieren in de woning
• Trek bij onweer voor de zekerheid de stekker uit je TV, computer en audioapparatuur
• Elk elektrisch apparaat geeft warmte af, belangrijk is dus om altijd voor goede ventilatie te zorgen en extra goed op te letten bij ingebouwde apparaten (ook ijskast en dergelijke)
• Wasdroger en afzuigkap. In het filter van de wasdroger hoopt zich stof op die in combinatie met hoge temperaturen kan leiden tot brand. Maak het stoffilter regelmatig schoon. Bij de afzuigkap is het ook belangrijk om het filter regelmatig te vervangen en goed schoon te maken. Het vet in de filter is anders een brandgevaar. Ook zal, indien de vlam in de plan slaat, een niet goed verschoond filter de brand makkelijk verspreiden. Verder is het belangrijk om een goede afvoer te behouden van dampen en gassen die vrijkomen bij het koken (koolmonoxide, niet verbrand gas)
• Door rook (vergiftiging, verstikking) vallen meer slachtoffers dan door de brand zelf. Rookmelders waarschuwen tijdig voor dit gevaar. Belangrijk is om ze op een aantal plaatsen in huis te hangen. Controleer regelmatig of ze nog werken (zie voor uitgebreide informatie en details Brandblusser & Rookmelder (Brandbestrijding)
• Zorg dat het hele gezin de vluchtwegen bij brand kent (trap, raam etc.) en zet geen obstakels op deze vluchtroutes. Bekijk je huis eens vanuit het oogpunt c.q. de situatie dat er brand is; welke plek geschikt is om naar buiten te vluchten? Welke mogelijkheden zijn er wat betreft deuren, ramen, vluchtwegen. Het is goed om dit in het algemeen eens goed en rustig te bekijken, zodat je in paniek als er brand uitbreekt in principe weet waar je heen moet (zie onder als er daadwerkelijk brand is). Maak afspraken met je gezin of huisgenoten wat te doen als er brand uitbreekt. Bespreek de veiligste en snelste vluchtroute(s) uit het huis met huisgenoten: wie is verantwoordelijk voor welk gezinslid of huisdier? Bespreek een verzamelplaats: waar ontmoet je elkaar als je uit huis gevlucht bent? Maak kleine kinderen duidelijk dat ze zich niet moeten verstoppen; daar kinderen deze neiging hebben
• Rook belemmert je zicht; zorg ervoor dat de vluchtroute vrij blijft en bewaar je sleutels op een vaste plek, zodat je snel de geschikte (voor)deur kunt openen.
• Indien je een bovenwoning hebt, houdt dan de mogelijke vluchtroutes in de gaten (in sommige oudere stadswoningen is er op de zolderverdieping een deur van huis naar naastgelegen huis). Zet geen obstakels op de vluchtroute (b.v. trappenhuis, gangen) . Indien door brand vluchtwegen niet meer begaanbaar zijn, kan een vluchtmiddel als een uitwerpladder belangrijk zijn (te koop in de grotere doe-het-zelf-zaak). Overigens niet alleen voor bovenhuizen, maar ook voor eensgezinswoningen kan deze ladder belangrijk zijn, indien de brand op de bovenverdieping uitbreekt en je niet naar beneden kunt.
• Controleer regelmatig of ramen en deuren op de vluchtroute niet klemmen
• Toets het nummer van de brandweer of 112 in het geheugen van alle telefoons (en vertel dit ook aan je kinderen, het hele gezin, alle bewoners)

Wat als er Brand is en je moet Vluchten?

• Bel als eerste de brandweer en zorg dat iedereen naar buiten gaat
• Probeer een klein brandje zelf te blussen, maar breng jezelf niet in gevaar(zie Brandblusser & Rookmelder (Brandbestrijding)
• Leg natte handdoeken op de drempel van de deur waar rook uitkomt
• Verlaat het huis meteen als het blussen niet lukt, doe dan alle deuren dicht
• Kruip zonodig door rokerige ruimtes met je hoofd dicht bij de grond, bescherm je gezicht met een natte handdoek
• Als kleren vlamvatten, wikkel er dan een wollen jas of deken omheen en rol over de grond[ (beter is een blusdeken, zie Brandblusser & Rookmelder (Brandbestrijding)

Ramen en Deuren bij Brand

• Sluit zoveel mogelijk ramen en deuren om uitbreiding van de brand te voorkomen. Hoe minder trek, hoe minder snel de brand zal verspreiden
• Voel aan een deur voordat je een vertrek verlaat. PAS OP: doe hem niet open als de deur warm is of indien je rook ziet
• Sluit koude deuren meteen als er rook of vuur doorheen komt, en zoek dan een andere vluchtroute
• Vlucht nooit naar boven, maar altijd omlaag. Indien dit bij een brand in een flat niet mogelijk is, kun je vaak beter in huis blijven. Ga (indien mogelijk) bij het raam staan of een balkon, zodat de brandweer je direct na aankomst kan zien.

Lees verder

• Brandblusser & Rookmelder (Brandbestrijding)
• Elektrische stroom & aarding (Veiligheid)