Compost maken van eigen GFT-afval en de tuingrond verbeteren

Compost is in zakken bij alle tuincentra volop te koop. Maar waarom geld uitgeven voor iets dat gratis is en in de meeste tuinen bovendien ook nog binnen handbereik? Wie in het bezit is van een moestuin en/of een siertuin, heeft te maken met tuinafval. Van dit ogenschijnlijke nutteloze materiaal kan kostbare en gezonde compost gemaakt worden. Aangevuld met afval van groente en fruit krijg je mooie vruchtbare compost. Met dit zelfgemaakte compost van je eigen GFT-afval kan de tuingrond verbeterd worden en hierdoor ontstaat een gezonde leefomgeving voor de planten in de tuin. In elke tuin hoort eigenlijk een composthoop!

• Wat is compost?
• Wat is de beste plaats voor een composthoop?
• Verschillende soorten compostbakken
• Samenstellen van de composthoop; wat kan er op de composthoop?
• Samenstellen van de composthoop; wat kan er niet op de composthoop?
• Compostversneller; Het goed verwerken van tuinafval tot compost
• Compost of nieuwe tuingrond verspreiden over de tuin

Wat is compost?

Compost is een natuurproduct, ontstaan uit een verteringsproces. Door het verzamelen van tuinafval en deze op een hoop samen te brengen start er een heel natuurlijk proces. Aan dit verteringsproces werken allerlei bacteriën, schimmels, wormen en insecten mee. Dit in combinatie met lucht, warmte én luchtvochtigheid zet het afval om in een mooie donkere rulle en zeer humusrijke grond. Compost bevat voedingsstoffen en is erg los van structuur. In het bijzonder deze laatste eigenschap maakt compost zo onmisbaar voor de tuin. Door regelmatig compost over de tuin te verspreiden werkt het uitstekend als bodemverbeteraar. In een losse, humusrijke bodem zullen planten beter gedijen en een goed wortelgestel kunnen ontwikkelen. Dit bij elkaar zorgt voor mooie én gezonde planten. Door het zelf composteren van tuinafval ontstaat een mooie kringloop. Het afval komt uiteindelijk weer terug in de tuin. Wat eerst afval was, is in de vorm van compost nu een bodemverbeteraar geworden met ook nog eens voor de planten opneembare voedingsstoffen daarin. Wie in de herfst erg veel afgevallen blad in de tuin heeft, kan van dit blad ook zelf bladcompost maken.

Wat is de beste plaats voor een composthoop?

Voor een goed verteringsproces is het belangrijk dat de composthoop niet in de volle zon geplaatst wordt. Het verteringsproces gaat gepaard met een hoge luchtvochtigheid. Als de composthoop te veel in de zon staat, dan kan het afval te droog worden. Door het verteringsproces ontstaat vanzelf warmte. Deze broeierige omgeving is ideaal, maar daar is geen zon voor nodig. Een plaats in de (half)schaduw is het beste. Zorg ook voor een beschutte plek.

Verschillende soorten compostbakken

Losse composthoop

De meest simpele vorm is natuurlijk een hoop. Gewoon het afval opstapelen en zijn gang laten gaan. Maar een hoop is erg kwetsbaar en vatbaar voor invloeden van buiten af.

Zelfgemaakte compostbak

Een zelf gemaakte constructie van houten palen met daartussen gaas voldoet ook prima. Houten pallets zijn ook heel geschikt om als basis te dienen voor een composthoop. Ze hebben een ideale maat.
Laat altijd één zijde (de voorkant) demontabel, zodat het compost goed bereikbaar is. Zo kan het afval regelmatig gehusseld worden en als het klaar is ook beter verspreid worden.

Kant-en-klare compostbak

Het makkelijkst is de aanschaf van een kant-en-klare compostbak. Deze zijn in vele verschillende soorten en maten verkrijgbaar.
De meeste kant-en-klare compostbakken zijn gemaakt van kunststof en uitgevoerd in neutrale kleuren als zwart of groen. Maar er zijn ook wat luxere exemplaren te koop, die uitgevoerd zijn in hout of metaal.

Samenstellen van de composthoop; wat kan er op de composthoop?

Als er eenmaal een goede plek gevonden is en eventueel een mooie bak is gemaakt of aangeschaft, dan kan het afval verzameld worden. Onderstaand een overzicht van producten die op de composthoop mogen, maar ook een lijst met producten die er beslist niet op thuis horen.

Afval wat op de composthoop kan

• Blad uit de tuin
• Eierschalen
• Grasmaaisel (meng het gelijk een beetje door de hoop heen)
• Groente- en fruitafval
• Hout en takken (mits goed fijngemaakt)
• Karton
• Koffiefilters en koffiepads
• Mest en bakvulling van huisdieren als cavia, hamster of konijn
• Mest van kippen, geiten en paarden
• Onbedrukt papier
• Overig tuinafval
• Theezakjes

Samenstellen van de composthoop; wat kan er niet op de composthoop?

Onderstaand een overzicht van producten die niet op de composthoop mogen. Ze verteren niet goed of houden het verteringsproces tegen.

Afval wat niet op de composthoop mag

• Bedrukt papier zoals kranten
• Botjes of visgraten
• Coniferen- of dennenafval
• Gekookte etensresten
• Kaaskorsten
• Mest van katten of honden
• Onkruid of zaaddragende plantdelen
• Oud brood
• Schillen van citrusvruchten
• Vlees
• Zieke of aangetaste planten

Compostversneller; Het goed verwerken van tuinafval tot compost

Maak op de plaats waar je de composthoop of –bak gaat plaatsen eerst de grond goed schoon en los. Door de losse structuur van de bodem kunnen allerlei (bodem)diertjes goed in het afval komen en daar het noodzakelijke “werk” gaan verrichten. Bouw het afval op in lagen en zorg altijd voor een blijvende luchtige structuur. Zo mag grasmaaisel op de composthoop. Maar als er een te dikke laag ineens op wordt gegooid, dan ontstaat een te dichte massa. Meng het daarom altijd goed met de rest van de composthoop. Maak in ieder geval de composthoop regelmatig los en luchtig. Dit kan met een speciale compostbeluchter, maar met een riek of spitvork kan het ook prima. Zorg dat het afval dat op de composthoop komt ziekte vrij is. Maak het bovendien zo klein mogelijk. Dit versnelt het verteringsproces. Het is wel belangrijk dat er ook afval met een wat grovere structuur, zoals takjes of stugge plantenresten, tussen zit. Deze zorgen ook voor een luchtigere structuur. Mocht het verteringsproces niet zo snel gaan, dan kan een compostversneller uitkomst bieden. Van Ecostyle is bijvoorbeeld een speciale Compostmaker te koop, waarmee binnen 6 tot 8 weken compost gemaakt kan worden.

Compost of nieuwe tuingrond verspreiden over de tuin

Als alles goed verteerd is, dan kan het prachtige zwarte compost verspreid worden over de tuinen. Hoe goed en zorgvuldig een composthoop ook wordt opgebouwd, niet alles verteerd even snel. Bij het verspreiden van het compost is dat duidelijk te zien. Tussen de fijne grond bevinden zich nog onverteerde delen. Om te voorkomen dat er te veel onverteerde delen mee verspreid worden in de tuin, is het beter om het compost eerst te zeven. Een compostzeef is kant-en-klaar te koop. Maar is ook eenvoudig zelf te maken van een houten frame met gaas ertussen. Een groot stuk gaas over de kruiwagen leggen en daar het compost op gooien werkt ook prima. Alles wat op de zeef achterblijft, kan weer terug op de composthoop om verder te verteren.