Davidia involucrata (vaantjesboom)

De davidia involucratie is zonder twijfel de boom met de spectaculairste bloeiwijze. Maar dit is slechts een van de vele troeven die hij heeft. Zijn mooie verkleuring in het najaar en de vruchtzetting maken van deze boom een volwaardige solitair die een meerwaarde geeft aan elke tuin en park waarin hij word aangeplant.

Naamsverklaring

De Davidia involucrata behoort tot de familie van de Nyssaceae. De boom is genoemd naar zijn ontdekker, de Franse missionaris Armand David, en involucrata verwijst naar de donzige haartjes op de bladeren. In het Nederlands wordt deze boom de vaantjesboom of zakdoekenboom genoemd omwille van de opvallend witte schudbladen bij de bloei.

Morfologie

De vaantjesboom is een bladverliezende boom of meerstammige struik. In zijn thuisland kan de boom tot 20 meter hoog worden maar in onze streken bereikt hij deze hoogte niet. De Davidia is een wijdvertakte boom met een eironde kroon die tot 5 meter breed kan worden. Hij vormt lange eindscheuten en kortere zijscheuten die op later leeftijd iets kunnen gaan afhangen. Om ten volle van de bloemenpracht te kunnen genieten is een boomvorm aangewezen.

Herkomst

De boom is inheems in centraal en west China. Eind 19de eeuw zijn er voor het eerst zaden van de boom vanuit China naar Europa gebracht.

Grond, standplaats

De plant verkiest een standplaats in volle zon of halfschaduw. Hij gedijt op niet te zware, vruchtbare en vochtige grond. Volwassen exemplaren zijn goed winterhard maar vragen om een luwe standplaats. Jonge exemplaren kunnen vorstgevoelig zijn en moeten in de winter best worden beschermd. Het is een mooie solitair vooral omwille van de bloeiwijze.

Blad

De bladeren zijn ongeveer 8-15cm groot, hartvormig tot toegespitst eirond van vorm en lijken een beetje op die van een lindeboom. De bladrand is getand met een opvallende nervatuur. Ze zijn heldergroen van kleur en de onderzijde is bedekt met fijne haartjes. De plant kan zijn bladeren ongelijkmatig verliezen in de herfst, dit is een vrij algemeen verschijnsel bij de vaantjesboom. De mooie herfstverkleuring kan gaan van geel over oranje tot paarsrood.

Bloemen, vruchten

De Davidia is een eenhuizige boom die bloeit in mei-juni. De bloemen ontwikkelen zich op het meerjarig hout met een zeer opvallende bloeiwijze. De bloemen staan op lange dunne afhangende stelen. Ze zijn ongeveer zo groot als een kers en bestaan uit meerdere meeldraden die een samen een bolletje vormen. Op afstand hebben ze een donkerbruine zwarte kleur.
Twee grote witte asymmetrische schutbladen (bracteeën) omgeven de bloem. Het bovenste schutblad is kleiner dan het onderste dat tot 16 cm groot kan worden. Bij het ontwikkelen van de schudbladen zijn deze bij het verschijnen groen en later worden deze wit.

Na enkele weken vallen de schutbladen af en beginnen de vruchten zich te ontwikkelen. Ze zijn ongeveer 4cm groot en nootachtige (van vorm zijn ze ongeveer te vergelijken met een gladde walnoot). Elke individuele vrucht hangt aan een lange rode steel. Initieel zijn de vruchten groen van kleur maar verkleuren langzaam naar bruinrood in het najaar. Als in de herfst de bladeren zijn afgevallen zijn deze zeer goed zichtbaar en geven de boom een mooi extraatje. Een heel belangrijk punt ivm de bloei is dat de boom pas in volle bloei komt na ongeveer 15 jaar. De jaren hiervoor kunnen er wel al sporadisch bloemen ontwikkelen maar de spectaculaire bloemenpracht blijft uit.

Schors

Op oudere leeftijd wordt de schors ruwer en gaat afschilferen.

Snoei

Davidia verdraagt slecht snoeien, dit dient enkel te gebeuren om slecht staande takken te verwijderen. Op later leeftijd best zo min mogelijk snoeien om infecties te voorkomen.

Ziekten

Opgepast met snoeien voor schimmelinfecties.

Varia

De boom kan vermeerderd worden uit zaden. Het kiemproces kan meerdere jaren in beslag nemen vermits ze minstens een warme en koude-cyclus moeten meemaken. Vermeerdering gebeurt dan ook bijna altijd door stekken.
De plant kan een onaangename geur verspreiden.

Cultivars

Er zijn twee variëteiten bekend, die eigenlijk geen variëteiten zijn maar twee verschillende soorten. Dit is later ontdekt bij het onderzoeken van de chromosomen van beide soorten. De naam is echter behouden en dit leid tot verwarring.

• Davidia involucrata ‘involucrata’: zoals hierboven beschreven
• Davidia involucrata ‘vilmoriniana’: De bladeren zijn lichter van kleur en hebben ook geen haartjes aan de onderzijde. Deze soort is winterharder dan de ‘involucrata’ en dus beter te gebruiken in ons klimaat. Deze soort word het meest courant gebruikt.