IJsheiligen achter de rug ... plantjes zetten!

Van oudsher kennen we wel dat wanneer het “IJsheiligen” is geweest – en het betreft hier enkele verschillende heiligen - dan komt er geen vorst meer en mogen de plantjes de volle grond in. Met een veranderend klimaat wordt dit zo langzaam maar zeker aardig losgelaten. Maar wat is IJsheiligen eigenlijk?

Geschiedenis

IJsheiligen is eigenlijk de naam voor een aantal heiligen, katholieke heiligen wel te verstaan. Het betreft heiligen waarvan de naamdagen, dit is een gedenkdag van de betreffende heilige, vallen in de periode van 11 tot 15 mei.

Wie zijn de IJsheiligen?

• Mamertus 11 mei - Mamertus was aartsbisschop van de Franse stad Vienne en een heilige in de christelijke kerk.
• Pancratius 12 mei – Pancratius (289- 12 mei 304) was een christelijke heilige.
• Servatius van Maastricht 13 mei – Servaas van Maastricht (Latijn: Servatius) (Maastricht, 384) was de eerste bisschop van Tongeren en later van Maastricht.
• Bonifatius van Tarsus 14 mei – Bonifatius was een Romeins burger, die in 307 de marteldood stierf tijdens de christenvervolgingen onder keizer Diocletianus.
• Sophia van Rome 15 mei - Sophia van Rome (304) is een heilige martelares van de Rooms-katholieke Kerk.

Oorsprong IJsheiligen

Het is een oud en algemeen bekend begrip in ondermeer Nederland. Men noemt het IJsheiligen, omdat in deze periode de periodes van vorst afloopt. Na deze periode komt er in principe geen vorst meer voor en kunnen de plantjes de grond in. Immers, als het nog kan vriezen, hebben jonge net wortelende plantjes geen schijn van kans en dus is de richtdatum een periode dat men geen vorst meer verwacht.
Buiten Nederland zijn nog meer landen bekend met het fenomeen “IJsheiligen”. Onderneem onze oosterburen.

Meteorologische aspecten

In deze periode kan het relatief koude zeewater nog aanzienlijke temperatuurveranderingen met zich meebrengen. Maar meestal in de 3e week van mei neemt dit af en is de kans groot dat de nachtvorst voor de komende periode achterwege blijft en het aankomend groen verantwoord de grond in kan.

Hoe zit het met winterharde planten?

Winterharde planten wil zeggen dat planten tot een bepaalde temperatuur en zonder enige bedekking de winterkou kunnen doorstaan. Voor de verschillende planten zijn er ook verschillende temperaturen waarop ze kunnen overleven. Kan de ene plant vijf graden onder nul hebben, de ander kan wel tot twintig graden onder nul overleven. Dit is per plant sterk uiteenlopend.

Naar binnen halen van planten

Het is in het aankoopproces van planten ook altijd goed er op te letten. Want een tuin mooi aankleden is mogelijk een leuke klus, maar niemand zit er op te wachten om het volgende voorjaar de helft te moeten vervangen, omdat het kapotgevroren is.
Bovendien als je de informatie over winterharde planten paraat hebt, dan is het je eigen keuze om bepaalde planten in de winter naar binnen te halen om ze daar te laten overwinteren. Dit kunnen de meeste planten prima hebben. De plant is dan in rust en je hebt er nauwelijks werk aan.

Kan een plant wel enkele graden onder nul aan maar twijfel je toch, bedek de plant dan bij de aanhechting naar de wortel en bedek het gebied om de plant met bijvoorbeeld een laag turf of houtsnippers. Dit kan net die extra bescherming geven om de plant goed de winter door te laten komen.

Winterharde planten wel voor IJsheiligen naar buiten?

Voor iedere jonge plant die nog goed moet wortelen is het van belang dat de plant er de ruimte voor krijgt. De kleine plant is nog fragiel – en dit geldt ook voor jonge winterharde planten – en het proces om te wortelen wordt bij vorst ook in gang gezet. Met als gevolg dat de jonge winterharde plant ook kapot kan vriezen.

Tot slot

Hoewel het klimaat langzaam lijkt te veranderen, is het aanhouden van de IJsheiligendagen nog steeds van belang bij het zetten van nieuwe planten. Het uitzoeken van de planten kan altijd eerder, maar een slag om de arm houden voor wat betreft het planten is niet verkeerd. Maar het is dan ook een feest om de daarna uitlopende planten te zien groeien.