Gevallen blad; wegharken, laten liggen of compost van maken?

Net als de andere drie seizoenen heeft ook de herfst veel te bieden in de tuin. Denk alleen maar eens aan die prachtige herfstverkleuring van de bladeren. Opeens worden die groene bladeren geel, bruin of rood. Als de bomen de voedingsstoffen terugtrekken uit de bladeren, kunnen deze werkelijk de meest spectaculaire kleuren aannemen. Tot zover niets dan genieten. Maar dan komt opeens de eerste herfststorm en ligt al die pracht in de tuin. Wat doen we dan met al dat afgevallen blad? Wegharken, laten liggen of gaan we er zelf compost van maken?

Gevallen bladeren

• Herfstbladeren; waarom verkleuren de bladeren?
• Afgevallen bladeren; wat doen we er mee?
• Herfstbladeren op het gazon
• Gevallen blad in de vijver
• Bladeren in de vaste planten border
• Bladcompost maken
• Bladblazers

Herfstbladeren; waarom verkleuren de bladeren?

Wat gebeurt er eigenlijk met al die bladeren in de herfst? Ogenschijnlijk van het ene op het andere moment verschieten in de herfst de bladeren van kleur. Verschillende kleurnuances groen veranderen dan in geel, bruin, rood en allerlei tussenliggende kleurvarianten. De bomen bereiden zich voor op de komende rustperiode. Maar voordat ze "in ruste gaan", moeten ze zorgen dat ze in het komende voorjaar weer voldoende voedingsstoffen hebben voor een nieuw seizoen. En dat doen ze door de in de bladeren aanwezige voedingsstoffen terug te transporteren naar de wortels. Door het weghalen van de voedingsstoffen verandert de samenstelling, en daarmee ook de kleur, van de bladeren. Ook komen de bladeren door dit proces los te hangen.

Afgevallen bladeren; wat doen we er mee?

Van herfstboom naar kale boom

De loshangende bladeren zullen bij de eerste de beste najaarsstorm van de bomen vallen. Opeens is er veel meer licht in de tuin en in het huis. Maar op de grond ligt een dik tapijt van bladeren. Wat moeten we daarmee doen?

Gevallen blad weghalen
Of we het gevallen blad laten liggen of helemaal gaan weghalen is deels afhankelijk van de tuineigenaar zelf. Willen we de natuur zijn gang laten gaan (en dus het blad laten liggen) of gaan we liever opgeruimd (dus alle blad verwijderen) de winter in? Dit is een keuze die ieder voor zich moet maken. Maar welk type tuinder/tuinierster je ook bent op sommige plaatsen moet het blad altijd verwijderd worden. Je moet het blad altijd verwijderen:

• Van het gazon
• Uit de vijver

Herfstbladeren op het gazon

Als in de herfst de bladeren massaal gaan vallen en allemaal op je grasmat terecht komen, dan moet je zo snel mogelijk in actie komen. De laag van bladeren brengt schade aan het gras aan. De vaak vochtige bladeren verstikken de grasmat en zorgen ervoor dat er geen licht meer bij het gras kan komen. Beide factoren, geen licht en verstikking, zorgen ervoor dat het gras snel achteruit gaat. Zorg er in elk geval voor dat je vóór de winter al het blad verwijderd hebt. Als het blad blijft liggen, dan zal het in de winter gaan verrotten, waardoor de grasplanten zullen verstikken. Dit heeft in het voorjaar kale plekken in het gazon tot gevolg. Een enkel blad op het gras is uiteraard geen probleem, maar voorkom grote hopen nat en rottend blad.

Gevallen blad in de vijver

De vijver ontkomt uiteraard ook niet aan de vallende bladeren. Voor het vaak zorgvuldig bereikte biologisch evenwicht in het vijverwater is het belangrijk om de bladeren er zo snel mogelijk uit te halen. Het afgevallen blad heeft namelijk gevolgen voor het zuurstofgehalte in het water. Bij de afbraak van de bladeren wordt zuurstof gebruikt en dit gaat ten koste van het zuurstofgehalte in het vijverwater. Een belangrijke en duidelijke reden dus om het blad zo snel mogelijk te verwijderen. Enkele bladeren kunnen eenvoudig met een hark of een schepnet worden weggehaald. Is er echter sprake van veel blad, bijvoorbeeld omdat er een grote boom in de buurt van de vijver staat? Dan is het een handige oplossing om, net voor de grootste bladval begint, een net over de vijver te spannen. Span het net dan zodanig, zodat de bladeren het water niet kunnen bereiken.

Bladeren in de vaste planten border

Daar waar het gazon en de vijver niet echt zitten te wachten op het vallende herfstblad, kan je het in de border in principe wel gewoon laten liggen. Het zorgt hier namelijk voor een natuurlijk winterdek voor de vaste planten en is bovendien een voedzame en onkruid-werende mulchlaag. Zorg echter dat de laag niet te dik wordt. Ongeveer 10 centimeter is echt wel het maximum. Wees altijd voorzichtig met een te dikke bladlaag in de border. Hier en daar wat afgevallen blad is geen enkel probleem. Dat is juist goed voor de grond. Maar te veel afstervend blad werkt ziektes in de hand. Schimmelziektes in het blad kunnen andere planten weer besmetten. Een dikke bladlaag is bovendien een heerlijke overwinter-plek voor ongedierte. Maar het is natuurlijk ook een heerlijke overwinter-plek voor nuttige dieren zoals regenwormen. En nuttig of niet, de vogels gedijen weer prima van al dat leven tussen het afstervende blad.

Bladcompost maken

Van de afgevallen bladeren is prima compost te maken. Weliswaar bevat bladcompost niet zoveel voedingsstoffen, de bomen en struiken hebben immers al de meeste voedingsstoffen aan de bladeren onttrokken, maar het levert nog wel een goed compost om de grond mee te verbeteren. Niet alle bladeren zijn geschikt om te composteren. Eiken- en beukenblad verteren heel langzaam en is daarom dus niet geschikt voor de composthoop. Snel verterend blad is het beste. Gebruik daarom voor je eigengemaakte bladcompost het blad van:

• Appel
• Es
• Kastanje
• Linde
• Populier
• Robinia
• Vlier
• Wilg

Het afgevallen blad van snel verterende bladeren kan dus gewoon op de composthoop. Als er geen composthoop is, kan op een simpele manier bladcompost gemaakt worden. Doe de afgevallen, liefst natte (anders zelf nat maken), bladeren in een vuilniszak. Meng er een handje kalk doorheen (dit versnelt het verteringsproces en verhoogt de pH-waarde). Stamp het blad aan en bind de zak dicht. Prik enkele gaatjes in de zak. Zet de zak weg tot het voorjaar en strooi dan het prachtige bladcompost uit over de border.

Bladblazers

Voor het verwijderen van het afgevallen blad kan je aan de slag gaan met de bezem en/of de hark. Maar als er erg veel blad ligt, dan kan je ook gebruik maken van een bladblazer. Met een bladblazer kan je al het blad op een hoop blazen en deze vervolgens met de zuigfunctie van de bladblazer in een opvangreservoir zuigen.