Herfstbloeiende struiken: Hibiscus of altheastruik

De hibiscus of altheastruik is een herfstbloeiende struik die bloeit op het eenjarige hout. Als vrij onopvallende struik staat hij het hele seizoen in de tuin. Maar aan het einde van de zomer treedt hij, ogenschijnlijk vanuit het niet, op de voorgrond. Vanaf de maand juli tot ver in oktober verschijnen onafgebroken de prachtige en vaak spectaculair grote bloemen. De bloemen variëren in kleur van blauw, lila, paars, rood tot wit en allerlei tinten daartussenin. De meeste bloemen hebben een opvallend donkergekleurd hart. Er zijn soorten met enkele bloemen, maar ook dubbelbloemige vormen komen voor. Er zijn ook struiken met bont blad, die in de tuin nog meer sierwaarde zullen toevoegen.

• Hibiscus syriacus (ook wel altheastruik of septemberroos genoemd)
• De beste standplaats voor de hibiscus
• Hoe en wanneer moet je de hibiscus snoeien?
• Hoe moet je de hibiscus verzorgen?
• Zaailingen en stekken van de hibiscus
• Verschillende soorten hibiscus

Hibiscus syriacus (ook wel altheastruik of septemberroos genoemd)

In de volksmond wordt voor deze struik eigenlijk altijd de Latijnse naam (Hibiscus) gebruikt. Zijn Nederlandse naam altheastruik is veel minder ingeburgerd. In België wordt hij ook septemberroos genoemd. Deze naam is wel heel duidelijk en geeft gelijk aan wanneer hij over het algemeen in bloei staat. De struik is familie van de Chinese roos, die we kennen als kamerplant. Deze verwantschap is vooral in de bloemen heel goed te zien. De hibiscus is in het grootste deel van Azië een inheemse plant. In ons klimaat is alleen de hibiscus syriacus voldoende winterhard om buiten, in de volle grond, aangeplant te kunnen worden. Het is een bladverliezende struik.

De beste standplaats voor de hibiscus

Als de hibiscus een plekje in de tuin krijgt toebedeeld waar hij voldoende ruimte heeft om tot volle wasdom te komen, dan hoeft hij nauwelijks gesnoeid te worden. Omdat er veel verschillende soorten, met bijbehorende afmetingen, te koop zijn, is het zaak dat je goed weet wat je koopt. Dus voordat je een keuze maakt moet je goed weten welke ruimte er in de tuin beschikbaar is en of de mooie cultivar die je op het oog hebt daar wel goed tot zijn recht gaat komen. Hij kan op elke goed doorlatende humusrijke tuingrond worden aangeplant. Het moet dan wel een beschut plekje in de zon of halfschaduw zijn. Ochtendzon is belangrijk voor de ontwikkeling van de bloemknoppen. De bloemknoppen kunnen in natte zomers nogal eens van de struik afvallen.

Hoe en wanneer moet je de hibiscus snoeien?

Jaarlijkse onderhoudssnoei

Om tot lat in de herfst te kunnen genieten van de prachtige bloemen van de hibiscus, kan hij het beste in het vroege voorjaar gesnoeid worden. De maand maart is daarvoor de beste periode. Uiteraard is het niet verstandig om de snoeibeurt uit te voeren als er nog sprake van nachtvorst is in deze periode. Dan is het beter om te wachten tot de temperaturen weer wat gaan stijgen. Zoals met elke snoeibeurt, ongeacht welke struik of boom je aan gaat pakken gelden een aantal algemene regels. Bekijk de struik goed en begin met het verwijderen van dode takken, elkaar kruisende takken (één van de twee dus) en haal ook de naar binnen toe (de struik in in plaats van eruit) groeiende takken weg. De hibiscus maakt zijn bloemknoppen op eenjarig hout. Dat betekent dat je in het voorjaar met een gerust hart kunt snoeien: je snoeit nooit de bloemknoppen weg. Als in het voorjaar het groeiseizoen weer van start gaat, dan komen er weer volop nieuwe takken aan de struik. En aan deze nieuwe takken (= eenjarig hout) vormen zich de bloemknoppen, die in de herfst massaal open zullen gaan.

Verjongingssnoei

Mocht na verloop van een aantal jaar de struik te groot worden voor de toebedeelde plek in de tuin, dan wordt het de hoogste tijd voor een rigoureuze verjongingssnoei. Ook als de bloei met de jaren langzaam aan het teruglopen is, is een goede snoeibeurt aan te raden. Met een rigoureuze snoei wordt bedoeld dat de struik in zijn geheel volledig wordt gesnoeid tot dertig centimeter boven de grond. De zijtakken die daarna nog aan de struik zitten kunnen allemaal worden terug geknipt tot twee à drie knoppen. Om de knoppen goed te kunnen zien, kan je deze snoeibeurt het beste uitvoeren als de groei na de winter al weer een beetje in de struik zit De knoppen zwellen bij de start van het groeiseizoen en zijn daardoor dus beter te zien.

Hoe moet je de hibiscus verzorgen?

De hibiscus is een heel gemakkelijke plant, die geen speciale verzorging vraagt. Na de jaarlijkse snoei stelt de plant een (organische) mestgift wel op prijs. Soms kan hij last krijgen van gele plekken op het blad. Dit wijst op een gebrek aan kalium. Geef dan, het liefst aan het begin van de zomer, kaliumrijke mest rondom de wortels van de struik.

Zaailingen en stekken van de hibiscus

Wie goed rondom een hibiscusstruik in de tuin kijkt, zal ze al snel ontdekken: overal staan kleine zaailingen. Met andere woorden, wie in de herfst de uitgebloeide bloemen tot zaad laat komen aan de struik, zal in het voorjaar allerlei zaailingen aantreffen. Als je deze zaailingen uitgraaft en in een pot te zet, dan kan je zo je eigen hibiscusstruik opkweken. Heb je geen zaailingen? Geen nood, want de struik laat zich ook gemakkelijk stekken. Het stekken die je tussen oktober en februari, door een tak met een lengte van ongeveer 20 centimeter van de struik te knippen. Knip de tak ongeveer een halve centimeter boven een bestaand oog schuin af. Van de aldus verkregen tak knip je de bovenkant recht af, ook weer een halve centimeter boven een oog. De stek kan vervolgens in een pot worden gezet, met de schuine kant in de grond. Zo kunnen ze op een beschutte plek in de tuin overwinteren. In het begin van het voorjaar kan de stek in de volle grond gezet worden, ook als deze nog geen wortels heeft aangemaakt. Houdt na het planten de aarde nog wel een tijdje goed vochtig.

Verschillende soorten hibiscus

Verschillende afmetingen, bloemen en bloemkleuren

De grootste soorten kunnen wel drie meter hoog en twee meter breed worden. Maar er zijn gelukkig ook veel lagere en minder brede soorten te koop. De hibiscus is ook op stam te koop. Dit betekent dat een hibiscus-cultivar geënt wordt op een onderstam en zo als stamboom te koop wordt aangeboden. Er is zelfs een variëteit te koop waarbij drie verschillende bloemkleuren op één en dezelfde struik voorkomen. De bloemkleuren die de verschillende soorten kunnen hebben zijn blauw, paars, rood, roze en wit. De bloemen verschijnen veelal vanaf half augustus en de bloei kan doorlopen tot in oktober. Naast enkelvoudige bloemen zijn er ook soorten met dubbele bloemen.

Soorten hibiscus