Knoflook zaaien of planten: moeilijk is het in geen geval

Het telen van knoflook is niet zo moeilijk. Het begint met het zaaien van de zaden. Maar omdat knoflookzaad relatief veel tijd nodig heeft om te ontkiemen, planten ongeduldige knoflooktelers liever de teentjes van een knoflookbol. Daar groeien dan nieuwe knoflookplanten uit die genetisch gezien identiek zijn aan de moederplant (vegetatieve vermeerdering). Twee keer per jaar kan je knoflook zaaien of planten. Zoveel vrijheid nodigt uit om het eens uit te proberen.

Knoflookzaad is moeilijk te krijgen

Het is trouwens ook nog niet zo gemakkelijk om aan knoflookzaad te raken. Bij de vakhandel is het slechts enkele weken per jaar (in het najaar) beschikbaar. Dat komt omdat knoflookzaad niet lang houdbaar is. Met zaadgoed in traditionele zin heeft het weinig gemeen.

Ervaren tuinders kiezen ervoor om de bloei van knoflook te verwijderen om zo de opbrengsten van het gewas te verbeteren. Maar als je tenminste één plant de volledige bloeitijd gunt, leveren de uitlopers zaadgoed dat je aansluitend een overvloed aan plantmateriaal voor het volgende seizoen levert. Als we het hebben over knoflookzaden, dan worden daar de minuscule “broedbolletjes” mee bedoeld. Die ontwikkelen zich in cilindervormige omhulsels uit de witte of roze bloemen. Knoflookzaden zelf zijn paars van kleur en van een zeer vaste consistentie.

Lente en herfst de beste momenten om knoflook te zaaien. De keuze is aan jou.

Knoflook overtuigt niet alleen met een breed scala aan toepassingsmogelijkheden. De aromatische en geneeskrachtige plant scoort ook met flexibele schema's om ze te planten:

• in februari of maart voor oogst in hetzelfde jaar;
• in oktober voor rijpe knoflook in het volgend jaar.

In dat verband was er eind 2017 overigens een handige vuistregel van Taco IJzerman te bewonderen op Twitter: "Voor een mooie knoflookoogst = 10-10-10-10. 10 oktober, 10 cm uit elkaar en (maximaal) 10 cm diep." De ervaring leert dat in de herfst geplante knoflook resulteert in grotere bollen. Dat kan te maken hebben met de langere verblijfsduur in de grond maar ook een intense koudeperiode stimuleert de groei.

Gebruik verse zaden

Wie zelf knoflook wil zaaien, heeft de beste vooruitzichten met verse zaden. Met een scherp mes worden de zaadbolletjes uit hun omhulsel gesneden. Kies voor het inzaaien een zonnige plaats die zowel warm en mogelijk enigszins beschut ligt. De ideale grond is los, humusrijk, voedzaam en niet te droog:

• maak de grond fijn en verwijder onkruid;
• hark er wat gezeefde compost doorheen;
• leg de zaden op een afstand van 10 tot 15 cm ongeveer 1 tot 2 cm diep in de aarde en begiet ze met water.

Voor het overige volstaat bij de teelt van knoflook regelmatig wieden en water geven. Overigens zal de aangegeven plantafstand van 15 cm. dat deel van de werkzaamheden aanzienlijk verlichten. Het geven van extra meststoffen is punt van discussie bij hobbytuinders. Bij een gebrek aan voedingsstoffen, de planten blijven weliswaar enigszins achter qua grootte, staat er tegenover dat ze een intenser aroma hebben.

Teentjes van knoflook planten voor een snelle oogst

Slimme tuinders planten knoflook in februari in teentjes, met als doel een snelle oogst. Op andere plekken zaaien ze zaden om op die manier de knoflookoogst veilig te stellen voor het volgend seizoen. Knoflookzaden hebben pakweg een jaar langer nodig om te rijpen. Wie dat dus niet snel genoeg gaat, kan in plaats daarvan verse knoflookteentjes planten. Deze zijn groter dan zaden en vereisen een plantdiepte van 5-7 cm.

Zaaien in een pot

In een pot of plantenbak kan potgrond als een geschikt substraat fungeren. Maar in zo'n kleine ruimte bestaat wel het risico van wateroverlast. Creëer daarom uit voorzorg een drainage van kiezelstenen, grind of geplette potscherven. Heb je onkruiddoek of -vlies bij de hand, spreid dat dan uit over de afwatering zodat die niet verstopt raakt. Voor het overige zijn er geen verschillen met het zaaien in de volle grond.

Knoflook helpt tegen ziekten en plagen

Zaai knoflook tussen tomaten, wortelen, aardbeien, komkommers of paprika's. Het aroma dat de knoflook verspreidt, beschermt planten in de nabijheid effectief tegen ziekten en plagen.

Op het juiste moment oogsten

Terwijl het planten van knoflook kinderlijk eenvoudig is, zijn veel hobby-tuinders een beetje onzeker als het gaat om het juiste moment van oogsten. Winterknoflook kan doorgaans een beetje eerder worden geoogst dan zomerknoflook. Dit is begrijpelijk vanwege de langere verblijfsduur in de bodem. Maar een vastomlijnd schema is er niet. Moeder natuur heeft wat dat betreft nog altijd een belangrijke vinger in de pap. Wel is het juiste tijdstip te allen tijde zichtbaar. Wie zijn knoflook goed in de gaten houdt, herkent aan de volgende kenmerken dat de plant rijp genoeg is:

• het bovengrondse loof is verdord;
• individuele knoflookteentjes drukken hun neus al boven de aarde.

Sinds wanneer het plantgoed in de grond zit, is in dit opzicht van ondergeschikt belang. Gezonde knoflook kan probleemloos een of twee jaar in de tuin gedijen voordat die rijp is om te oogsten. Vertoont de plant de hiervoor genoemde kenmerken, dan kan worden geoogst.