De tijd van de appeloogst

De appel behoort zonder twijfel tot een van de bekendste en meest populaire fruitsoorten. De appeloogst begint voor vroege rassen al in augustus maar de appelpluk kan wel doorlopen tot in oktober. Hoewel er ook heerlijke appels zijn die al vanaf eind juli worden geoogst, zie je die minder vaak bij de Nederlandse fruitteler. Ze zijn kwetsbaarder en je kan ze minder goed bewaren. Daarom kan je ze het best meteen na het plukken opeten. Vanaf midden augustus, maar met name in september, worden herfstappels geoogst. Bekende voorbeelden daarvan zijn Golden Delicious, Jonagold, Boskoop en Elstar. Wist je trouwens dat de Jonagold en Elstar zijn ontstaan door kruising?

Waar komt onze appel vandaan?

De eigenlijke oorsprong van de appel is niet meer te achterhalen. Vermoedelijk stamt hij uit Azië, vanwaar hij al heel vroeg via handelsroutes naar Europa kwam. Reeds de Kelten en Germanen verwerkten de destijds nog kleine en harde vruchten samen met honing. Ook als heilplant was de appel al in pre-christelijke tijden bekend en ook de middeleeuwse geneeskunst schreef aan de appel helende werking toe.

Tijd van de appeloogst

Met hun heldere kleuren nodigen de heerlijke appels al vanaf augustus uit tot oogsten en consumeren. Maar het rijpen van de individuele rassen is zeer verschillend en grotendeels afhankelijk van de weersomstandigheden en de lokale klimaatomstandigheden. Niet alleen is het eten van verse appels uit eigen tuin een culinair genot voor menig hobbytuinman, maar er is ook elk jaar weer de indrukwekkende pracht van de appelbloesem.

Zomer-, herfst- en winterappel

De tijd van de appeloogst begint bij de zeer vroege rassen al in augustus. Deze vroege soorten zijn niet lang houdbaar en alleen geschikt voor directe consumptie. De meeste soorten raken rijp vanaf september tot begin oktober en worden dan geplukt. Het gaat dan onder meer om bekende en populaire soorten zoals de "Schone van Boskoop" (ook wel "Goudreinet") en de "Golden Delicious", die ook vaak in de eigen tuin worden geplant. Tot de latere soorten, die pas in november worden geoogst, behoren rassen als "Ontario", en "Rewena". Deze soorten zijn zelfs enigszins vorstbestendig en moeten om echt van te genieten, enige tijd zijn bewaard.

Wanneer is de tijd van plukken aangebroken?

Door de verschillende tijden van rijping, is geen eenduidige pluktermijn aan te duiden. Natuurlijk is het het beste als de appels nog aan de boom kunnen rijpen. Maar zelfs de kleur van de vruchten geeft niet altijd aan of het juiste moment van oogsten is bereikt. Bij appels met rode schil is dat nog enigszins goed te zien. De "Rode Schone van Boskoop" bijvoorbeeld, moet toch wel een rood blosje op de wangen hebben.

Iets betrouwbaarder kan de rijpheid van een appel als volgt worden bepaald:

• neem de appel met de volle hand vast;
• probeer die nu met een licht draaiende beweging te kantelen;
• als de steel gemakkelijk loskomt van de tak, dan is het tijdstip van de pluk aangebroken.

De kleur van de pitten zegt ook iets over de rijpheid

Bij onrijpe appels is de kleur van de pitten wit. Bij het rijper worden van de appels kleuren de pitten geleidelijk donkerder. Zodra de pitten een bruinzwarte kleur hebben, mag er worden geplukt.

Met appelen moet men voorzichtig omgaan

Bij het plukken of het deponeren van de appel in mand of kist moet men bijzonder voorzichtig zijn. Het minste drukpunt of letsel kan schimmels en bacteriën op de appel veroorzaken, wat zich manifesteert door rotting en een slechte houdbaarheid.

Appelen bewaren

Om ook in de winter nog te kunnen genieten van een knapperige en frisse vitaminebom, kunnen er bij het bewaren van late rassen zoals Elstar, Cox Orange of Boskoop een paar kleine trucjes worden toegepast. Daarbij wordt geprobeerd om de afbraakprocessen van de appels te vertragen. Optimale condities daarvoor zijn temperaturen tussen 4 en 6 graden en een luchtvochtigheid van ongeveer 90 procent. Helaas wordt aan deze voorwaarden bij de huidige wijze van bouwen in het algemeen niet meer voldaan. Desondanks kan er nog actie worden ondernomen tegen een voortijdige veroudering van de vrucht. Goede bewaarmogelijkheden voor hobbytuinders zijn koele kelders, een vorstbestendige garage, het tuinhuis en koele zolders.

Jonagold en Elstar, twee populaire soorten ontstaan door kruising

Ooit lukte het de Nederlandse teler Arie Schaap om uit een kruising tussen de Golden Delicious en de Ingrid Marie een heerlijke zoete appel te kweken. Omdat de naam 'ElstArie' niet zo goed bekte, werd die omgedoopt in Elstar. In tegenstelling tot veel andere appels is de Elstar geschikt om te verwarmen (grillen, bakken, appelmoes, appeltaart etc.) Ook een ander bekende appelsoort is ontstaan door kruising. De populaire Jonagold ontstond als mix tussen (opnieuw) de Golden Delicious en de Jonathan. De Jonagold is ook heerlijk in kwark en yoghurt.