Kruidentuin: Teelt van kruiden, grond en water

Aarde geeft de wortels en daardoor de plant, houvast. Aarde bevat mineralen en water en kan, afhankelijk van de soort, beide in mindere of meerdere mate opslaan. De noodzakelijke grondstoffen worden door de wortels alleen in een opgeloste vorm opgenomen en naar de bladeren gevoerd, die ze verwerken.

Grond

Om de wortels gezond te houden zodat ze hun werk goed kunnen doen, moet de grond echter ook los en luchtig zijn. In de herfst moet hij omgespit worden.

Humus geeft de aarde die onvolprezen rulle structuur, die hard worden en storingen in de water- en luchthuishouding voorkomt. Een regelmatige dosis compost in het voorjaar, die alleen maar luchtig moet worden ingeharkt, maakt de aarde los en vruchtbaar. Wie een tuin heeft, zou eigenlijk ook een eigen composthoop moeten hebben, die wordt opgebouwd uit gezond keuken- en tuinafval, papiersnippers en ander goed verteerbaar materiaal. Er zijn moderne compost-silo’s in verschillende maten te koop, die het verteringsproces versnellen. Rijpe compost, vermengd met wat turf en eventueel wat organische mest, is een geschikte voedingsbodem voor alle soorten kruiden.

Wie alleen maar een balkon of vensterbank heeft, komt niet zo gemakkelijk aan compost en zal dan ook meestal een zak verpakte aarde kiezen. Neem dan bij voorkeur een soort dat uit turf bestaat, verrijkt met de nodige voedingsstoffen van een betrouwbaar merk. Een goede speciaalzaak zal u uitvoerig kunnen inlichten over de verschillende soorten verpakte aarde die in de handel zijn.

Voor overblijvende planten is het de moeite waard compost of goede tuinaarde te kopen bij een tuinman of een tuincentrum. Als u daar wat turf door mengt, hebt u een prima voedingsbodem voor alle kruiden die in dit boekje voorkomen. Die compostaarde heeft bij potplanten wel behoefte aan een dosis vloeibare mest en wel 2 gram op 1 liter water.

Wat zeer belangrijk is vooral bij aarde die uit een zak komt: voor het zaaien of planten moet de grond flink met water worden begoten. De aarde moet rul en vochtig zijn, maar niet nat. Het losmaken van de grond moet ook bij potten of bakken worden gedaan, niet alleen in de tuin. Er vormen zich anders algen op de pot, de grond wordt te hard en de ademhaling van de wortels wordt daardoor bemoeilijkt, bovendien verdampt er te veel water.

Wees op uw hoede met goedkope aanbiedingen van zakken aarde zonder merk. Ik spreek uit ervaring als ik zeg, dat je daarmee gezonde planten soms het hoekje om helpt.

De juiste hoeveelheid water

Alleen plantencellen die met water zijn gevuld, kunnen functioneren. Via de stroom van sap, die zonder water onmogelijk zou zijn, wordt anorganisch materiaal naar het blad gevoerd en kant-en- klare voeding naar de andere delen van de plant. Uiteindelijk is het dank zij het water, dat planten flink rechtop staan.

Tuinkruiden kunnen best tegen leiding- water, dat bijna overal vrij veel kalk bevat; dit in tegenstelling tot de meeste groene en bloeiende kamerplanten. Wel is het raadzaam, het water een paar uur in de kan of gieter op temperatuur te laten komen.

Hoe vaak moeten we water geven? Dat wordt altijd weer gevraagd, maar daar is geen precies antwoord op te geven. Ga er maar van uit, dat de aarde altijd vochtig moet zijn, maar nooit nat. Van tijd tot tijd eens heel grondig water geven, om te voorkomen dat er droge plekken in de buurt van de wortels ontstaan.

Aarde die veel turf bevat neemt slecht water op als zij eenmaal uitgedroogd is. Is dat het geval, dan is onderdompelen de enige remedie: de pot wordt tot 1 centimeter boven de potrand in het water gezet, net zolang tot er geen luchtbellen meer uit opstijgen. Maar eigenlijk mag het nooit zover komen.

Naar verhouding hebben kruiden die in de tuin staan, minder vaak water nodig; maar zorg door regelmatig schoffelen, dat de bovenlaag van de grond goed los blijft, daardoor droogt alleen die bovenlaag uit en verdampt het water dieper in de grond, minder snel.

Planten in een pot of bak drogen eerder uit en worden ook eerder te nat. Ze moeten dus voortdurend goed in de gaten worden gehouden en water krijgen als dat nodig is. Te veel is ongezond. Als planten langdurig te veel water krijgen, verrotten de wortels. De bladeren worden geel - dat kan ook een andere oorzaak hebben- en meestal is er niets meer aan te doen.

Dat voorkomt u door grind op het schoteltje onder de pot te leggen en onder in een plantenbak een laagje zand of vochtaantrekkend materiaal; dan kan een teveel aan water ergens heen.
Op heldere en vooral zonnige warme dagen, verdampt er meer water dan wanneer het koel en betrokken is. Als het lang achter elkaar koud en nat is, moeten gevoelige kruiden — vooral als ze in een bak of pot staan - tegen de regen worden beschermd door een kap van plastic of onder een afdakje.

Water geven in de vakantie.

Meestal valt er wel iets met de buren te regelen voor de verzorging van de planten in de vakantie. Is dat niet mogelijk, dan moet u wel een paar maatregelen treffen. Kruiden die goed ingeburgerd zijn in de tuin, redden het meestal wel, ook als ze niet gesproeid worden. Zo af en toe regent het meestal toch wel eens. Maar binnen of op het balkon redden ze het zonder water beslist niet. Er zijn speciale automatische systemen voor dit doel in de handel, maar de ouderwetse methode met draden van dik katoen (het best kunt u breikatoen nemen) is helemaal zo slecht nog niet.

U neemt een flinke bak met water die u 20 tot 25 centimeter hoger zet dan de planten. Reken per pot één of twee draden, voor heel grote planten drie. Het ene uiteinde van de draad ligt in het water, het andere wordt in de aarde van de pot gedrukt. Als u de planten voor een raam op het noorden of Oosten zet, zodat ze nauwelijks zon krijgen en het niet te warm wordt, dan gaat het water langer mee. Ik raad u wel aan om bij warm weer even een generale repetitie te houden, anders komt u misschien voor vervelende verrassingen te staan.

Tamelijk nieuw op de markt is een soort steen wol van vulkanisch gesteente, dat zich volzuigt met water en dat als het nodig wordt aan de planten afstaat. Het kan op maat worden gesneden en onder in de plantenbak worden gelegd. Daaroverheen wordt dan de aarde gedaan. Er zijn van dit materiaal een soort balkon- bakken te bestaan, met openingen erin voor 3 of 5 planten. Afhankelijk van de buitentemperatuur hoeft men dan nog maar om de twee, drie weken water te geven. Elke speciaalzaak kan u inlichtingen geven omtrent materialen die onder in bloembakken kunnen worden gedaan om het water op te slaan. De bakken moeten dan wel diep genoeg zijn, want er moet ook nog aarde overheen.