Basisbeginselen van tuinieren; grond en bemesting

Het telen van je eigen groenen en fruit is niet alleen leuk en lekker maar ook nog eens een gezonde bezigheid aangezien je het merendeel van de tijd in de buitenlucht doorbrengt. Om er voor te zorgen dat al je harde werk straks ook daadwerkelijk wordt beloond met een goede oogst is het belangrijk dat de basis van je tuin - de bodem - in topconditie is en blijft. Het onderhouden van de bodem wordt vaak gezien als het meeste arbeidsintensieve deel van het tuinieren maar is essentieel voor een gezonde groei van de planten.

Inhoud

• De sporenelementen van een plant
• Bodem voor planten in de koude grond
• Bodem voor planten in potten
• Bemesting

De sporenelementen van een plant

Net als ieder organisme is een plant opgebouwd uit zogenaamde 'bouwstenen' die er voor zorgen dat de plant leeft, groeit en uiteindelijk bloeit. Deze bouwstenen worden bij planten ook wel sporenelementen genoemd en zijn over het algemeen genomen maar in zeer geringe mate in de plant aanwezig. Om de planten te helpen tijdens hun groei kun je extra sporenelementen (voeding) aan de plant toevoegen wat ook wel bemesten wordt genoemd. Om te weten welke soort mest je voor welke plant kunt gebruiken is het belangrijk te weten uit welke sporenelementen een plant is opgebouwd.

Afkortingen

Om de sporenelementen van planten makkelijk te kunnen aanduiden worden er afkortingen gebruikt, zie onderstaande tabel;


Bovenstaande afkortingen worden ook vermeld op de verpakkingen van de meststoffen waardoor je precies kunt zien welke voedingsstoffen je aan je planten geeft.

Bodem voor planten in de koude grond

Je kunt nog zo goed voor je planten zorgen als ze bodem van je tuin niet op orde is zal de kans op het mislukken van de oogst groot zijn. Wat de ideale bodem is voor het telen van groenten en fruit verschilt vaak per soort groente of fruit dat je teelt en een goede bodem bestaat daarom vaak uit een mix van diverse grondsoorten. Bekijk de grond van je toekomstige moestuin kritisch en vervang - indien nodig - een deel van de grond. Een goed begin is tenslotte het halve werk.

De meest voorkomende grondsoorten en hun kenmerken zijn:

Klei

Klei komt voor in twee soorten namelijk zeeklei die te herkennen is aan zijn grijsblauwe kleur en rivierklei, te herkennen aan de bruine kleur. Klei is een zware grondsoort met een vaste en plakkerige structuur die veel water vast houdt en daardoor lang koud blijft. Klei bevat veel natuurlijke voedingsstoffen die planten nodig hebben tijdens de groei maar bevat daarentegen weer weinig organische stoffen die zorgen voor een luchtige bodemstructuur.

Zand

In tegenstelling tot klei is zand juist een zeer droge en lichte grondsoort die water gemakkelijk doorlaat. Zand bevat vrijwel geen voedingsstoffen maar is in tegenstelling tot klei makkelijk te bewerken en warmt zeer snel op in het voorjaar. Een groot nadeel van zand is dat voedingstoffen die worden toegevoegd snel wegspoelen door de losse structuur. De planten krijgen hierdoor vrijwel geen tijd de voeding op te nemen.

Leem

Leem heeft in tegenstelling tot zand en klei een geheel andere structuur die korrelig is als hij droog is en zacht en plakkerig wordt als er vocht aan wordt toegevoegd. Leem is redelijk makkelijk te bewerken afhankelijk hoe vochtig de grond is en houdt in tegenstelling tot zand en klei vocht goed vast. Door de plakkerige structuur is leem slecht luchtdoorlatend en kan net als klei verstikkend werken voor de wortels van jonge planten.

Humus

Humus is een grondsoort die officieel niet in het rijtje van bodemsoorten thuis hoort aangezien het geen op zichzelf staande grondsoort is. Met andere woorden humus is een grondsoort die van oorsprong niet in de bodem voorkomt maar vaak wordt toegevoegd aan de bovengenoemde bodemsoorten om de grond bewerkbaar te maken. Humus verbetert de algemene structuur van de bodem doordat ze deze luchtig maakt en er voor zorgt dat water en voedingsstoffen beter worden vastgehouden en geleidelijker worden afgegeven aan de plant. Mede door deze eigenschappen is humus onmisbaar voor een goede bodemstructuur en wordt daarom in het rijtje met bodemsoorten vermeld.

Bodem voor planten in potten

Heb je geen tuin of kas tot je beschikking maar wel een zonnig balkon of buitenplaats dan kun je overwegen om groenten en fruit te telen in potten. Het voordeel van het telen in potten is dat je ze makkelijk kunt verplaatsen en zo kunt beschermen tegen de natuurlijke elementen zoals regen, wind en vorst.

Potgrond

Het grote verschil tussen het telen van de groenten en fruit in potten ten opzichten van telen in de koude grond of een kas is de samenstelling van de bodem. Aangezien de totale oppervlakte van een pot veel kleiner is dan die van een tuin moet de grond in een pot (eerder) geholpen worden om licht, luchtig en voedzaam te zijn en te blijven gedurende de groei van de plant(en). Voor het telen van planten in potten kun je simpelweg kant-en-klare potgrond kopen of deze zelf maken door 1/3 deel compost te mengen met 1/3 deel turfmolm (gedroogd veen) en 1/3 deel vemiculiet (een magnesium- en ijzerhoudend mineraal). Houd bij het zelf samenstellen van potgrond wel rekening met het feit dat niet alle 'ingrediënten' even makkelijk los te verkrijgen zijn.

Bemesting

De planten in je moestuin gebruiken tijdens hun groei enorm veel voeding en hebben voldoende energie nodig om goede en gezonde vruchten te kunnen aanmaken. Om de bodem van je tuin - en dus je planten - in topconditie te houden is het belangrijk de tuin regelmatig te bemesten. Voor je gaat bemesten is het van belang dat de tuin volledig vrij is van onkruid, het laatste wat je wilt is het onkruid een groeispurt bezorgen, en zorg dat de grond goed is omgespit zodat ze de voedingsstoffen goed kan opnemen. In de wintermaanden knapt iedere tuin op als je wat oude stalmest en een handje koemestkorrels door de grond spit en fruitplanten kunnen een bemesting met fosfaat enorm waarderen. Het fosfaat is namelijk rijk aan kalium wat zorgt voor een sterke plant en een mooie oogst. Gebruik in de tuin bij voorkeur meststoffen die klein en goed strooibaar zijn zodat je ze makkelijk door de grond kunt spitten en ze snel kunnen worden opgenomen door de bodem.

Bemesten van planten in potten

Mocht je groenten- en/of fruitplanten in potten kweken dan is het van belang ze regelmatig te bemesten aangezien het aantal voedingsstoffen in een pot aanzienlijk kleiner is dan in een tuin. Plant de planten altijd in verse potgrond zodat ze de eerste acht weken van hun groei voorzien zijn van voldoende voeding en bemest de planten na deze acht werken regelmatig bij met osmocote - een voedingsmiddel speciaal voor kuipplanten -. Deze voeding is rijk aan turf en kalk in de vorm van zeewier wat zorgt voor een goede bodemstructuur en opname van vocht en voeding.