Een zwembad installeren

Ongetwijfeld is het een stille, maar reeds jarenlang gekoesterde wens van velen: een eigen zwembad te bezitten. Inderdaad een kostelijk bezit zo’n privé-bad, waar u op elk tijdstip, onafhankelijk van alles en iedereen, naar hartenlust in kunt rondspartelen, om van het genot voor de kinderen nog maar niet eens te spreken.

Het is niet zo eenvoudig

Maar zelfs al beschikt u over de nodige ruimte, dan zitten er aan de bouw van een privé-zwembad toch nog wel enkele problemen vast. Daarmee wil zeker niet gezegd zijn, dat u deze is onoverkomelijk moet zien. Integendeel, voor de ondernemende mens is praktisch alles mogelijk, maar niettemin is het goed van meet af aan inzicht te hebben in datgene waar voor komt te staan. Des te beter immers zult u aan alle, zich voordoende problemen het hoofd kunnen bieden. Het grootste probleem waar u mee te maken krijgt, is dat van de aanzienlijke waterdruk die het water op de wanden, dus naar buiten toe, uitoefent. U moet hier vooral niet te gering over denken. Zelfs in een bad van bescheiden afmetingen, laten we zeggen 6 x 10 meter, met een normale diepte, verlopend zoals gebruikelijk van 1 naar 2 meter, bevindt zich dus al gauw 90 ton water. En deze oefent een druk uit waar dus niet mee te spotten valt. Veel hangt bij de beoordeling en aanpak van dit facet af van de hoedanigheid van de grond, waarin het bad wordt uitgegraven. Is deze grond vast en stevig, dan is er al veel gewonnen. Heeft u daarentegen te maken met een slappe veengrond, dan dienen er werkelijk ‘stevige’ maatregelen genomen te worden, om te voorkomen dat de wanden vlot naar buiten gedrukt worden.

Soorten baden

In grote trekken onderscheiden we drie soorten zwembaden: die in prefab-bouw (hetzij hout, metaal of kunststof), conventioneel (dus betonbouw, al of niet met betegeling) en tenslotte de kant-en-klaar-pools, meestal uit één stuk bestaand, van staal of polyester en veelal bovengronds aangebracht. Voor een goed begrip van de gehele materie zullen we op de constructie details van deze drie soorten even wat nader ingaan.

Bij de prefabbassins kennen we allereerst de zgn. linerpools. Deze Amerikaanse benaming is ontleend aan de wijze van afdichting, nl. door middel van een grote, precies in vorm vervaardigde ‘zak’ van PVC (Polyvinylchloride), de zgn. liner. Deze linerpools worden samengesteld uit voorgefabriceerde elementen in diverse maten, welke kunnen bestaan uit: een duurzame houtsoort, een minder duurzame houtsoort met extra bewerking, ofwel uit staal, aluminium of steen (voorbewerkte delen).
Zoals reeds gezegd wordt de afdichting bij dergelijke baden bereikt door de liner, die een minimale dikte heeft van 0,6 mm. De bodem bestaat bij al deze systemen eenvoudig uit het aangebrachte profiel in het zand, hierop wordt een isolatielaag van 2 cm dik polyester aangebracht, waardoor niet alleen warmteverlies voorkomen wordt, maar ook de liner veel vlakker komt te liggen.

De tweede grote categorie in de prefabbouw wordt gevormd door de polyesterpools. Hierbij wordt gebruik gemaakt van meestal fraai gevormde elementen uit met glasvezel versterkt polyester, die kant en klaar op de bouwplaats worden aangevoerd en daar door middel van neopreen-pakking waterdicht worden verbonden. De bodem van zulke polyesterbaden kan bestaan uit beton, waarin de zijwanden dus meteen met het storten worden vastgezet, ofwel uit polyesterplaten en in sommige gevallen zelfs uit een polyestervloer welke ter plaatse wordt aangebracht.

Verder de kant-en-klaar-baden, meestal va bescheiden afmetingen. Ze kunnen zowel uil kunststof als uit staal bestaan en worden in hun geheel ter plaatse aangevoerd. Veelal worden ze als bovengronds bad gebruikt. Soms bestaat de wand uit oprolbaar dun staal, maar in andere gevallen ook vaak uit ter plaatse te verbinden elementen. Ook hierbij wordt de afdichting meestal verkregen door een liner uit één stuk.

Tenslotte komen we dan aan de conventionele baden in normale betonbouw met gewone bekisting en al of niet betegeld. Ook bestaat er in deze categorie nog een werkwijze met zgn. spuitbeton, waarbij gebruik gemaakt wordt van de enigszins schuin uitgegraven wand, waar tegenaan het beton dan, zonder bekisting dus, eenvoudig wordt gespoten.

Voor en nadelen

Na dit korte overzicht van de mogelijkheden zult u zich uiteraard afvragen: wat is nu de beste methode? Het is niet eenvoudig daar zonder meer een antwoord op te geven. De beoordeling ervan hangt van verschillende omstandigheden af, niet in het minst van de toestand van de beurs van degene die iets var dien aard wil ondernemen. Wel kunnen we hier een volstrekt objectieve opsomming van voor- en nadelen van de diverse constructies geven, waaraan u de eigen opvattingen reeds voor een groot deel kunt toetsen.

Linerpools

Voor de als eerste categorie genoemde linerpools valt voor de gewone (bescheiden) mens veel te zeggen. Allereerst dan het bijzonder fraaie uiterlijk, verder de korte bouwtijd (1 week), weinig rommel in de tuin, veelal binnen de financiële mogelijkheden, weinig onderhoud, langdurig afschrijfbaar, desnoods verhuisbaar, in de winter geen nadelige gevolgen van ijs. Mogelijke nadelen: gebonden aan standaard maten, klassiek rechthoekige vorm, de line dient in 10 jaar te worden af geschreven.

Polyesterpools

Ze hebben een bijzonder fraai uiterlijk, korte bouwtijd en weinig rommel, langdurig houdbaar met weinig onderhoud, in de winter geen nadeel van ijs. Enkele nadelen zijn er echter bij deze categorie wel over het algemeen zeer kostbaar, het materiaal verkleurt na verloop van tijd en is niet vervangbaar, deformatie (naar buiten drukken) van de elementen reeds bij geringe gronddruk-verschillen.

De kant-en-klaarbaden

Voordelen: zéér korte bouwtijd, weinig onderhoud, aantrekkelijk prijsniveau, verhuisbaar, in de winter geen nadeel van ijsvorming. Hiertegenover staan de volgende nadelen: beperkte afmetingen, transport niet gemakkelijk, vaak weinig fraai uiterlijk, korte levensduur. Wel moet u bij dit alles onderscheid maken tussen bovengrondse en verzonken bouw.

De conventionele betonbouw

Daarbij spreekt in het voordeel: iedere vorm is mogelijk, beter in staat gronddrukverschillen op te vangen, mechanische beschadiging uitgesloten, esthetisch bijzonder te verfraaien door gebruik van siertegels of mozaïekpatronen en dergelijke.
Waartegenover dan als nadeel komt: erg kostbaar wanneer inderdaad volgens de eisen wordt gebouwd, grote kans op scheurvorming vooral door ijs, dus altijd ’s winters leegmaken, wegens de hardheid van het materiaal eerder kans op blessures, hoge onderhoudskosten, zeer lange bouwtijd, veel rommel in de tuin tijdens het bouwen, moeilijk schoon te houden.

Spuitbeton

Een voordeel is het redelijke prijsniveau, verder de korte bouwtijd en het feit dat iedere vorm mogelijk is.
Daar staan als nadelen tegenover: veel rommel en kabaal tijdens de bouw, kans op constructieve beschadiging door scheuren, alleen mogelijk in bijzonder stevige bodem, hoge onderhoudskosten, nimmer geheel vlak, in de winter altijd droogmaken.

Dat zijn dan zo de constructieve en aanverwante bijzonderheden. Overigens is er ook nog de factor ‘bezint eer gij begint’. U dient van tevoren goed te bedenken of te organiseren waar u de uitgegraven grond laat. De gemakkelijkste oplossing is natuurlijk het uit
spreiden van de vrijkomende aarde over de resterende oppervlakte van de tuin, uiteraard nadat (tijdelijk) de grasmat afgestoken is. Wanneer hiervoor echter, om welke reden dan ook, beslist geen mogelijkheid bestaat, dan is er gelukkig de laatste jaren een voordien ongekende mogelijkheid ontstaan in de vorm van de zgn. afzetbakken. Dat zijn de grote stalen bakken die bepaalde firma’s leeg voor uw deur afzetten en na één of meer dagen vol weer weghalen. Daar is een slordige ‘kuub’ grond mee weg te werken, vat dan ook wel mag, want met de reeds besproken waterhoeveelheid als gegeven, kunt u vlot uitrekenen wat er aan grond uit de put komt.

Waterzuivering voor uw zwembad

Een belangrijk facet van de zwembadbouw is de waterzuivering. Niemand zal immers vrede hebben met een bad waarin onfris water staat, nog afgezien van de daaraan verbonden gevaren voor de gezondheid. Dus is goed filtreren (affilteren zeggen de vaklieden uit die branche) een eerste vereiste daarvoor bestaan verschillende systemen, waarvan de vier voornaamste zijn: zandfilter, diathomeeënaardefilter, glaswol(vezel)filter en het cartridge-filter, welke we in het kort even zullen bespreken.

Bij het zandfilter is een grote doorstroomsnelheid mogelijk, het geen inhoudt dat de afmetingen beperkt kunnen zijn. Het zand wordt éénmalig toegevoegd, waarna bij vervuiling door een speciale constructie teruggespoeld kan worden. Over het algemeen geeft deze wijze van filtreren een bijzonder gunstig resultaat, hoewel affiltrering niet verder dan tot 3 micron kan plaatshebben.
Bij het genoemde terugspoelen, de zgn. backwash, wordt de waterstroom met één handbeweging omgekeerd, waardoor wat zich in het zand bevindt in het riool terechtkomt.

Diathomeeënaarde is het stof van fossiele weekdieren, dat als kwaliteit heeft uiterst fijn af te filtreren, namelijk tot 1 micron. Het kan echter slechts éénmaal gebruikt worden, waaraan dan ook ten dele het uitstekende resultaat toe te schrijven is.

Bij het glasvezelsysteem is het filtermedium een pakket fijne glasdraden die in harde ‘koeken' in elkaar geperst zijn. Na vervuiling moet het gehele pakket vervangen worden.

Bij het cartridge-systeem bestaat het medium zoals de naam reeds zegt, uit een geïmpregneerde papieren huls die snel te verwisselen en/of schoon te spoelen is. De huls heeft een betrekkelijk goed affiltervermogen en is zeer geschikt voor kleine zwembaden met een lage vuilbelasting.

De voor- en nadelen van verschillende zwembadfiltratie systemen

Ook hier bij de filtersystemen willen we, ter oriëntering, even aandacht wijden aan de voor- en nadelen van de diverse media. Het zandfilter geeft een optimaal resultaat, voor elke capaciteit, naast een volkomen automatische bediening. Het heeft een groot vuilopvangend vermogen, is acceptabel in prijs en eenvoudig te installeren. Storingen zijn uitgesloten en er zijn praktisch geen nadelen te noemen.

Diathomeeënaarde heeft, zoals reeds gezegd, het voordeel bijzonder fijn af te filtreren. Er zijn echter nogal wat nadelen: bewerkelijk in bediening, geen groot vuilopvangvermogen, hoge onderhoudskosten, snel reparaties, vrij kostbaar, niet probleemloos te installeren.

Glaswol daarentegen filtreert niet alleen uitstekend af, maar geeft ook nimmer storingen. Het is goedkoop in gebruik, maar heeft als nadelen zeer bewerkelijk te zijn en niet eenvoudig te installeren.

De cartridge-methode tenslotte heeft het voordeel van lage aanschaffingskosten naast een bijzonder eenvoudige bediening. Verder probleemloos te installeren en goedkoop in exploitatie, met als nadelen: gering vuilopvang-vermogen, zeer beperkte affiltrering, tijdrovend schoonmaken en vervangen.

Verwarmingssystemen

Voor een zwembad dat altijd ter beschikking moet zijn, is vanzelfsprekend verwarming een vrij logische eis. Ook hiervoor staan weer vier verschillende systemen ten dienste, namelijk: gas (aard- of propaangas), olie, elektriciteit of door middel van een zgn. tegenstroomapparaat op de bestaande centrale verwarming.

De drie eerstgenoemde werken met zelfstandige units, de vierde vereist aanpassing van de bestaande installatie. Het gas komt er bij een kritische beoordeling wel het beste af. Het is volautomatisch en zeer precies regelbaar, zeer schoon in gebruik de werking is geheel geruisloos, aanschaf er exploitatie zijn goedkoop, bijzonder eenvoudig te installeren (zonder schoorsteen) en nadelen zijn er praktisch niet.

Olie daarentegen vereist een extra schoorsteen, is daarbij niet exact automatisch regelbaar, is niet geruisloos, groot in afmeting me als tweede extra voorziening de tank, is niet schoon in gebruik en kostbaar in aanschaf er exploitatie. Deze wordt doorgaans niet meer gebruikt.

Elektrische verwarming is weliswaar zeer precies regelbaar, schoon, en zonder extra voorzieningen te eisen, verder goedkoop in aanschaf, maar geeft zéér hoge exploitatiekosten. Aansluiting op de bestaande centrale verwarming is aantrekkelijk wanneer er althans overcapaciteit voorhanden is. In dat geval inderdaad ruimtebesparend, maar de regelapparatuur (voorkeursregeling) is gecompliceerd en werkt niet onafhankelijk.

Desinfectie

Van tijd tot tijd, maar liefst doorlopend (automatisch dus) dient het zwemwater gedesinfecteerd te worden. Ook daarvoor bestaan weer verschillende methoden, namelijk door middel van chloor in vaste of vloeibare vorm, door broom (zie reglementering), eveneens in vaste of vloeibare vorm, ofwel door ozon of ultra-violet licht. De drie laatstgenoemde methoden zijn vrij kostbaar en dus komt het chloor het meest in aanmerking. De dosering, die zowel met de hand of automatisch kan plaatshebben, vereist echter wel enig inzicht en hangt ten nauwste amen met de pH ofwel zuurgraad van het water. Deze dient te liggen tussen 7,2 en 7,6. Met een eenvoudig testsetje wordt deze zuurgraad vastgesteld, en door middel van geconcentreerd zoutzuur in vaste vorm of door geconcentreerde soda in vaste vorm gecorrigeerd al naar gelang het water alkalisch ofwel zuur is.

Grondwater, de schrik van diepgravers

Velen die deze korte beschouwing over de privé-zwembaderij met aandacht en mogelijk vol verlangen gelezen zullen hebben, zijn wellicht geneigd te vragen: en wat doen we met het grondwater? Inderdaad, het grondwater, dat in grote gedeelten van ons land al na een halve meter diepte verschijnt, zal voor velen een problemen. Maar ook voor dit vraagstuk is een oplossing. Het gaat er in de eerste plaats om of de grond op zichzelf stevig dan wel slap en steenachtig is. In zulke slappe grond zakt alles weg en is de enige uitkomst: heien, om niet alleen bodem en wanden maar ook de zware watermassa steun te geven, het grondwater zelf vormt als de grondsoort stevig genoeg is, niet zo’n probleem, want een goede bronbemaling, door een der vele speciale firma’s op dat gebied, houdt de put tijdens de werkzaamheden wel droog. Komt het water eenmaal in het bad, dan heft de druk daarvan de grondwaterdruk automatisch op.

Accessoires

Daarmee bedoelen we dus: trappen, schoonmaakgereedschap en verder alles wat er bij een privé-bad te pas komt. Het verdient aanbeveling steeds de Amerikaanse modellen te kiezen, daar men in de U.S.A. verreweg de grootste ervaring op dit gebied heeft en corrosiebestendige hulpmiddelen levert.

Service

Als u de installatie van een zwembad overweegt, doet u er goed aan zich te wenden tot een bonafide firma met een grondige ervaring op dit gebied, die altijd voor u klaar staat, want er is niets teleurstellender dan gebreken aan datgene waarvan u zich uitsluitend plezier heeft voorgesteld.

Prijsindicatie

Ja, wat kost nu zoiets, zult u zich misschien reeds vaak afgevraagd hebben. Welnu, het is als met het vliegen: het is niet zo duur als u mogelijk denkt. Zwembaden heb je in verschillende prijscategorieën. Wordt eveneens bepaald door het onderhoud en de verwarmingskosten die ermee gepaard gaan.