De voornaamste verfsoorten

In dit artikel geef ik een korte inleiding van de voornaamste soorten verf en lak die we in de winkel tegenkomen, al was het maar om vergissingen en miskopen te voorkomen.

Muurverf

Vrijwel alle muurverf wordt verdund met water, al wordt er nog wel matte en hoogglanzende muurverf op oliebasis gemaakt. De goedkoopste muurverf wordt aangeduid met 'veegvast'. Dat wil zeggen dat de verf niet afgeeft zolang er geen vocht in de buurt komt. Dergelijke verf dekt niet geweldig en is uiteraard niet geschikt voor keuken of badkamer.

'Tex' (van latex) is een veel gebruikte verzamelnaam voor dispersieverven op waterbasis, waarin allerlei bindmiddelen kunnen worden gebruikt, zoals acryl en vinyl. Behalve op heel gladde ondergronden hecht en dekt deze matte verf prima, hoewel de kwaliteit uiteenloopt, afhankelijk van de hoeveelheid binder en pigment die hij bevat. Bijzondere texverven zijn druipvrije muurverf, die wat dikker is om er zonder knoeien plafonds mee te kunnen schilderen, en plastische verf, waarmee ook kleine scheurtjes heel goed kunnen worden gedicht. Structuurverf is tex waaraan kleine deeltjes zijn toegevoegd, zoals zilverzand, steengruis of houtvezels ('rauhfaser'). Opgedroogde tex is met spiritus, of met heet water en flink schrobben te verwijderen. Texverven zijn minder milieuvriendelijk dan veegvast (luchten!).

Lak

De verf die meestal op hout wordt gebruikt is alkydharsverf, met als verdunningsmiddel gewoonlijk terpentine. Bij het drogen verdampen de oplosmiddelen, die beslist niet gezond of milieuvriendelijk zijn. Lak is verkrijgbaar van hoogglans tot halfmat, en ook hier treft u flinke kwaliteitsverschillen aan, vooral in de duurzaamheid en verwerkbaarheid. Verveloze oppervlakken moeten altijd eerst geschilderd worden met grondverf.

Met name voor toepassingen binnenshuis wordt alkydlak steeds meer vervangen door acryllak. Dat is een voor hout bedoelde verf op waterbasis, die minder oplosmiddelen bevat en nauwelijks vergeelt. Hij is iets minder sterk en iets minder gemakkelijk te verwerken dan alkydharsverf. De traditionele lijnolieverf wordt ook weer wat meer gebruikt, vooral uit milieu-overwegingen. Lijnolieverf is niet eenvoudig te verwerken en vergeelt vrij sterk.

Beits

(Hout)beits is te verdelen in dekkende beits en transparante beits (maar ook dekkende beits is nog enigszins transparant). Dekkende beits vormt een dampdoorlatende laag op alkyd- of acrylbasis; het is meestal een eenpotssysteem (u kunt er zowel mee gronden als mee afschilderen). Beits die alleen voor buiten is bedoeld, mag niet binnen worden gebruikt en andersom. Transparante eenpotsbeitsen zijn vrijwel altijd bedoeld voor meubelen binnenshuis. Impregneerbeitsen vormen geen laag op het hout, maar dringen er diep in door. Ze kunnen worden afgewerkt met een vernis, die dan wel een ander verdunningsmiddel moet bevatten dan de beits: waterbeits bijvoorbeeld met celluloselak.

Vernis

De termen 'blanke lak' of 'vernis' staan voor verf waaraan geen kleurstoffen of pigmenten zijn toegevoegd. Celluloselak wordt steeds minder gebruikt, omdat de vernis niet vochtbestendig is en veel oplosmiddelen bevat. Jachtlak is nogal langzaam drogende en gelige alkydvernis, die echter heel goed tegen zon, wind en water bestand is. Parketlak kan op alkyd-, polyurethaan- of epoxybasis zijn. Er zijn een- en tweecomponentensystemen, die gemeen hebben dat ze een keiharde en slijtvaste laag opleveren. U kunt de verschillende soorten niet op elkaar gebruiken, zodat u voor het opnieuw lakken van het parket precies moet weten welke afwerklaag er eerder op is gezet. Het opbrengen van parketlak gaat prima met een schuimroller die op een bezemsteel is gemonteerd.

Grondverf

Er bestaan veel verschillende soorten grondverf. Met 'primer' wordt meestal grondverf voor metalen of kunststof bedoeld; behalve roestwerend is primer voornamelijk een hechtmiddel. 'Gewone' grondverf is een eenvoudige alkydverf die goed doordringt in de (houten) ondergrond en tegelijk de poriën afdicht. Hecht- of fixeergronden worden voornamelijk op poederende of zandige ondergronden gebruikt voor er muurverf op wordt aangebracht. Isoleergrond is een verf die voorkomt dat vochtvlekken, roet, teer of pigment vanuit de ondergrond doordringt in een nieuwe verflaag of behang.

Allerlei

Ten slotte zijn er nog uiteenlopende speciale verfsoorten van belang voor de doe-het-zelver. Betonverf kan acrylaatverf op waterbasis zijn, maar ook epoxy- of polyurethaan. De kwast is het meest universele verfgereedschap; streeploos en netjes schilderen vergt enige oefening, maar met een goede kwast en wat afplaktape kan iedereen een goed resultaat bereiken.