Duurzame bouwmaterialen: Bamboe

Er zijn reeds verschillende artikels geschreven over het belang van een goede isolatie maar wat mensen lijken te vergeten is dat we bij ecolgisch bouwen ook rekening dienen te houden met duurzame bouwmaterialen. In dit artikel bespreek ik bamboe als duurzaam bouwmateriaal.

Duurzame bouwmaterialen

Spreken we over duurzame bouwmaterialen, dan dienen we rekening te houden met de grondstoffen waaruit het materiaal is opgebouwd. Grondstoffen kunnen opgedeeld worden in verschillende categorieën:

1. Eindig of beperkt voorradige stoffen. Hiermee moet zuinig omgesprongen worden.
2. Onbeperkt voorradige grondstoffen zoals klei, leem, zand.
3. De nagroeibare of hernieuwbare grondstoffen zoals riet, hout, katoen, vlas, en bamboe.

In dit artikel bespreken we enkel de laatste groep, namelijk de nagroeibare grondstoffen zoals het minder gebruikelijke bamboe.

Bamboe

Bamboe bestaat uit een holle stam met op onregelmatige afstanden dwarsschotten in de holtes. Aan de buitenkant herkent men deze dwarsschotten als ringvormige uitstulpingen. Het is de bamboesoort Guadua angustifolia uit Latijns Amerika (Colombia en Ecuador) die vooral gebruikt wordt voor constructieve doeleinden wegens de goede bewerkbaarheid, de rechte stam en de lengte. Deze bamboesoort kan tot 25 m lang worden.

De voordelen van bamboe

• Zeer sterk (sterker dan staal) en veerkrachtig.
• Snelle groei tot enkele centimeters per dag met jaarlijks meerdere stammen.
• De plant sterft niet af na het kappen en garandeert de jaarlijkse bamboeproductie.
• De productie van bamboe kan makkelijk de productie van hout overstijgen.
• Bamboe groeit op brakke stukken grond.
• Bamboe is goed voor de natuur wegens zijn grondverbeterende eigenschappen.
• Het planten van bamboe gaat erosie tegen door zijn uitgesproken wortelsysteem.

De nadelen van bamboe

Bamboe is gevoeliger aan schimmels en insecten dan de meeste houtsoorten. Door bamboe te conserveren gaat de levensduur en houdbaarheid drastisch omhoog.

Conserveringsmethoden voor bamboe

Bamboe kan op twee verschillende manieren geconserveerd worden:

Traditionele conservatiemethode: onderdompeling, drogen, roken en wassen met kalkwater.
Bamboestammen die pas gekapt zijn, hebben een vochtgehalte van ongeveer 100%. De bamboe moet gedroogd worden tot het vochtgehalte gedaald is naar12 tot 14%. Hiervoor wordt de bamboe in een goed geventileerde, droge ruimte opgeslagen.

Chemische conservatiemethode: Op een relatief milieuvriendelijke manier wordt boorzout in de bamboe geïnjecteerd. Het sap van de bamboe wordt dan vervangen door het boorzout. We noemen deze techniek de Boucherie methode. Hierdoor wordt de duurzaamheid van bamboe gegarandeerd.

De toepasbaarheid van bamboe

Normaal gaat er bij de verwerking weinig bamboe verloren. De meeste onderdelen van de bamboeplant worden dan ook gebruikt in verschillende productieprocessen. De dikke lange stam worden gebruikt voor grote constructie werken, de dunne stammen worden gebruikt voor de productie van meubels, van de bamboetoppen worden spaanplaat gemaakt, zelfs het kleinste overgebleven materiaal zoals zaagsel en takjes worden gebruikt in biobrandstof, pellets of in compost (zie tabel).

Enkele voorbeelden

Bamboe is zeer belangrijk voor de papierindustrie in India. Daar wordt jaarlijks zo'n 2,2 miljoen ton bamboe verwerkt.

Op Bali worden er al honderden jaren huizen van bamboe gebouwd. Ook vele historische gebouwen, tempels en hotels in Japan, Vietnam en China zijn opgebouwd met bamboe. In deze huizen en gebouwen wordt er geen enkele spijker gebruikt maar wordt er gebruik gemaakt van de vismondconstructie waarbij de grotere opening de kleinere opening opslokt. De bamboestokken worden dan over elkaar heen geschoven.

Bamboe bevat veel cellulose, is voldoende voorradig en is dus zeer goedkoop. Verder heeft bamboe een verbrandingswaarde die 15 procent hoger ligt dan bij de meeste houtsoorten. Daarom wordt dit product in ontwikkelingslanden gebruikt als biobrandstof. Indien we deze trend in Europa kunnen verder zetten, dan zouden we kunnen voorkomen dat een te grote hoeveelheid tropische hardhout gekapt wordt en het regenwoud volledig verdwijnt.