De ledlamp: de verschillende voor- en nadelen

De ledlamp is een lamp die veel verschillende voordelen biedt. Hij is bijvoorbeeld zeer zuinig en heeft ten opzichte van de meeste lampen een lange levensduur. Hiernaast is het vaak mogelijk om het licht van ledlampen op een bepaalde manier van kleur te laten veranderen of te dempen. Dit kan bijvoorbeeld met een bijbehorende afstandsbediening gedaan worden. De ledlamp brengt naast de voordelen ook een aantal nadelen met zich mee. De aanschafprijs ligt bijvoorbeeld gemiddeld hoger dan die van overige lampensoorten. Welke voor- en nadelen zijn er nog meer?

De ledlamp

• De ontwikkeling van de ledlamp
• Verschillende varianten
• Voordelen
• Nadelen

De ontwikkeling van de ledlamp

'Led' staat voor 'Licht-emiterende diode' en behoort tot 'solid-state lighting'. Solid-state lighting is licht dat vanuit een halfgeleider komt en niet vanuit een gloeidraad of gasontlader (zoals onder andere bij de gloeilamp en de spaarlamp het geval is). Naast leds behoren zogenaamde 'oleds' en 'pleds' tot solid-state lighting. De eerste stappen voor de ontwikkeling van de led werd al in het jaar 1906 besproken. De desbetreffende expert was Henry Joseph Round en deelde zijn kennis op de Engelse radio. In 1927 werd pas door de Russische wetenschapper Oleg Losev in detail beschreven hoe een led precies zou moeten werken. De ontwikkeling van deze lamp werd onder andere vanwege de Tweede Wereldoorlog vertraagd.

De eerste ledlampen

De eerste exemplaren kwamen pas in de jaren 60 op de markt en werden door meerdere wetenschappers ontwikkeld. Deze lampen gaven rood of infrarood licht af. In de jaren 70 werd er door de Amerikaanse ingenieur Holonyak voor het eerst een gele led ontwikkeld. Daarnaast werd de lichtopbrengst steeds meer verbeterd. Uiteindelijk werden er in de jaren 90 ledlampen met verschillende kleuren gefabriceerd. Deze waren goedkoper en betrouwbaarder dan de voorgaande producties.

Lichtintensiteit

De eerste varianten hadden een grote stralingshoek. De stralingshoek geeft in graden aan hoeveel een lichtbundel zich verspreidt. Een grote stralingshoek betekent dat de lichtsterkte sterk vermindert naarmate de afstand toeneemt. Ledlampen werden om deze reden soms in grote groepen ingezet om meer licht te verkrijgen. De stralingshoek is na verloop van tijd flink verminderd.

Verschillende varianten

Er bestaan diverse modellen die van vorm en grootte verschillen. Het formaat van de fitting wordt aangegeven met een zogenaamde E-code. Het getal dat zich na de 'E' bevindt staat voor het formaat van de fitting. Dit getal staat namelijk voor het aantal millimeters van de diameter van de fitting. De bekendste soorten zijn E14 en E27. Deze fittingen zijn veelal voor staande en hanglampen en worden ook dikwijls voor gloei- en spaarlampen gebruikt.

Er bestaan ook aansluitingen zoals de GU10-bajonetvoet en de GU5.3-steekvoet. De lampen met een bajonetvoet worden meestal als spotlamp gebruikt. De steekvoet (bipin-voet) wordt bijvoorbeeld als achterlicht voor auto's gebruikt.

Voordelen

Levensduur

Een ledlamp kan theoretisch maar liefst voor 50.000 branduren bruikbaar zijn, hoewel lampen in de praktijk echter wat eerder stuk gaan dan het theoretische aantal branduren. De tl-buis met voorschakelapparatuur is de enige lamp die de levensduur kan overtreffen met in totaal 66.000 branduren. Zonder elektronische voorschakelapparatuur zou een tl-buis 'slechts' 17.000 branduren mee kunnen gaan. Spaarlampen en gloeilampen gaan aanzienlijk minder lang mee.

Stroomverbruik

Deze lampensoort heeft aanzienlijk minder stroom nodig dan de meeste andere lampensoorten. Hij is zeker ten opzichte van de gloeilamp meerdere malen zuiniger.

Rendement

Ledlampen hebben een rendement van meer dan 40%. Dit betekent dat meer dan 40% van de energie die het opneemt omgezet wordt in zichtbaar licht. Een fluorescentielamp, bijvoorbeeld een tl-buis of spaarlamp, heeft een rendement van 35%. Een gloeilamp heeft een rendement van slechts 10%.

Warmte

Ledlampen geven zeer weinig warmte af. Hierdoor zijn zij zeer veilig en is er weinig energieverlies. De meeste energie wordt immers in licht omgezet. Dit is tevens positief voor de levensduur omdat de kans zeer klein is dat de lamp doorbrandt.

Kleur

Er bestaat soms de mogelijkheid om de kleur van de lamp in te stellen. Dit wordt bijvoorbeeld door middel van een afstandsbediening gedaan. Hiermee kun je onder andere de verschillende gradaties in kleurtinten veranderen of de snelheid waarmee het van kleur verandert bepalen.

Aan- en uitzetten

Deze lampen kunnen je aan- en uitdoen zonder dat de kwaliteit van de lamp wordt beïnvloed. Spaarlampen hebben hier wel last van en kunnen hierdoor eerder kapot gaan.

Nadelen

Kosten

Bij aanschaf is deze lamp gemiddeld duurder dan de meeste andere lampen. Vanwege de lange levensduur kom je echter op de langere termijn meestal wel goedkoper uit.

Giftige stoffen

Ledlampen bevatten een kleine hoeveelheid aan giftige stoffen. Deze stoffen kunnen echter pas vrijkomen en ingeademd worden als de lampen geheel tot stof vermalen zijn. Bij normaal gebruik zul je hier niet mee in aanmerking komen.