Soorten verlichting: Gloeilamp, spaarlamp of LED verlichting

Iedereen heeft nood aan licht, eender waar, eender wanneer. Als het natuurlijke daglicht weggenomen wordt is er nood aan een alternatief. De soorten verlichting zijn talrijk: gloeilampen, spaarlampen en de nieuwere LED-verlichting. Wat zijn de voornaamste verschillen? Overal waar natuurlijk daglicht wegvalt, heeft men kunstmatige verlichting nodig. Huizen,winkels,straten, overal is licht nodig. Welke manieren bestaan er om een ruimte te voorzien van voldoende verlichting? Wat zijn de specifieke eigenschappen per soort verlichting, en welke voor- en nadelen zijn er?

De gloeilamp

De bekendste vorm van verlichting is wellicht de gloeilamp of het 'peertje'. De gloeilamp produceert licht door middel van een gloeidraad in een lucht-arme bol van glas, waarin elektrische stroom tot zeer hoge temperaturen verhit wordt. De gloeilamp bestaat al een hele tijd, en de ontwikkeling ervan is toe te schrijven aan een aantal verschillende wetenschappers. Ondanks de bijdrage van diverse geleerden wordt de uitvinding van de gloeilamp voornamelijk toegeschreven aan Thomas Edison.

In deze moderne tijden verdwijnt de gloeilamp uit de markt. Verwacht wordt dat in 2012 geen gloeilampen meer verkrijgbaar zullen zijn. De grootste reden daarvoor is dat de gloeilamp een zeer laag rendement haalde: amper 5 à 10%. Concreet wil dit zeggen dat een 100 watt lamp slechts 5 à 10 watt aan licht produceert. De andere 90 watt gaan verloren onder de vorm van onzichtbare warmte.
Daarom wil men in de Europese Unie de verkoop van gloeilampen vanaf 2012 afschaffen. Dit wil niet zeggen dat u meteen al uw gloeilampen moet vervangen, maar besef wel dat u vanaf 2012 geen vervangexemplaar meer zal kunnen kopen wanneer uw oude lamp het begeeft!

De spaarlamp

Een andere veelvoorkomende lichtbron is de spaarlamp. De spaarlamp werd in de jaren '80 op de markt gebracht maar had in eerste instantie weinig succes omdat het rendement ervan amper hoger lag dan dat van de gloeilamp. De huidige generatie spaarlampen heeft echter een hoger rendement en is eenvoudiger te fabriceren dan de eerste spaarlampen.
Een spaarlamp produceert licht doordat stroom door een met kwikdamp gevulde buis gaat. Door de botsing van de elektronen en de kwikatomen komt energie vrij in de vorm van ultraviolette straling.

Uit een spaarlamp haalt men 4 à 5 keer meer rendement dan uit de klassieke gloeilamp. Ook de levensduur is veel langer dan die van een gloeilamp: zo'n 6000 tot 10.000 branduren tegenover 1000 à 1500 branduren.
Nadeel van spaarlampen is dat ze duurder zijn in aankoop en een minder gezellig licht voortbrengen dan de klassieke gloeilamp.

LED verlichting

Tegenwoordig worden veel gloeilampen en spaarlampen vervangen door LED verlichting. LED verlichting werkt via een halfgeleidercomponent die licht uitzendt als er stroom doorgestuurd wordt in de doorlaatrichting.
LED's waren tot voor kort erg duur maar worden steeds betaalbaarder. Het grote voordeel van LED verlichting is dat ze veel langer meegaat dan een gloeilamp en zelfs een spaarlamp: veel verpakkingen van LEDverlichting beloven een levensduur van wel 30.000 tot 50.000 branduren. Bijkomend voordeel is dat LED's veel minder stroom verbruiken voor dezelfde lichtintensiteit: tot wel 8 keer minder! Nadeel is dat ze nog steeds duurder in aankoop zijn dan gloei- en spaarlampen, maar dit zou eenvoudig terug te verdienen moeten zijn vanwege de langere levensduur en het lagere energieverbruik!