Meubels restaureren, eigenlijk helemaal niet moeilijk

De aanschaf van een nieuw interieur kan zeer prijzig zijn. Daarom is het geen gek idee om eens te kijken naar oude meubeltjes die opgeknapt dienen te worden. In onderstaand artikel vindt u enige algemene informatie over de aanschaf van meubels en het opknappen ervan.

Aanschaf

Het is tegenwoordig vrij eenvoudig om goedkoop oude meubels te kopen. Denk maar eens aan diverse websites waar tweedehands spullen worden aangeboden. Het aanbod van meubels in kringloopwinkels wordt eveneens met de dag groter. Voor meer unieke meubels is het aan te raden veilingen te bezoeken. Let wel op dat bij veilingen veilingkosten dienen te worden betaald, deze komen bovenop de prijs die u geboden heeft (vaak 16%).

Voorafgaand aan de aanschaf is het belangrijk een eerste analyse te maken van de staat van het meubel. Deze analyse leert u wat er gedaan moet worden om het meubel weer in een acceptabele of zelfs topconditie te brengen. Op basis van deze analyse kunt u gaan onderhandelen met de prijs om zo dicht mogelijk bij de gewenste prijs uit te komen. Bedenk goed dat de waarde van een meubel in topconditie vele malen hoger is dan een nog op te knappen meubel. Indien u de opknapwerkzaamheden zelf uitvoert valt er dus een leuk rendement te behalen.

Meubels restaureren

De restauratie van een meubelstuk is uiteraard niet uniform, de analyse van de conditie geeft een beeld van aandachtspunten voor de restauratie. Hieronder volgen een aantal stappen die genomen kunnen worden tijdens het restauratieproces. Het proces is in drie delen gesplitst, namelijk de constructie, reparatie en de afwerking.

Constructie

Wat vaak gebeurt bij oude meubels is dat lijmconstructies niet meer goed zijn omdat de lijm uitgedroogd is. Deze constructies dienen opnieuw gelijmd te worden zodat het meubel in ieder geval weer stevig en veilig is om te gebruiken. Lijmconstructies komen vooral voor in antieke stoelen. Het restaureren van een stoel begint dan ook met het verwijderen van de bekleding en het uit elkaar halen van de verschillende delen. Indien de bekleding opnieuw gebruikt wordt dient de verwijdering ervan voorzichtig te gebeuren. Het uit elkaar halen van de verschillende delen kan gedaan worden met zogenaamde omgekeerde lijmklemmen. De werking is hetzelfde als een normale lijmklem, de werking is echter zo dat de twee delen van de klem van elkaar af bewegen in plaats van naar elkaar toe. Door dit geleidelijk te doen zal de verbinding bij te veel druk losschieten en kan de stoel verder gedemonteerd worden. Mocht de verbinding te vast zitten dan kan de bestaande lijm worden opgelost met alcohol.

Als de delen van het meubelstuk uit elkaar gehaald zijn kan worden begonnen met het schoonmaken van de verbindingen. Alle oude lijmresten moeten worden verwijderd. Vervolgens dient te worden gekozen voor het soort lijm dat gebruikt moet worden. Indien de verbinding strak is is normale witte houtlijm voldoende. Indien de verbinding erg los is kan er worden gekozen voor constructielijm. Deze lijm zet uit bij het drogen zodat alle ruimtes worden gevuld en de verbinding weer sterk is. Probeer zoveel mogelijk lijmresten te verwijderen voordat deze opgedroogd zijn, daarna kan het enkel nog met een verfkrabber of beitel.

Schroefverbindingen zijn eenvoudiger dan lijmverbindingen. Indien de huidige schroef de verbinding niet stevig maakt kan worden besloten om deze strakker aan te draaien of om een nieuwe schroef te gebruiken die dikker of langer is. Let wel goed op bij het gebruik van een langere schroef dat deze niet door de toplaag van het meubelstuk gaat, bijvoorbeeld bij het vastschroeven van een tafelpoot aan een tafelblad.

Reparatie

Krassen, scheuren en putten

Al naar gelang de diepte van de kras, scheur of put kunnen de volgende reparaties worden uitgevoerd:

Ondiep
Ondiepe krassen, scheuren of putten kunnen soms makkelijk worden hersteld door de plek vochtig te maken en er overheen te strijken met een hete strijkbout waardoor de houtnerf zich opricht. Dit lukt overigens echter alleen bij onbehandeld hout. Indien het hout behandeld is kan de te repareren plek worden gevuld met stopwas in dezelfde kleur als het meubelstuk.

Diep
Diepe beschadigingen dienen te worden gevuld met speciale houtplamuur of paste of een op maat gemaakt stukje hout van dezelfde houtsoort.

Fineer

Gefineerde meubels kunnen allerlei problemen hebben. Meest voorkomende problemen zijn ontbrekende stukjes of delen die loslaten.

Ontbrekende stukken
Ontbrekende stukken fineer kunnen eenvoudig worden opgevuld met speciale houtplamuur of pasta. Om de opgevulde delen beter te laten passen bij de omringende delen kan de opgedroogde plamuur beschilderd worden zodat het lijkt alsof dit deel origineel is. Dit wordt ook wel retoucheren genoemd. Dit is echter niet de meest mooie oplossing die bovendien de waarde van het meubelstuk verminderd. Het is beter om een nieuw stuk fineer van dezelfde houtsoort te gebruiken en deze op de plek van het gat in te lijmen. Plak een stukje tape over het gat, op deze manier kunt u eenvoudig de omtrek overtrekken. Plak vervolgens dit stukje tape op het fineer en snijdt langs het zojuist getekende lijntje het stukje uit. Lijm het vervolgens vast met witte houtlijm.

Loslatende delen
Na verloop van tijd zullen delen van het gelijmde fineer loslaten doordat de oorspronkelijke lijm uitgewerkt is. In eerste instantie kan worden geprobeerd de oude lijm opnieuw te activeren door met een strijkbout over het losgelaten deel te gaan om de oude lijm op te warmen. Let hierbij wel op dat het fineer onbehandeld moet zijn, anders blijft de lak of was aan de strijkbout plakken. Indien deze methode niet werkt dient er nieuwe lijm onder het oppervlak aangebracht te worden. Snij hiervoor in de houtrichting een snee midden in het losgelaten deel. Probeer met een dunne beitel zoveel mogelijk oude lijmresten te verwijderen zonder dat het fineer wordt beschadigd. Breng vervolgens met een dunne spatel of injectienaald witte houtlijm aan onder het fineer. Zorg vervolgens voor voldoende druk op het fineer zodat de lijm goed kan drogen.

Afwerking

De afwerking van het meubelstuk is evenals de constructie zeer belangrijk. De afwerking bepaald namelijk het aangezicht van het meubelstuk, dat is hetgeen waar iedereen naar kijkt. Soms is het vrij simpel om de afwerking van het meubelstuk te verbeteren, soms is het wat meer werk.

Meubelwas
Meubels die in de was staan zijn vrij eenvoudig op te knappen. Behandel het meubel eerst met thinner en staalwol zodat de bestaande laag wordt opgeruwd. Dit geeft u ook de kans om krassen in de waslaag weg te werken en een meer egale kleur op het meubelstuk te verkrijgen (indien het meubel in een donkere waskleur is afgewerkt). Zet het meubelstuk vervolgens in de meubelwas, gebruik hiervoor meubelwas op basis van bijenwas, deze is eenvoudig met een kwast op te brengen. Laat de was een uurtje intrekken en poets deze vervolgens uit. Het meubelstuk zal er weer als nieuw uitzien.

Lak
Het voordeel van een lak afwerking is dat deze laag sterker is dan was en bovendien beter beschermt tegen vocht. Het nadeel is echter dat deze afwerking meer tijd vergt en ook meer kunde. Voorbereiding is in deze zeer belangrijk. Wanneer het te lakken oppervlak gereed is (dus nadat alle noodzakelijke reparaties zijn gedaan en het oppervlak grondig geschuurd is waarbij alle oude laklagen verwijderd zijn) dient te worden beoordeeld of de kleur van het oppervlak goed is. Dit kan smaakgerelateerd zijn, het kan ook zo zijn dat een bepaald deel van het meubelstuk sterk verkleurd is ten opzichte van de rest van het meubelstuk. Het kleuren van het hout kan gedaan worden met beits. Breng de beits aan met een kwast en strijk met de houtrichting mee. Zorg ervoor dat vooraf een proefstukje gemaakt is zodat de kleur daadwerkelijk de gewenste kleur is.

Wanneer het oppervlak gereed is kan de grondlak aangebracht worden. Dit kan met een roller en kwast, het mooiste resultaat wordt echter behaald met een verfspuit. Belangrijk hierbij is dat de ruimte stofvrij is en wordt geventileerd. Het dragen van een verfmasker is hierbij vanzelfsprekend. Nadat de grondlak gedroogd is dient deze geschuurd te worden waarbij begonnen kan worden met korrel 180, als laatste dient nageschuurd te worden met korrel 240. Bedenk goed dat ieder krasje dat gemaakt wordt met het schuurpapier zichtbaar wordt bij de volgende laklaag. Wanneer het schuren afgerond is dient het oppervlak stof- en vetvrij gemaakt te worden. Hier zijn speciale kleefdoekjes voor te koop. Vervolgens kan de definitieve laklaag worden aangebracht. Naargelang het gewenste eindresultaat kan deze laklaag meerdere keren worden aangebracht, tussen iedere laklaag dient het oppervlak op bovenstaande wijze te worden geschuurd.

Tips

• Indien lijmverbindingen met constructielijm worden verbonden kan het handig zijn om rondom de verbinding meubelwas te smeren (niet op het te lijmen oppervlak uiteraard). Wanneer de lijm opgedroogd is is deze zeer eenvoudig te verwijderen vanwege de onderliggende waslaag.
• Wanneer oude schroeven muurvast zitten kan gebruik gemaakt worden van een hete soldeerbout. Hou deze een tijd lang tegen de schroef aan zodat het metaal uitzet en op deze manier meer ruimte creëert wanneer hij weer afkoelt. Nadat de schroef afgekoeld is zal deze makkelijker los laten.
• Gebruik voor het uitpoetsen van was een oude panty, de stof is fijn maar ook ruw zodat de was goed uitgepoetst wordt en mooi gaat glanzen.
• Het verwijderen van oude laklagen kan eenvoudig gedaan worden met het middel afbijt. Gebruik hiervoor wel handschoenen aangezien het een bijtend goedje is.
• Voordat u het oppervlak gaat beitsen is het verstandig om het oppervlak eerst vochtig te maken. De vezels van het hout gaan namelijk omhoog indien deze vochtig maken wat een gladde afwerking zeer lastig maakt. Nadat het oppervlak vochtig is gemaakt kan deze geschuurd worden. Na het schuren kan de beits aangebracht worden, het oppervlak blijft nu glad.