Milieuvriendelijk schoonmaken met klei: Terre de Sommières

Het woordje klei roept wellicht beelden op van kleverige handen, die aan een draaiwiel werken of iemand bij de schoonheidsspecialiste met een kleimasker op. Klei wordt vanwege zijn vele kwaliteiten inderdaad op allerlei manieren gebruikt en dat al eeuwenlang. Klei is ook een handig hulpmiddel gebleken in het huishouden, met name een Franse klei genaamd Terre de Sommières. Vooral mensen die op een milieuvriendelijke manier willen schoonmaken hebben deze klei omarmd. Wat maakt het zo bijzonder en waar gebruik je het precies voor?

Wat is klei?

Klei is een sediment dat door de natuur – een samenspel van wind, water en ijs – is afgezet. Het is opgebouwd uit kleine zogeheten kleiplaatjes. In Nederland hebben we veel kleisoorten (bijvoorbeeld zeeklei en rivierklei). Onder de hoofdsoorten klei zijn allerlei types klei, zoals bentonietklei. Het hangt er namelijk van af, uit welke mineralen een klei is opgebouwd. Klei heeft als hoofdkenmerk een groot absorptievermogen en neemt daardoor makkelijk mineralen uit zijn omgeving op. Die mineralen bepalen het type, subtype en de kleur van de klei. De specifieke mineralen aanwezig in de klei bepalen verder de mogelijke toepassingen ervan. Zo leent een bepaald type klei zich beter voor pottenbakken en andere weer voor toepassingen in de schoonheidsindustrie of huishouden.

Wat is bentonietklei?

Bentoniet is een kleimineraal van vulkanische oorsprong. Het is vergane (verteerde) vulkanische as en wordt zowel inwendig als uitwendig toegepast. Er zijn diverse sub types en kleuren bentoniet, afhankelijk van zijn chemische verbinding en vindplaats. Binnen de sub types kan de verdeling worden gemaakt of de klei(poeder) geschikt is voor consumptie of niet ('food en non food'). Niet alle kleisoorten zijn namelijk geschikt voor inwendig gebruik. Dit dient wel expliciet op de verpakking te worden vermeld. Er zijn verschillende soorten bentoniet. Dit is afhankelijk van het chemische hoofdelement. Uiteraard kunnen andere elementen aanwezig zijn, maar het hoofdelement bepaalt de naam van de bentoniet. Die soorten zijn:

• calciumbentoniet;
• sodiumbentoniet.
• magnesiumbentoniet;
• potassiumbentoniet;
• aluminiumbentoniet.

Zijn hoofdsamenstelling bepaalt zijn toepassing. Calciumbentoniet bijvoorbeeld is geschikt voor uitwendig en ook inwendig gebruik, mits als zodanig vermeld ('food grade'). Natriumbentoniet is weer beter om in het huishouden te worden gebruikt, omdat het voor de nierfunctie bij consumptie te zout kan zijn. Het voornaamste kenmerk van natriumbentoniet is het sterk absorberend vermogen van deze kleipoeder.

Benetonietklei en zijn diverse namen

Klei met bentoniet is – afhankelijk van de plaats van winning – verkrijgbaar in diverse kleuren en staat onder diverse namen bekend, zoals:

• Montmorillonite Clay;
• Multani Mitti;
• Indian Clay;
• Fuller's Land;
• Fuller's Clay;
• Fuller's Earth;
• Vollers aarde;
• Terre de Sommières;
• Rhassoul Clay;
• Aztec Clay;
• Luvos aarde.

De uiteenlopende namen laten zien, dat bentonietklei wereldwijd wordt gebruikt. Het werd bijvoorbeeld ooit in de wolindustrie gebruikt om vet en vuil uit schapenvachten te verwijderen (vandaar de naam Voller's aarde of Fuller's Earth). Het werd gebruikt in wassalons om vetvlekken uit werkkleding te verwijderen of door de oorspronkelijke bewoners van de Amerika's gebruikt om wonden te verzorgen. Het werd ook gebruikt om de huid te bleken en zelfs om gevaarlijke stoffen uit kleding te verwijderen. De toepassingen zijn omvangrijk en gaan ver terug in de tijd.

Terre de Sommières

Een bekende natriumbentoniet staat bekend onder de handelsnaam Terre de Sommières. Dit bijna magische kleipoeder komt al eeuwenlang uit Sommières, een klein dorpje in de buurt van het Zuid-Franse Montpellier. Het is 100% natuurlijk, biologisch afbreekbaar, goedkoop in de aanschaf en milieuvriendelijk. Deze specifieke klei is grijs en of gebroken wit van kleur. Zijn kleur maakt deze klei bijzonder. Klei in deze kleurstellingen wordt namelijk gezien als de beste in zijn type. Bentonietklei op natriumbasis heeft een krachtiger absorberende werking dan bentonietklei op calciumbasis. Het is daardoor het beste geschikt om vlekken te verwijderen en nare geuren te verwijderen uit zijn omgeving.

Metalen voorwerpen kunnen de werking van de klei verstoren. Er wordt daarom geadviseerd om schaaltjes en lepels van glas, hout of aardewerk of eventueel kunststof te gebruiken.

Van vetvlekken verwijderen tot vocht wegnemen

Terre de Sommières staat als kleipoeder al eeuwen bekend om zijn sterk absorberende vermogen en puurheid. Het heeft een licht schurende werking, kan vlekken verwijderen, werkt deodoriserend en is 100% biologisch afbreekbaar. Waar kan het voor gebruikt worden? Deze alleskunner leent zich voor allerlei klussen in en rondom huis.

Vetvlekken verwijderen

Sprenkel droge Terre de Sommières over (verse) vetvlekken op kleding, gordijnenstoffen, vloerkleden, stoffen bekleding enzovoorts en laat het 30 minuten tot een uur op de vlek liggen. Het kan daarna weggeveegd of weggehaald worden met een stofzuiger. Inzepen, schrobben of poetsen is niet nodig, dat is juist het voordeel bij dit product. De klei zuigt als het ware het vet uit de stof. Ernstige vetvlekken dienen waarschijnlijk meerdere keren behandeld te worden. Behandel uit voorzorg een stuk stof vooraf om te controleren hoe de stof op de klei reageert. Oude (hardnekkige) vlekken kunnen eerst bevochtigd worden met witte azijnspray (heldere natuurazijn) en daarna besprenkeld met deze klei. Ongelukjes op een vloerkleed (urine) van een huisdier kunnen ook zo worden behandeld.

Het kan ook worden gebruikt om vettige vlekken (zoals boter en make-up) uit fijne stoffen te verwijderen. Met behulp van dezelfde techniek (droge kleipoeder) kunnen zelfs olievlekken op de oprit of garagevloer verwijderd worden of vetvlekken op behang of muren. De absorptie van zulke vlekken kan wel wat langer duren (soms wel 24 uur) dan bij vlekken in stof, maar geduld wordt beloond.

Poetsmiddel

Kranen gaan na een poetsbeurt met een dik papje van Terre de Sommières en water weer blinken. De licht schurende werking is voldoende om kalkaanslag, vet en vuil te verwijderen. Met behulp van een vochtige tandenborstel en deze klei kunnen vlekken op het fornuis die tijdens het koken zijn ontstaan, worden weggehaald. Sprenkel de klei over het fornuis en borstel zachtjes met een vochtige tandenborstel (liefst met natuurlijke haren om krassen te voorkomen) de vlekken weg. Vlekken op spiegels en ramen kunnen ook met het papje worden verwijderd.

Geuren neutraliseren

Deze klei absorbeert ook vervelende geurtjes. De klei kan over bijvoorbeeld een vloerkleed dat muf ruikt of een kussen uit de hondenmand worden gesprenkeld en de poeder na een nacht inwerken met de stofzuiger worden weggehaald. Het kan in sachets of in een ander soort stoffen zak (zelfs in een dichtgeknoopte sok) of open bakje geuren opnemen uit een kast, onder de vuilniszak in de keuken of in de koelkast zijn werk doen. Het is handig om zakjes met de klei in schoenen te stoppen om geuren en vocht op te nemen. Asbakken gevuld met deze klei zullen niet zo stinken en vervelende geuren uit de kattenbak nemen af. Het is onschadelijk voor een huisdier.

Vocht wegnemen

Deze klei neemt ook vocht op en is heel handig om te gebruiken in opslagruimtes met papieren. Een stoffen zak (of sok) in dozen met boeken bijvoorbeeld of in een archiefkast kan helpen om vocht weg te houden en om een muffe geur te verwijderen of voorkomen. Plaats de zak of sok wel op een bord of in een open plastic bakje, zodat het opgenomen vocht niet over opgeslagen goederen kan gaan lekken en controleer het regelmatig.

Lees verder

• Authentieke, traditionele Marseillezeep, hoe herken je die?