De zon als vlekverwijderaar

‘Schone’ witte was komt regelmatig toch nog gelig, grauw of met vlekken uit de wasmachine, soms zelfs ondanks het gebruik van een vlekkenmiddel. Is er dan geen hoop meer dat de vlekken zullen verdwijnen? Zeker wel, want de zon is een natuurlijk bleekmiddel dat beter werkt dan vlekverwijderaars. En dat gratis en voor niets! Dus heb je last van hardnekkige vlekken in je wasgoed? Laat het dan lekker zonnebaden en zie de vlekken als sneeuw voor de zon verdwijnen!

Op de bleek leggen: een stukje geschiedenis

Onze voorouders wisten het al: de zon is een krachtige vlekverwijderaar. Na het wassen zag linnen er vaak nog gelig uit en bleven er nare geurtjes in hangen. Maar lang geleden ontdekte men al dat het witter en frisser werd door het na het wassen op een grasveld uit te spreiden. Daarom werd het linnen en andere witte was eeuwenlang op de bleek (ook wel bleekweide of bleekveld) gelegd.

De bleek was vaak onderdeel van het begijnhof. Begijnen verdienden namelijk aan het wassen voor anderen. Later lieten rijke mensen hun was eens per kwartaal of half jaar ophalen door blekerijen. Dit werd nog tot in de 20e eeuw gedaan. Maar ook thuis legden mensen hun witte wasgoed te drogen op de bleek. Schilders zoals Vincent van Gogh en Jan Breughel lieten zich inspireren door bleekvelden en maakten hier prachtige schilderijen van.

Herontdekking

In onze wereld van droogtrommels en vlekverwijderaars is de bleekkracht van de zon in de vergetelheid geraakt. Maar nu wasbare luiers weer helemaal hip en terug van weggeweest zijn, herontdekken steeds meer mensen het bleken van wasgoed. Bij wasbare luiers mogen namelijk geen vlekkenmiddelen gebruikt worden, omdat deze de vezels en de waterdichte laag aan kunnen tasten. Ook zijn er mensen die liever geen vlekverwijderaars gebruiken en daarom op zoek gaan naar een natuurlijk alternatief. Zeker als je een gevoelige huid of eczeemklachten hebt, is het beter om geen agressieve vlekverwijderaars te gebruiken met stoffen die de huid kunnen irriteren. Maar ook voor tere babyhuidjes is het beter om vlekken in babykleertjes, slabbetjes en spuugdoekjes gewoon weg te laten bleken in de zon. Op de bleek leggen werkt prima tegen borstvoedingsvlekken, spuugvlekken en babyvoedingvlekken.

Hoe werkt het?

Leg de was die net uit de wasmachine komt buiten op het gras. Geen grasveld? Geen nood. Het bleken werkt ook aan een waslijn, zelfs op een balkon. Het gaat dan wel langzamer, omdat horizontaal neergelegd wasgoed nu eenmaal meer licht kan opvangen. Door de UV-straling wordt de kleurstof in vlekken afgebroken zodat deze onzichtbaar of in ieder geval minder zichtbaar worden. Is het wasgoed opgedroogd, maar zijn er nog steeds vlekken te zien? Maak het dan weer nat, want bij droog wasgoed is het effect veel minder. Want net zoals de natte huid sneller verbrandt in het zonlicht, bleekt de zon vlekken op natte was sneller weg.

Het bleken werkt het best als er veel UV-straling is, zoals op een zonnige dag in het voorjaar of de zomer. Is het niet zonnig? Dan kun je nog steeds wasgoed bleken in het daglicht, omdat er wel altijd UV-straling is. Maar het bleken duurt dan wel een stuk langer. Vroeger liep het bleekseizoen van april t/m november, omdat het UV-licht buiten die periode minder sterk en dus minder effectief is. Maar zelfs in de winter kan wasgoed binnen voor het raam gebleekt worden in de zon (tenzij je UV-werend glas hebt, natuurlijk). Het duurt dan alleen een stuk langer dan buiten op een zonnige zomerdag.

Welke vlekken kan de zon wegbleken?

Het bleken werkt zowel bij nieuwe als oude vlekken. Wel moeten oude vlekken meestal langer gebleekt worden om ze langzaam maar zeker te laten verminderen. Sommige vlekken zijn zo hardnekkig dat ze enkele dagen op de bleek gelegd moeten worden. Op de bleek leggen is het meest effectief tegen rode vlekken. Dus hoe meer de kleur van de vlek naar rood neigt, hoe eerder de zon deze weg zal bleken. Denk bijvoorbeeld aan bloedvlekken en vlekken van ketchup, pastasaus, aardbeien, bessensap, rode wijn, worteltjes, rode bietjes, enz. Maar ook vlekken met een andere kleur, zoals zweetvlekken en ontlastingsvlekken worden minder zichtbaar dankzij de blekende werking van het UV-licht. Leg je fris gewassen (baby)kleding, theedoeken, handdoeken, kussenslopen, tafelkleden of ander wasgoed waar nog vlekken in zitten dus lekker op de bleek.

Tips

Tot slot nog enkele tips:

• Ook water is heel belangrijk voor het laten verdwijnen van vlekken. Laat wasgoed met vlekken daarom een extra rondje spoelen in de wasmachine.
• Leg of hang bonte was alleen in de zon als er vlekken op zitten. De zon kan namelijk ook de kleur van de stof verbleken. Hang bonte was zonder vlekken daarom altijd binnenstebuiten aan de waslijn. Zo blijven de kleuren langer mooi.
• Het UV-licht kan ook hardnekkige vlekken op matrassen wegbleken. Dus sleep je matras naar buiten en laat de zon zijn werk doen. Let op: maak je matras niet te nat, want anders kan er schimmelvorming ontstaan.
• De zon is de beste vlekverwijderaar. Dus heb je vlekken bijvoorbeeld behandeld met Dasty, Mr. Muscle Shout, Vanish of een andere vlekverwijderaar, maar werkte het niet? Leg het wasgoed dan in de zon te bleken. Grote kans dat de vlekken er dan alsnog uitgaan of in ieder geval minder zichtbaar worden. Let op: meestal mag dit niet direct na de toepassing van een vlekverwijderaar. Was het te bleken wasgoed daarom eerst nog een keer goed uit.
• Ook wasgoed zonder vlekken wordt extra fris in het zonlicht, omdat de zon bacteriën doodt.