Waterslag in de waterleiding

Waterslag is een vervelend verschijnsel dat grote gevolgen kan hebben en kosten teweeg kan brengen. Waterslag is te herkennen door een bepaald geluid dat optreedt wanneer men een kraan of afsluiter snel dicht maakt. Dit geluid is hinderlijk, maar de trillingen die dit geluid veroorzaken kunnen voor grote schade zorgen in uw huis, kantoor of fabriek. Zo kunnen muurbeugels losraken van de muur en in het ergste geval ontstaat er waterschade door lekkage. Waterslag kan meerdere oorzaken hebben.

Wat is waterslag

Waterslag is een nadelig effect wat zich voordoet in onder andere waterleidingen. Maar in principe kan het voorkomen in allerlei soorten leidingen waar vloeistof onder druk door leidingen stroomt en plotseling in gang of stop gezet kan worden. De meeste mensen kennen het van waterleidingen in een huis, kantoor of fabriek. Het komt er op neer dat er bepaalde druk verschillen optreden in de waterleidingen en dat deze niet goed opgevangen en verwerkt worden en voor trillingen zorgen. Drukverschillen kunnen niet voorkomen worden en moeten ook in zekere maten aanwezig zijn in een waterleiding, anders stroomt het water niet. Een wasmachine bijvoorbeeld veroorzaakt nog wel eens waterslag. Tegenwoordig meten de wasmachines precies hoeveel water er binnen is en moet komen en stoppen ze direct wanneer er genoeg water aangezogen is. Dit stoppen gaat meestal door een magneetschakelaar die er voor zorgt dat een klep heel snel sluit. Hierdoor stopt ineens de waterstroom en komt het water wat in beweging is abrupt tot stilstand, dit veroorzaakt de waterslag in de leiding.

Hoe herken je waterslag

Waterslag kun je herkennen doordat er een geluid klinkt wanneer je een kraan snel dicht draait. Dit geluid is het makkelijkst te omschrijven alsof iemand met een knuppel op een leiding slaat. Of iedereen kent wel het tikkende geluid wanneer er iets tegen een verwarming aanstoot. Het geluid hoeft niet perse dichtbij de kraan die men dichtdraait vandaan te komen. Er spelen meerdere factoren een rol die bepalen waar de waterslag precies optreedt. Het treedt in ieder geval op in het zwakste punt van het leidingnetwerk.

Oorzaken waterslag

Waterslag wordt veroorzaakt door plotselinge druk verschillen in leidingen. Deze druk verschillen worden veroorzaakt door het snel in beweging of tot stilstand komen van het water wat door de leidingen stroomt. Dit kan komen doordat er een kraan wordt dichtgedraaid of omdat een wasmachine of afwasmachine water vraagt omdat hij aan het wassen is. Wanneer het water in beweging is in de leiding is er een bepaalde hoeveelheid energie aanwezig. Wanneer de stroming plotseling stopt kan deze energie niet ineens weg en wordt afgegeven of doorgegeven aan de leiding. Deze stugge leiding gaat daardoor bewegen en in de meeste gavallen trillen. En deze trillingen zorgen voor de bekende schade aan de muren door losrakende leidingen of een gescheurde leiding met waterschade tot gevolg.

Gevolgen waterslag

Waterslag kan grote nadelige gevolgen hebben. Het is een proces wat in de meeste gevallen na verloop van tijd erger wordt. Dit komt vooral omdat door trilleningen die veroorzaakt worden door de waterslag negatieve effecten optreden. Drie voorbeelden zijn slijtage aan de muurverankering van de leiding, het los raken van leidingverbindingen of het optreden van metaalmoeheid.

Slijtage aan de muurverankering door waterslag

Waterleidingen in huizen en gebouwen liggen vaak in en op de muren en vloeren. Ze zijn bijna altijd vastgezet door middel van beugels. Deze beugels worden verankerd door bouten in pluggen, die weer in gaten in de muur zitten. Als er over een lange periode waterslag optreedt op een punt in een waterleiding, dan kan er het volgende gebeuren: de trilling (dit is een kracht) in de leiding wordt opgevangen door de starre beugel. De beugel is star omdat hij met bouten vastzit in de muur. Als er bijvoorbeeld maar een paar keer waterslag optreedt is er waarschijnlijk niet veel aan de hand en blijft alles op zijn plaats. Maar wanneer dit vaker gebeurt over een lange periode zal de muur uiteindelijk gaan slijten door de kracht van het bewegen op de leiding en de beugel. Hierdoor komt de plug met de bout steeds losser te zitten. Dit zorgt er weer voor dat de trilling steeds meer vat op de bout en plug krijgt en het trillen en slijten steeds erger wordt. Met als uiteindelijk gevolg dat uw leiding op dat punt helemaal los komt te hangen en het hele proces zich afspeelt op de volgende beugel, die dan het dichtst bij de waterslag zit. En in het ergste geval kan het hevig trillen van de leiding ervoor zorgen dat de koppelstukken in de leidingen ergens loslaten zoals hieronder is beschreven.

Losraken van waterleiding verbindingen

In veel gevallen worden leidingen en apparaten die op het waterleidingen aangesloten worden, gekoppeld door bijvoorbeeld schroefverbindingen of lijmverbindingen. Deze verbindingen zijn zo ontworpen dat ze waterdicht zijn en goed blijven zitten voor een zeer lange periode. Maar een negatief effect zoals waterslag kan ervoor zorgen dat de verbindingen los gaan laten. Dit gebeurt natuurlijk niet in één keer. Bij een lange periode van waterslag kan een leidingverbinding ineens loslaten met een waterlekkage als gevolg.

Lekkage door metaalmoeheid

Metaalmoeheid is een negatieve eigenschap van metaal dat ervoor zorgt dat metaal zijn sterkte verliest en kan inscheuren of afscheuren als het belast wordt, met alle gevolgen van dien. Metaalmoeheid is het makkelijkst uit te leggen aan de hand van het paperclip voorbeeld. Wanneer je een paperclip uitbuigt en hem vervolgens op een punt op en neer buigt, zal hij na een aantal keer buigen afbreken. De oorzaak hiervan is metaalmoeheid. Een aantal keer buigen kan het metaal van de paperclip nog wel aan, maar meerdere keren zorgt voor de breuk. Dit principe kan ook optreden in een leiding waar waterslag optreedt. Er kunnen scheurtjes ontstaan waaruit het water weg kan lekken, maar een leiding kan ook compleet afscheuren.

Overlast waterslag

Zoals hierboven vermeld staat is waterslag nadelig en kan het grote schade aanrichten in een huis of ander gebouw als er leidingen gaan lekken of openbreken. Maar naast deze vormen van overlast is er ook nog een andere vorm van waterslag overlast. Waterslag zorgt wanneer het optreedt in de meeste gevallen ook voor geluidsoverlast. En omdat dit geluid komt uit waterleidingen die door het hele huis verbonden zijn en meestal in en aan muren vast zit, is dit goed te horen door het hele huis. In sommige gevallen ook bij uw buren of u bent zelf de buur die er last van heeft! In veel gevallen geeft dit toch een probleem omdat waterslag niet een-twee-drie te verhelpen is. Daarnaast zijn er meestal ook kosten aan verbonde. Dan is het ook maar de vraag of degene bij wie de waterslag optreedt het storend vindt of niet.

Heeft u last van waterslag?

Heeft u thuis last van waterslag of denk u dat u er last van heeft. Dan is het verstandig om contact op te nemen met een loodgieters bedrijf of gespecialiseerde instanties. Deze bedrijven hebben veel verstand van waterslag en kunnen uw probleem in de meeste gevallen oplossen.

Waterslag en het waterleidingbedrijf

Het kan ook voorkomen dat u waterslag hoort, maar dat u op dat moment geen waterverbruikende apparaten aan heeft staan in huis. Nu kan het zijn dat u bijvoorbeeld de waterslag van de buren hoort, maar het kan ook voortkomen uit het waterleidingnet. In dit geval kunt u er zelf niets aan doen. U kunt dan het beste contact opnemen met uw waterleverancier of de beheerder van het waterleidingnet.

Wat te doen tegen waterslag

Waterslag kan op een aantal manier voorkomen worden. Men kan leidingen zo plaatsen dat het zo min mogelijk optreedt. Maar wanneer waterslag al optreedt is het mogelijk om een waterslagdemper in de leidingen te plaatsen. Dit is een behuizing, meestal van roestvrij staal, met daarin een soort kussen van rubber met lucht er in die de drukverschillen in de leiding opvangt.

© 2011 - 2021 Javis, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.

Gerelateerde artikelen

Zelf waterleiding aanleggenEen waterleiding aanleggen is goed zelf te doen. Met de juiste gereedschappen en materialen kom je een heel eind. Bedenk…

Waterleiding: aanleggen van een leidingHet aanleggen van waterleidingen in huis of in de tuin hoeft niet heel moeilijk te zijn. Het is wel belangrijk dat diege…

Schade gesprongen waterleiding en verwarmingsbuizenHuurders en huiseigenaren moeten hun waterleiding- en verwarmingsbuizen bij dooiweer extra in de gaten houden. Bij stren…

Vijveronderhoud: evenwicht herstellen in de tuinvijverTijdens de wintermaanden krijgt de tuinvijver het vaak zwaar te verduren. Op de drempel van het nieuwe voorjaar, is deze…

Zo maken we van ons laminaat weer een blikvangerWanneer de lente aan de deur klopt, komt ook de jaarlijkse schoonmaak angstvallig dichterbij. Ons interieur neemt hierbi…

Bronnen en referenties

Encyclo.nl
Joostdevree.nl

Reacties

Nathalie, 07-08-2014
Hallo, Onze keukenkraan lekte eerst. Dit stopte, maar als we nu de wasmachine of vaatwasser aanzetten gaat de keukenkraan bonken en druppelen alsof er een motor wordt gestart. Bij het doortrekken van de wc geeft hij ook een bonk.
Wat zou dit kunnen zijn?
mvg Reactie infoteur, 16-08-2014
Goedendag,

Dit klinkt er uit als een typisch geval van waterslag. Want wanneer de motor wordt gestart of het toilet wordt doorgetrokken komt het water ineens in beweging en dat kan dan op bepaalde plekken, bij u de keukenkraan, waterslag veroorzaken. Het wel of niet lekken van de kraan kan vele oorzaken hebben.

Hannie, 27-06-2014
Wij hebben sinds kort last van een tikkend geluid in de leiding na het douchen, tot een half uur erna. Misschien toevallig: maar het lijkt samen te vallen met werkzaamheden van het waterleidingbedrijf kortgeleden. Er is een nieuwe meter geplaatst en nieuwe kranen. Wat te doen? Reactie infoteur, 03-07-2014
Hallo Hannie,

Wanneer het tikkende geluid lang aanhoudt komt het hoogstwaarschijnlijk door het afkoelen en daardoor krimpen van een leiding. Wat dit te maken heeft met het plaatsen van de nieuwe meter durf ik niet 1,2,3 te zeggen! Want warm water wordt pas gemaakt in uw CV ketel.
Soms leggen ze ook een stukje nieuwe leiding, maar meestal niet. wanneer dit bij u wel zo is, kunt u kijken of deze ergens tegen aan komt, wat eerst niet was?
Tikt het ook wanneer u warm water op de wasbak in de badkamer gebruikt? Dit kunt u miss testen?
Als laatste tip kan ik u meegeven om goed te luisteren of u het geluid kunt herleiden, miss tot in bij de nieuwe watermeter of juist ergens anders!

Sylvia, 09-01-2014
Wij horen elke avond een bonk in de keuken. Omdat we enige tijd geleden last hadden van muizen dachten we dat ze er misschien nog waren. Er is geen enkel bewijs te vinden dat we hier nog last van zouden hebben en de 'bonk' wordt steeds luider. Op het moment dat we dit horen gebruiken wij zelf geen water. Zou het bijvoorbeeld door de vaatwasser of ander watergebruik van de buren kunnen komen? Wij wonen in Amsterdam dus het is nogal gehorig. Heeft het zin iemand te laten komen zonder dat het geluid op dat moment te horen is? Of moet ik met de buren proberen te achterhalen bij welk gebruik dit geluid hoorbaar is? Reactie infoteur, 12-01-2014
Goedendag,

Of uw geluid komt door waterslag is lastig te zeggen. Helemaal wanneer u het geluid zelf kunt laten gebeuren. Dan heeft het ook geen zin om een specialist te laten komen. Het beste kunt u inderdaad bij de buren gaan informeren of ze het ook horen en er iets aan willen doen.

Jan, 05-01-2014
Als wij een warme kraan open doen gaat de waterleiding resoneren / tikken. Dit gebeurt bij het openen van alle warme kranen in het huis (ook als we de douche aanzetten). Het tikken gaat net zo lang door totdat de warme kraan uitgezet wordt. Door te spelen met de opening van de kraan kan het resoneren soms wat vermindert worden. Bij het openen van de koude kraan krijgen we dit geluid niet. Door het resoneren van de leiding zijn we bang dat de leiding los raakt of lek raakt. Is dit ook waterslag? Wat moeten we doen om dit euvel te voorkomen? Reactie infoteur, 12-01-2014
Hallo Jan,

Uw omschrijving geeft inderdaad typische waterslag weer. De klap bij het aan en uitzetten van de warme kraan en het resoneren wat hoogstwaarschijnlijk daardoor is opgetreden. Het is lastig om de plek waar de resonantie optreedt zelf te vinden. U kunt alle warmwaterleidingen afgaan en voelen of er beweging in zit. Wanneer er ergens een leiding los zit aan de muur kunt u deze misschien weer vastzetten en dan kan het resoneren weer weg zijn. De waterslag daarentegen wordt ergens in uw huis veroorzaakt. misschien bij de cv ketel die het water opwarmt? Ook de kranen zelf kunnen de waterslag veroorzaken. Nieuwe mengkranen sluiten heel snel en dat veroorzaakt ook waterslag. U kunt als test een tijdje er op letten om de warm water kranen rustig te sluiten.

Michael, 02-01-2014
Hallo,

ik heb zelf ook last van tikken. Deze hebben een frequentie van soms een paar minuten. Het is na het douchen dat ik deze voor een langere tijd hoor. Heb een thermostaat kraan wanneer ik bad ga heb ik het niet. iemand een idee voor een oplossing? Reactie infoteur, 05-01-2014
Hallo,
Ik weet zo 1,2,3 niet waarom het bij het douchen wel is en bij het bad niet. Ik kan de volgende oorzaak geven voor het probleem, mits je met tikken het bekende inkrimpen en uitzetten van de leidingen bedoeld.
Ik kan me namelijk voorstellen dat de retour leiding warm wordt en deze uitzet, bij het afkoelen kan dan het bekende tik geluid voorkomen. Bij douchen wordt de leiding veel langer opgewarmd dan bij het leeg laten lopen van het bad. Dit kan de oorzaak zijn.
Je kunt er heel moeilijk iets aan doen. Ten eerste moet je precies weten waar je denkt dat de leiding beweegt en het tikken veroorzaakt met een vloer, muur of ophangbeugel. Wanneer je dit weet kun je op die plek iets van rubber om de leiding doen om te zien of het tikken verdwijnt.

Lilian, 02-12-2013
Hallo, ik heb sinds kort een nieuwe wasmachine op de badkamer boven. Als deze centrifugeert, hoor ik beneden in de keuken een flink aantal keren gebonk, dit was voorheen nooit. Kan dit waterslag zijn en moet ik hiervoor bij een loodgieter zijn? Als ik een loodgieter hiervoor last komen, is het dan verholpen met een waterslagdemper? Waar moet hij deze plaatsen? Moeten er dan leidingen / muren opengebroken worden? Weet je ongeveer wat de kosten zullen zijn van een waterskagdemper?
Alvast bedankt Reactie infoteur, 24-12-2013
Hallo,

Ja dit kan waterslag zijn en het wordt hoogstwaarschijnlijk veroorzaakt door de nieuwe wasmachine. Je geeft aan dat het tijdens het centrifugeren optreedt, dan komt het door het afvoeren van het water en niet door het aanzuigen van water wat meestal de waterslag veroorzaakt. of een waterslagdemper ook in de retourleiding kan weet ik niet. Als je een loodgieter wilt inschakelen probeer dan eerst of ze langskomen voor een prijsindicatie of een offerte want je wilt natuurlijk weten wat er loos is.

Marcel, 01-11-2013
Als wij de vaatwasser aanzetten horen we ongeveer 10 keer een bonk en dan is het over is dit resonantie? Reactie infoteur, 06-11-2013
Goedendag,
Het lijkt mij meer op het stoppen van de waterpomp in de vaatwasser. Deze hebben vaak een klep die snel sluit en daardoor een klap of bonk geeft. Maar wanneer dit gebonk ergens verder weg van de vaatwasser is, kan het wel waterslag zijn door resonantie.

P. Groeneveld, 04-03-2013
Is waterslag altijd 1 klap of kunnen het ook meerdere klappen na elkaar zijn? In mijn geval hoor ik klappen bij de buren, ondanks ankerloze spouw. Het is ook wisselend hard/zacht of 15x of 5x bijv. Wat zou hier aan te doen zijn.? Reactie infoteur, 07-03-2013
Hallo,

Het kunnen ook meerdere klappen achter elkaar zijn. Maar dat komt niet vaak voor. een voorbeeld zou kunnen zijn dat een apparaat kuren heeft. Dat bijvoorbeeld een sensor bij een pomp hapert en hierdoor de pomp elke keer kort water vraagt.
Maar die kans is heel klein omdat de meeste machines snel op storing gaan wanneer er iets mis is.

Esther, 02-02-2013
Ik heb een andere wasmachine aan gesloten, en bij de derde draai kreeg ik ineens ook last van waterslag. Hiervoor nooit last gehad. Kan het met de aansluiting te maken hebben?
m.v.g. Esther Reactie infoteur, 12-02-2013
Hallo,

Ik denk eerder dat het met de wasmachine zelf te maken heeft. Je huidige leiding werk had blijkbaar geen problemen met de water stromen die de oude wasmachine veroorzaakte. De nieuwe wasmachine belast het leidingwerk op een andere manier. Hierdoor kan het zijn gebeurt dat nu na 3 keer draaien ergens in het leidingwerk nieuwe speling is gekomen die het klappen veroorzaakt. Houdt het in ieder geval even in de gaten. Mocht het erger worden dan moet u een specialist vragen voordat er ergens echte schade ontstaat in uw huis.

Reitsma, 18-09-2012
Ik hoor 's nachts waterslag om de 10 minuten en woon in een rijtjes woning. Wat kan dit toch zijn? Wellicht is het overdag maar dan valt het niet op. Wat kan ik hier aan doen? Reactie infoteur, 23-09-2012
Goedendag,

Als het een vast ritme heeft van elke 10 minuten is het handig om te weten of het overdag ook voorkomt. Ik ken geen gevallen van uw omschrijving, omdat waterslag in 99 van de 100 gevallen iets te maken heeft met het vragen en stoppen van water. Dus een gewone kraan of een wasmachine. Wat u misschien ook kunt doen is kijken of u of uw buren recent iets nieuws hebben gekocht? Denk aan een visvijver of een buiten jacuzzi. Dit soort producten gebruiken ook water en hebben soms een automatische pomp.

Verder is het misschien verstandig om een loodgieter te laten komen kijken wanneer het optreed.

Javis

Rob Sartorius, 17-02-2012
Ik heb advies nodig. Sinds een maand heb ik een nieuwe vlotter in onze hangende w.c. gezet. Vanaf dit moment heb ik een zingende/trillende leiding als we door trekken. Hoe komt dit en wat kan ik er aan doen? Reactie infoteur, 04-03-2012
Dit probleem kan meerdere oorzaken hebben, en de juiste kan ik niet vanaf hier geven.
Het kan zijn dat het kraantje voor het reservior nog grotendeels dicht zit. U kunt om te testen een beetje spelen met het kraantje dat voor uw wc reservior zit. Wordt het erger als u hem helemaal open draait of juist wanneer hij bijna gesloten is. Ook kan het zijn dat uw oude vlotter langzaam sluit wanneer hij vol is en uw nieuwe vlotter sneller sluit, dit geeft een grotere 'klap' op de leidingen.
Misschien is het verstandig een loodgieter langs te laten komen.

Dick van der Kamp, 30-12-2011
Wij wonen in een appartement (begane grond) en elke morgen om ca. 5 min. over zeven begint het geklapper vanaf de 3e verdieping (men gooit de kraan dicht) en om ca. 8 uur begint het geklapper vanaf de 2e verdieping.
Wij wonen hier nu 2 jaar en wij hebben prima buren. Ik heb hun gevraagd niet de kraan dicht te gooien, maar langzaam te sluiten. Dat gaat een paar keer goed en dan is men het weer vergeten.
Wat is hier de oplossing voor. Een waterslot laten plaatsen en wat zijn de kosten daarvan.? Reactie infoteur, 03-01-2012
Als je het probleem wilt oplossen moet er een waterslagbuffer op de juiste plek ingebouwd worden. Maar de juiste plek kan lastig te vinden zijn. Een loodgieter of gespecialiseerd bedrijf kan hier advies over geven.

Marianna de Leeuw, 17-07-2011
Een goede omschrijving van het probleem waar ik mee zit. Zelfs 's nachts word ik daardoor uit mijn slaap gehaald nl bonkende waterleidingen van mijn naaste en boven buren. Reactie infoteur, 21-08-2012
Watersag in appartement complexen en flats is een probleem dat zeer moeilijk op te lossen is. Vaak zijn er bij het ontwerp van het gebouw en de keuze van het leiding werk ongelukkige keuzes gemaakt die het waterslag veroorzaken. U kunt een specialist naar uw situatie laten kijken en er eventueel iets aan proberen te doen, maar als het veroorzaakt wordt door andere bewoners is er een kans dat u het niet zelf kunt oplossen. Dan is er geen andere optie dan te gaan praten met de andere bewoners.

Javis (21 artikelen)
Laatste update: 31-12-2016
Rubriek: Huis en Tuin
Subrubriek: Doe het zelf
Bronnen en referenties: 2

Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.