Alles over glas en ramen

Glas is een veelzijdig materiaal: transparant en eenvoudig te reinigen. Door isolerende en geluidwerende eigenschappen is het een ideaal bouwmateriaal, onder meer voor ramen. Glas laat geen UV-straling door en is ondoordringbaar voor gas en vloeistoffen. Men gebruikt glas ook veel als verpakkingsmateriaal. Het is is volledig recyclebaar.

Wat is glas?

Glas is een anorganisch materiaal dat men uit verschillende grondstoffen versmelt. Bij afkoeling kristalliseert het niet, maar stolt het geleidelijk. Deze definitie kan je terugvinden in veel encyclopedieën en naslagwerken. Maar over de bestanddelen en de belangrijkste kenmerken ervan bieden die weinig informatie. Onderstaand worden de volgende aspecten van glas toegelicht:

Vormen en kleuren van glas

Glas is er in bijna elke denkbare vorm en kleur. De belangrijkste component van glas kent iedereen. Het is niets anders dan gewoon zand. Zand zoals je dat ook op het strand terugvindt. Chemisch heet dat siliciumdioxide (SiO2). Aan het zand worden verschillende stoffen (zoals natriumoxide, calciumoxide, kaliumoxide en bariumoxide) toegevoegd. De samenstelling verschilt al naargelang het doel waarvoor men het glas produceert:

• Glazen met natriumoxide komen we ons in dagelijks leven overal tegen. Daarvan maken we namelijk het glas voor ramen en flessen;
• En glas met kaliumoxide gebruiken we voor optische doeleinden, zoals in microscopen.

Eigenschappen glas

Glas is een ideaal materiaal vanwege zijn eigenschappen:

• Het is bestand tegen corrosie;
• Hittebestendig door slechte thermische geleidbaarheid;
• Glas laat geen UV-straling door;
• Glas is ondoordringbaar voor gas en vloeistoffen;
• Hoge isolatiewaarde glas bij gebruik van dubbel glas of zelfs driedubbel glas;
• Goede geluidsisolatie glas;
• Glas is een slechte geleider, vandaar het gebruik van glaswol als isolatiemateriaal;
• Het is drukbestendig;
• Ongevoelig voor smaak en geur;
• Recyclebaar (glazen flessen kunnen tot 40 keer worden nagevuld!).

Waar gebruikt men glas?

• In de bouw als vensterglas in ramen en deuren
• In de optische industrie (vervaardiging van brillen, verrekijkers, telescopen)
• Voor gereedschappen (de vervaardiging van apparaten uit glas zoals thermometers)
• Bij gegevensoverdracht (vervaardiging van glasvezelkabel voor dataverkeer)
• In de voedingsmiddelenindustrie (glazen flessen en drinkbekers)

Daarnaast kan men uit normaal glas ook kogelvrij glas en pantserglas produceren. Dat gebruikt men in talloze warenhuizen. Maar ook in auto's en gepantserde voertuigen.

Hoe maakt men glas?

Voor het maken van glas gebruikt men een mengsel van zand, kalk en soda:

• Eerst mengt men de verschillende bestanddelen grondig;
• Vervolgens smelt men het mengsel. Dat gebeurt in speciale ovens bij temperaturen boven 1000 ° C;
• Om verontreinigingen te verwijderen, verhit men het materiaal daarna verder tot temperaturen van 1500 ° C;
• Deze smeltmassa koelt men vervolgens af tot een verwerkbare substantie bij temperaturen van (900 tot 1200 ° C);
• Dan kan het glas in de gewenste vorm worden gebracht. Hiervoor kan men het gieten, persen, walsen, trekken of blazen;
• Tot slot koelt men het glas af.

Samengevat:

• Men smelt grondstoffen als kwartszand, kalksteen, natriumcarbonaat en afvalglas;
• dan verhit men het mengsel tot ongeveer 1500 ° C (optimale smelttemperatuur);
• Daarna is er weer afkoeling tot ongeveer 1000 ° C (anders is het te vloeibaar voor verwerking);
• Bij ongeveer 1000 ° C verwerkt men het dan. Hetzij mechanisch (persen of rollen), hetzij met de hand (glasblazen).

Soorten glas

Zonder de pretentie te hebben om volledig te zijn, onderstaand een opsomming van een aantal gangbare soorten glas:

• Acrylaat, ook wel plexiglas, buigzamer dan gewoon glas met minder kans op breuk;
• Brandwerend glas, glas met een brandvertragende werking door toepassing van een speciale gel;
• Figuurglas, glassoorten voorzien van een patroon of design;
• Floatglas, enkelglas gemaakt in een continue productieproces;
• Geluidwerend glas;
• Glas-in-lood;
• Isolatieglas, samengesteld uit meerdere glasplaten met daartussen lucht of een isolerend gas;
• Veiligheidsglas, zoals draadglas en gelaagd glas;
• Verzilverd glas;
• Zelfreinigend glas.

Glas en kristal

Wist je trouwens dat glas geen kristal is maar een gestolde vloeistof. In kristallen zijn de verschillende atomen regelmatig geordend. Zo is bijvoorbeeld in siliciumoxide elk atoom door twee zuurstofatomen omgeven. In glas evenwel hebben de afzonderlijke atomen door de snelle afkoeling niet de tijd om zich te ordenen en liggen de atomen ongeordend naast elkaar. Zelfs zogenaamd kristalglas is geen kristal. Daar heeft men loodoxide aan toegevoegd in de bereiding.

Matglas

Matglas, door de vakman ook wel melkglas genoemd, bevat uiteraard geen melk maar ontleent zijn naam aan zijn witte kleur. Normaal is glas transparant. Om ondoorzichtig glas (dat is matglas) te vervaardigen, etst men een zuur op het glasoppervlak. Ofwel bestraalt men het met uiterst fijne zandkorreltjes. Dan is het glasoppervlak ruw en kan het licht er niet meer vrijelijk doorheen schijnen.

Isolatiewaarde glas: dubbel glas of driedubbel glas?

Isolerende beglazing oké, maar hoe? Met dubbel glas of gelijk maar met driedubbel glas? Niet alleen treedt er bij driedubbel glas minder snel condensvorming op, het biedt ook een betere geluidsisolatie dan dubbel glas. Dat kan de doorslag geven als je in de nabijheid van een drukke snelweg of vliegveld woont. Maar in andere gevallen valt nog maar te bezien of de genoemde voordelen wel opwegen tegen de financiële nadelen. Soms is het beter om te opteren voor dubbel glas. Bij die afweging is met name de langere terugverdientijd van driedubbel glas van belang:

• er is bij driedubbel glas sprake van een hogere aanschafprijs;
• de energiewinst in vergelijking met HR-dubbelglas is beperkt.