Ongedierte en ziekten bij uw kamerplanten

Tot ongedierte rekenen wij al die vele kruipende, vliegende en wroetende schepseltjes in allerlei vormen en grotten, die uw beminde kamerplanten beschouwen als hun belangrijkste bestaansmiddel en een toekomstig tehuis voor hun ontelbare kinderen. Zij komen altijd van buitenaf uw huis binnen.

Wat gebeurt er met uw kamerplanten

Misschien zaten ze op een nieuwe plant die u van een vriend kreeg of in de winkel kocht, of hebben ze zich gevestigd op een plant die een poosje buiten gestaan heeft op een balkon of een vensterbank. Zelfs door een open raam kunnen ze binnengekomen zijn.
De grotere insecten onder hen laten zelden een plant met rust die een tijdje buiten staat. Zij behoren tot de categorie 'knagers' en zelfs als u een rups, een kever of een slak op de plant niet opmerkt, kunnen de grote gaten of happen die ze uit de bladeren gegeten hebben u nauwelijks ontgaan. Deze beestjes vormen een probleem in een grote tuin, maar in huis zijn ze gemakkelijk te zien en te verwijderen. De echte moeilijkheden beginnen als uw plant geteisterd wordt door de kleine en soms zelfs microscopisch kleine insecten, die vaak pas opgemerkt worden wanneer ze uw plant ernstig hebben beschadigd. Deze insecten zijn als regel 'zuigers'; ze klampen zich vast aan een uitgekozen stukje van een stengel, een blad of een knop en zuigen er de plantensappen uit. Een aantal van hen scheidt een substantie uit die bekend is als honingdauw en die een kleverig laagje vormt op de plant en daarbij vaak een zwarte schimmel (roetdauw) aantrekt als er niets aan wordt gedaan. De groene en zwarte bladluis zijn de meest bekende van deze groep.

Ongedierte

Er zijn echter vele andere dieren die een plant kunnen belagen op nog moeilijker te ontdekken manieren: het eerste zichtbare teken kan dan zijn dat de bladeren geel worden en vervolgens bruin (rode spinmijt of spint), of overdekt worden met grijzige vlekjes (trips), of dat ze er in het algemeen ongezond uitzien (wortelluis), hoewel dit laatste ook veroorzaakt kan zijn door wortelrot of een virus. Het is duidelijk dat de beste manier om ongedierte eronder te houden is: zorgen dat ze helemaal niet in de buurt van uw kamerplanten komen. Deze preventieve methode vraagt wel regelmatig uw aandacht. Als u een nieuwe plant koopt, moet u die zorgvuldig inspecteren o enig teken van ziekte en hem een paar weken in quarantaine houden voor u hem bij uw andere planten zet. Gedurende die tijd zullen eventueel aanwezige insecten wel te voorschijn komen.
Regelmatig afnemen of nevelen van de bladeren met een lichte zeepoplossing is altijd goed en u moet vooral de bladoksels en de stengels regelmatig op aanwezigheid van insecten controleren. De moeilijk bereikbare en lastig te onderzoeken plekjes zijn meestal juist de plaatsen die deze diertjes uitkiezen voor hun huisvesting of het leggen van eieren.
Hebt u het ongedierte eenmaal in huis, dan moet u snel maatregelen nemen om het kwijt te raken. De grotere insecten kunt u eenvoudig met de hand of met behulp van een pincet verwijderen, de kleinere kunnen vernietigd worden door deppen met een stukje watten, gedrenkt in brandspiritus, alcohol of een zeepoplossing. Dat zal u afhelpen van lichte gevallen, maar het is niet voldoende wanneer uw planten geteisterd worden door grootscheepse aanval. De laatste en meest drastische methode is de chemische behandeling, waarbij u de aangetaste plaatsen bespuit met een speciaal bestrijdingsmiddel. Deze methode is aantrekkelijk omdat de resultaten snel en vernietigend zijn, maar ze eist voorzichtigheid en onderscheidingsvermogen.

Bestrijdingsmiddel

Alle insectenbestrijdingsmiddelen dat voor één bepaald doel aanbevolen wordt, gebruiken voor een ander. Het beste kunt u eigenlijk de kamerplanten in de buitenlucht bespuiten; wilt u het binnen doen, scherm de aangetaste plant dan af met een flink stuk papier, zodat het gebruikte middel niet op de andere planten of op uw meubilair komt.
Het kan voorkomen dat uw plant kennelijk ziek is, maar dat er toch geen schadelijke insecten op zichtbaar zijn. Mogelijk is er dan sprake van schimmel of een andere, rotting veroorzakende ziekte. Ook kunnen de bladeren bedekt zijn met witte, poederachtige meeldauw. Deze aandoening komen het meest buiten voor, maar een plant die de hele zomer in zijn pot buiten gestaan heeft, brengt het probleem soms tegen de winter mee naar binnen. Het is daarom in het algemeen aan te raden, alle planten te besproeien met een mild bestrijdingsmiddel voor u ze binnen haalt.

Schimmel en meeldauw

Ziekten gaan niet op zoek naar een plant; ze worden altijd veroorzaakt door ongezonde omstandigheden. Wortels die te dicht opeen in een pot zitten, kunnen gaan rotten en een plant die op een vochtige en ongeventileerde plaats staat, maakt een grote kans op meeldauw. Vaak kan een verandering van plaats en lucht genezing brengen voor een licht geval van schimmel of meeldauw, maar het is daarbij altijd noodzakelijk de aangetaste delen snel te verwijderen, voor de ziekte zich verspreidt.

Laatste redmiddel

U kunt uw planten de meeste ziekten besparen door een goede verzorging. Het is goed, de bladeren regelmatig schoon te maken, want op vuile bladeren komen gemakkelijk sporen van schimmel of zwammen. Als al uw pogingen een verwelkende, geel wordende en er in het algemeen ziek uitziende plant te vernietigen. Hij heeft misschien een virus dat moeilijk te herkennen is en onmogelijk te behandelen of de een of andere nare en niet te ontdekken parasiet of ziekte die uw hele plantenverzameling in gevaar zou kunnen brengen. Houd hem echter, voor u het eindoordeel over hem velt, een paar weken in quarantaine.

Wat u te doen bij de verschillende ongedierte en schimmels

• Bladluis. Bladluizen kunnen groen, zwart of rood zijn en gevleugeld of ongevleugeld . Zij kunnen zich ophopen aan de onderkant van bladeren en jonge uitlopers en ze trekken mieren aan. Verwijder ze met een zeepoplossing en spoel na met schoon water, of gebruik een insecticide.
• Witte vliegjes. Deze kleine witte vliegjes zoeken hun plaats op de onderzijde van de bladeren en maken die vlekkerig en bovendien kleverig door de honingdauw, waar mieren op af komen. Zij vermenigvuldigen zich zeer snel. Vliegjes, hun larven en hun eieren moeten bespoten worden met insecticide.
• Spintmijt. De bijna onzichtbaar kleine rode spintmijt verschijnt als de plant in droge warme staan; regelmatig nevelen werkt dus preventief. De spinnetjes zuigen sap uit de plant, waarna de bladeren geel en vervolgens bruin worden en gaan schrompelen. Spoel ze af met een zeepoplossing of gebruik een insecticide.
• Trips. Trips zijn kleine, bijna zwarte, vliegende insecten die zuigen aan knoppen, bloemen en bladeren, waarbij ze een zilverige glans veroorzaken met gespikkelde tekening. Schud de plant uit boven een papier en de trips vallen eraf. Vernietig ze met een zeepoplossing of een insecticide.
• Schildluizen. Schildluizen komen voor op stengels en bladeren. Zij zijn vrijwel onzichtbaar door hun bruine tint en hun onbeweeglijkheid. Verwijder ze van de plant met een oude tandenborstel of veeg ze weg met een stukje watten, gedrenkt in alcohol.
• Wolluizen. Wolluizen zien er uit als pluisjes watten. Ze zijn gemakkelijk te bestrijden als u er bij bent zodra ze verschijnen. Verwijder ze met een in alcohol gedoopt stukje watten of dompel de gehele plant in een emmer met een malathion-oplossing.
• Grijze schimmel. Grijze schimmel of botrytis tast de bladeren en stengels van vele potplanten aan. Meestal wordt de aandoening veroorzaakt door een te hoge vochtigheidsgraad en slechte ventilatie. Er verschijnen pluizige grijze plekjes, waarna rotting optreedt. Verwijder en vernietig de aangetaste delen en besproei de hele plant met een schimmelwerend middel.
• Roest. Roest is een poederige massa van oranje sporen die zich ontwikkelen op de bladeren en stengels van planten. Ook roest wordt vaak veroorzaakt door te veel vochtigheid en slechte ventilatie. Om de plant te genezen moeten de aangetaste delen verwijderd en vernietigd worden, waarna de hele plant wordt besproeid met een schimmelwerend middel.
• Meeldauw. Meeldauw is een wit poederig laagje dat verschijnt op de bladeren en stengels van de planten. Het is meestal het resultaat van te veel water en onvoldoende ventilatie. Snijd de aangetaste delen weg, besproei de plant met een middel tegen schimmel en zet hem op een gunstiger plaats.