Hoe energieneutraal bouwen?

Wetenschappelijk onderzoek wees uit dat de meerderheid van alle Europese gebouwen veertig procent van de verbruikte energie opslorpen, terwijl ze evenveel schadelijke broeikasgassen uitstoten. De Europese overheid wil deze CO- 2 uitstoot nu sterk beperken. Nieuwe woningen zullen tegen uiterlijk 2020 volledig energieneutraal moeten zijn. Wat zijn nu precies energieneutrale woningen? Hoe realiseren we zo een energieneutrale woningen en hoe ver staat bouwlustig Nederland op dit vlak? In de hedendaagse woningbouw zijn lage energiewoningen en passiefhuizen meer en meer dé norm. Maar wat is nu het verschil tussen zo een lage energiewoning, een passiefhuis en een energieneutrale woning?

Passiefhuizen

Een passiefhuis is uiteraard een energiezuinige woning met een aangenaam en comfortabel binnenklimaat, en dit in alle seizoenen. Bij een passiefhuis wordt een aangenaam binnenklimaat gerealiseerd zonder klassiek verwarmings- en /of koelingssysteem. Bij de bouw van een passiefhuis heeft men maximale aandacht voor een doeltreffende isolatie en luchtdichtheid van onze woning. Men probeert zoveel mogelijk warmte en dus ook energie, te winnen door het gebruik van passieve energie. Men wil hierbij, in alle omstandigheden, de luchtkwaliteit in ons passiefhuis optimaal verzekeren door de installatie van een efficiënt ventilatiesysteem.

Energieneutrale woning

Een energieneutrale woning is zeker niet hetzelfde als een passiefhuis. Lage energiewoningen worden meer en meer de norm, maar in de nabije toekomst zal bouwlustig Nederland nog verder moeten gaan. De lat wordt op dit vlak immers steeds hoger gelegd. Tegen uiterlijk 2020 moeten alle nieuwe woningen in Nederland energieneutraal zijn. Zo een energieneutrale woning produceert minstens evenveel of zelfs meer energie dan het verbruikt, en dit zowel op het vlak van verwarming als van koeling. Een neutraal energiehuis voldoet aan dezelfde eigenschappen als een passiefhuis. Dat is niet alles, want een energieneutrale woning voldoet volledig in zijn eigen energiebehoefte. Dit wordt gerealiseerd op basis van hernieuwbare energie via het gebruik van een zonneboiler, een fotovoltaïsche installatie (zonnepanelen) en windenergie.

Hernieuwbare energiebronnen

De komende jaren gaat men dus ook bij ons meer en meer energieneutrale woningen bouwen. Daarmee gaat men nog een stap verder dan een passiefhuis. Een energieneutrale woning produceert immers minstens evenveel energie dan dat het zélf verbruikt, maar er is méér. Deze energie moet ter plaatse, of in de onmiddellijke nabijheid uit hernieuwbare energiebronnen worden opgewekt. De daken van onze woningen zijn nochtans onvoldoende groot om een volwaardige fotovoltaïsche installatie (zonnepanelen) te installeren, die ook in staat is aan al onze energiebehoeften te voldoen. Windenergie volstaat evenmin, want ook al denken we meestal anders, het waait bij ons onvoldoende om via windenergie een energieneutrale woning te kunnen realiseren.

Laag energieverbruik

Energieneutraal bouwen begint ongetwijfeld met de realisatie van een laag energieverbruik. Dit laatste doet men in de eerste plaats door het isolatiepeil van onze woning te koppelen aan de energieneutraliteit ervan. Dat kan bijvoorbeeld door een minimum hoeveelheid hernieuwbare energie te produceren door gebruik te maken van bijvoorbeeld een zonneboiler of een warmtepomp, door gerecycleerd afval te gebruiken of door de ingebruikname van een microwarmtekrachtkoppeling. Daarbij maakt men gebruik van een verwarmingsketel die ook zélf electriciteit produceert.

Energieprestatiecoëfficiënt (EPC)

Samen met Frankrijk, is Nederland een van de koplopers in Europa op het vlak van energiezuinig bouwen. Vanaf dit jaar moet nieuwbouw in Nederland voldoen aan een energieprestatiecoëfficiënt (EPC) van maximum 0,6, of een stuk lager dan de Europese norm van 0,85. Nederland wil nog verder gaan. Tegen 2020 wil het niet alleen energieneutrale woningen bouwen, maar ook het energieverbruik ervan met de helft terugschroeven.

Meer en beter isoleren

Dit wil men realiseren door nog meer en beter te isoleren. Heel wat van het huidige warmte-en energieverlies, is het rechtstreekse gevolg van ondermaats isoleren. Door het drastisch verhogen van de isolatiewaarden in bijvoorbeeld vloeren, muren en daken, kan men ons energieverbruik drastisch terugschroeven. Zo verdient deze extra isolatie op korte tijd zichzelf terug. Berekend werd dat we, met een efficiënte isolatie, gemiddeld 25 procent op ons energiefactuur kunnen besparen. Op jaarbasis betekent dat een besparing van gemiddeld 400 euro.

Beperkte levensduur

Technische oplossingen om het energiepeil van onze woning naar beneden te halen, zijn spijtig genoeg van voorbijgaande aard. Een energiebesparende verwarmingsketel of een fotovoltaïsche installatie, hebben immers een meer beperkte levensduur dan duurzaam isoleren. Duurzaam isoleren moet dus meer en meer het uitgangspunt worden bij de realisatie van energieneutrale woningen. Op die manier wordt de productie van energie via technieken als een warmtepomp, een microkrachtkoppeling, een particuliere windmolen of een volledig fotovoltaïsch systeem, wél haalbaar.

Bufferen van energie

Bij een volgende stap, kunnen we de opgewekte energie ook bufferen. Voor warm water is dat nu al perfect mogelijk door het gebruik van buffervaten. In de toekomst wordt het zeker ook mogelijk warmte en dus energie, te stockeren in zogenoemde thermochemische materialen. Verder gaat men bij energieneurtaal bouwen ongetwijfeld meer en meer aandacht schenken aan luchtdicht bouwen. Nu gaat er nog té veel energie verloren langs allerlei spleten en kieren.

Niet goedkoop

Het prijskaartje van energieneutraal bouwen is uiteraard ook belangrijk. Energievriendelijk bouwen is beslist niet goedkoop. Voor extra isolatie en energieproducerende materialen moeten we uiteraard extra betalen.
Een warmtepomp met boiler kost gemiddeld zo'n 9000 euro. Geplaatst én gekoppeld aan een volledige fotovoltaïsch systeem, betekent een investering tussen 15000 en 35000 euro, afhankelijk van de omstandigheden en van onze behoeften op dit vlak. Een buffervat met de nodige accessoires kost al vlug 4000 euro. Op middellante termijn verdienen al deze extra investeringen zichzelf terug door besparing op onze energiefactuur.