Van hypocaustum tot centrale verwarming

De tijd dat elk vertrek een verwarming zoals open haard, kachel of andere warmtebron nodig had is (met uitzonderingen) al lang voorbij. Tegenwoordig worden de meeste huizen en gebouwen verwarmd via een systeem waarbij de warmte centraal wordt opgewekt. Vanuit die opwekking wordt de warmte overgebracht naar alle vertrekken. Dat gebeurt door stoom, warm water of warme lucht die via een buizenstelsel naar de verschillende vertrekken wordt gevoerd. Deze manier van verwarmen heeft de alom bekende naam van centrale verwarming ofwel afgekort cv gekregen. (Niet te verwarren met cv als afkorting van curriculum vitae dat een overzicht van behaalde diploma’s en werkervaring inhoudt.)

Vloerverwarming hypocaustum bij Romeinen

Een soort voorloper van de cv kwam al voor bij de Romeinen bij het zogenaamde hypocaustum. Dat systeem is ongeveer de tweede eeuw voor Christus uitgevonden door Gaius Sergius Orata voor de verwarming van visvijvers. Het systeem werd vanaf een eeuw later ook toegepast in Romeinse badhuizen en soms in private woningen. Bij een hypocaustum waren de vloeren van een gebouw of badhuis zodanig opgehoogd dat er een soort kruipruimte onder ontstond van ruim een halve meter hoog. Vanuit een aangrenzende ruimte, met een stookplaats, werd warme lucht door die kruipruimte gevoerd. Op die manier kan het systeem ook gezien worden als een soort voorloper van de tegenwoordige vloerverwarming. Soms werden ook wanden hol gemaakt waar de warme lucht doorheen stroomde.

Warmtevoorziening door middel van warm water

Vele eeuwen lang werden ruimten vooral verwarmd door een open haard of andere stookmogelijkheid in elk te verwarmen vertrek. Maar in de achttiende eeuw bestond reeds een systeem waarbij kassen werden verwarmd door warm water. Begin negentiende eeuw werd dit ook toegepast in Londense woningen waarbij de ketel voor warm water gecombineerd werd met een keukenfornuis. Later werden ook in Frankrijk woningen verwarmd door middel van warm water en ongeveer gelijktijdig werd in Nederland voor het eerst een woonhuis van een warmwaterverwarming voorzien aan de Keizersgracht in Amsterdam.

Gebruik van stoom

Aan het eind van de achttiende eeuw werd voor het eerst stoom gebruikt om ruimten te verwarmen en werden enkele Engelse fabrieken van dit systeem voorzien. Aanvankelijk had dit systeem als nadeel de zeer hoge temperatuur van de verwarmingselementen. Later werd met lagedrukstoom gewerkt.

Centrale verwarming met warme lucht

In de eerste helft van de negentiende eeuw werd voor het verwarmen van ruimten, zoals ooit bij het hypocaustum, voor het eerst warme lucht gebruikt die door kanalen naar de te verwarmen ruimten leidde. Dit gebeurde in Nederland voor het eerst in 1825 in Huis Lantfort te Gendringen. Later werden ruimten als kerken, kloosters, schoolgebouwen, ziekenhuizen en andere openbare gebouwen met een vergelijkbaar systeem verwarmd totdat het verwarmen met warme lucht werd vervangen door warmwatersystemen in het begin van de twintigste eeuw. Maar tot die tijd werden de verschillende systemen voornamelijk toegepast in openbare gebouwen en het duurde nog tot ongeveer 1965 tot centrale verwarming algemeen ook binnen het bereik kwam van minder welgestelde particulieren.

Meest voorkomend systeem van centrale verwarming

Het meest voorkomend systeem van centrale verwarming is dat waarbij warm water door een buizenstelsel naar radiatoren wordt vervoerd en van daaruit weer terug naar de centrale warmteopwekking. Daarnaast bestaat ook een systeem waarbij warme lucht via een buizenstelsel rechtstreeks in de ruimten wordt geblazen. Dit systeem wordt meestal voor grotere vertrekken gebruikt maar komt ook voor in de woningbouw.

Levensduur en vervanging cv ketel

De levensduur van een cv ketel is gemiddeld tussen twaalf en vijftien jaar. Uiteraard moet hij vervangen worden op het moment dat hij stuk is en niet meer gerepareerd kan worden of de kosten van de reparatie te hoog uitvallen. Maar er zijn redenen om dat al eerder te doen. Soms levert een oude ketel te weinig rendement waardoor voor vervanging wordt gekozen en een andere reden is dat de waarde van het huis hoger wordt met een betere installatie. Maar de belangrijkste reden is meestal dat met een nieuw model ketel bespaard kan worden op de energiekosten vanwege een efficiëntere werking.

Vervanging in de zomer

Het beste moment om een ketel te vervangen is in de zomer. Dan ontstaan geen problemen zoals dat het geval kan zijn als vervangen wordt in een koude periode en tijdelijk de cv uitvalt. Maar ook zijn er in de zomer vaak aantrekkelijke aanbiedingen omdat het voor leveranciers een rustige tijd is. Ook bij aanbiedingen is het echter verstandig om offertes met elkaar te vergelijken omdat er verschillen kunnen bestaan die niet altijd met mindere kwaliteit te maken hebben.

Lees verder

© 2014 - 2024 Rickandie, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Besparen op vloerverwarming in de winterVloerverwarming vereist toch een andere manier van bezuinigen dan de traditionele verwarming. Maar het kan wel. Zelfs in…
Vloerverwarming via de CV-ketel of op elektriciteit ?Vloerverwarming via de CV-ketel of op elektriciteit ?Het is bewezen dat vloerverwarming in veel situaties de meest ideale vorm van verwarmen is. Hoewel vloerverwarming op el…
Wat kost centrale verwarming?Het aanleggen van centrale verwarming is meer dan alleen een cv ketel kopen en een aantal radiatoren. Het aanleggen van…

Espressomachine kopen: welke eigenschappen zijn van belang?In de afgelopen jaren heeft de espressomachine de weg naar de keuken bij de mensen thuis gevonden. Waar je vroeger nog n…
Hyacinten allergie, waaraan is een allergie te herkennenHyacinten allergie, waaraan is een allergie te herkennenDoor rond te kijken in tuinen valt op dat de bolbloemen of het bolgewas de basis vormen van menige tuinaanplanting. Ook…
Bronnen en referenties
  • http://nl.wikipedia.org/wiki/Centrale_verwarming
  • http://www.cvketel-weetjes.nl/centrale-verwarming/
  • http://www.cvketel-weetjes.nl/cv-ketel/cv-ketel-vervangen.html
  • http://nl.wikipedia.org/wiki/Hypocaustum
Rickandie (1.164 artikelen)
Laatste update: 10-04-2016
Rubriek: Huis en Tuin
Subrubriek: Diversen
Bronnen en referenties: 4
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.