De moestuin: het voorbereiden van de grond

Zelf groenten kweken is leuk. Je bent afhankelijk van de weeromstandigheden of je oogst zal lukken of niet. De groenten uit je eigen groententuin zijn smaakvoller, maar vaak ook wat kleiner dan je gewend bent uit de winkel. Het hebben van je eigen groententuin is goedkoper dan groenten kopen in de winkel. Ook kun je oude groenten of moeilijk verkrijgbare groeten zelf gaan telen. Voor een groentetuin moet je eerst de bodem bewerken. Voor het planten van de groenten, moet de grond voorbereid worden. Bij het voorbereiden van de grond dient al rekening gehouden te worden met welke plant, welke plek krijgt. Een groente dient gepland te worden naar zijn zonbehoefte. De bodem wordt vervolgens bewerkt naar gelang de plant die er komt te staan.

De meeste groenten houden van een plek in de volle zon. Tomaten en aubergine bijvoorbeeld, maar deze hebben ook veel vocht nodig en een plek in de volle zon droogt vaak snel uit. Een beetje bodembedekker aan de voet van de tomaatplant is dan ook geen overbodige luxe. Bodembedekker helpt tegen het uitdrogen van de bodem.

Ook courgette en pompoem houden ook van zon, maar liever niet de volle middagzon. Ook bij deze groentesoorten dreigt het gevaar van teveel vochtverlies.

Bladgroenten zoals spinazie en sla houden van zon, maar ook van lichte schaduw, plaats ze daarom naast wat hogere groenten, die hun schaduw afwerpen over de bladgroenten. Suikermais houdt van volle zon en is een hoge groente. Stokbonen kunnen zowel in de zon als in de schaduw en zijn ook hoog.

Zongroenten die niet genoeg zon krijgen worden dunne sprieten. De koppen van de groente proberen de zon te bereiken waardoor de plant te snel groeit en zwak wordt.

Tomaat en mais dient altijd op de zonnigste plek gezet te worden.

Ook moet men denken aan de wind. Sommige planten houden niet van wind. Met name hoge gewassen zoals mais en stokbonen kunnen veel last hebben van wind en dienen in de luwte geplaatst te worden.


Wilt u groenten in bakken en potten verbouwen, dan dient u te denken aan het volgende:

• er moet voldoende voedsel zijn, potgrond met een langwerkende meststof
• de grond mag niet uitdrogen
• het overtollige water moet kunnen wegvloeien

Geschikte groenten voor potten en bakken zijn:

• knoflook
• kleine bloemkooltjes
• parijse worteltjes
• rode bieten
• rucola
• vroege aardappeltjes

Er zijn groenten die van een zwaar bemeste grond houden en die van een lichtere bemeste of onbemeste grond houden. Voor alle groenten geldt echter dat de grond luchtig moet zijn. Dit betekent dat de grond niet dicht moet kunnen slaan door regen of moet kunnen inklinken bij droogte. Door inklinking en dichtslaan verstikken de gewassen.

Een lichte grond is een grond die aan de zanderige kant is. Hier is weinig kans op dichtslaan. Een zware grond is een wat kleiige grond.

Beiden zijn te verbeteren door flink wat compost toe te voegen. Bij zandgrond kan men compost met bentoniet (kleimeel) toevoegen voor een groter vochtvasthoudende vermogen.

In het voorjaar kan met de tuin voorzien van kalk voor de kalkminnende gewassen. Kalk kan ook toegevoegd worden aan zure grond. Om te testen of uw grond zuur is, kunt u een kalktest doen. Hiermee test u de ph-waarde van de grond. De test is te koop bij tuincentra. Het is belangrijk de tuin op meerdere plekken te testen.

Men dient nooit kalk en mest tegelijk toe te dienen. Altijd eerst de kalk en enkele weken later de mest. Kalk en compost kunnen wel tegelijk toegediend worden.

De meeste groenten houden van een neutrale tot basische grond (ph 7 - 7.5)
Groenten die van een kalkrijke en dus basische grond houden zijn bijvoorbeeld kolen, wortelen en tuinbonen. Groenten die van een zure grond, veengrond houden zijn bijvoorbeeld aardappelen en rabarber (ph 5-6)

Wilt u nog weten wat het stikstof en fosfaatgehalte van uw bodem is, dan kan dat door een bodemanalyse te laten doen door een bodemlaboratorium.

Stokbonen houden niet van bemeste of zware grond
Kolen houden juist van een zwaardere, goedbemeste kalkhoudende grond.
Komkommer en tomaat houden van een zwaar bemeste grond

Grond kunt u luchtig en voedzaam maken door compost en mest toe te voegen. Hiervoor kunt u paardenmest of koeienmest gebruiken. De mest of compost wordt door het bodemleven omgezet in voedingsstoffen voor de gewassen. Mest en compost doen de bodem goed. Gedroogde koemest is in korrel- of poedervorm te koop in de tuincentra. Wilt u stalmest gebruiken dat is de beste mest die al 2 a 3 jaar gerijpt is.

Bij voorkeur mest u de grond ruim voordat u de planten in de grond zet, zodat de planten niet verbranden. Door ruim van te voren te bemesten geeft u het bodemleven ook de tijd om de mest om te zetten in voedingsstoffen.

Voor compost kunt u uw eigen composthoop maken, of kant en klare compost verrijkte tuingrond kopen bij het tuincentrum. Ook het toedienen van compost aan de grond dient voor het inzetten van de planten te gebeuren. Zaaien doet u altijd op onbemeste grond.

Peulvruchten en wortelen houden ook van onbemeste grond.

Tomaat, courgette en mais kunt u in de loop van het seizoen nog een keer bijmesten met compost of mest.

Het gebruik van kunstmest valt af te raden. Het voordeel aan kunstmest is dat het directe voedingsstof is die door de gewassen kan worden opgenomen. De nadelen eraan zijn dat er een grote kans op overbemesting bestaat. Bij het geven van teveel mest gaan de planten snel groeien en worden zij zwak en gevoelig voor kwalen. Kies liever voor organisch materiaal.

Gewassen die goed bij elkaar kunnen staan vanwege hun vergelijkbare bodemeisen zijn wortel en ui. Ook koolsoorten kunnen goed bij elkaar.

U eigen composthoop maken kan als volgt:

• kies een plek voor de composthoop, niet in de volle zon en niet onder (naald)bomen
• graaf de grond een beetje af zodat de hoop direct met het bodemleven in aanraking komt
• leg over de kuil een aantal dikkere en dunnere takken, zodat er lucht onder de hoop kan komen
• leg op de takken uw tuinafval en uw keukenafval, uitsluitend biologisch en liever geen brood. Ook niet teveel aardappelschillen en koolresten.
• leg er af en toe een laag mest tussen
• op een natte laag legt u weer wat grof materiaal zoals takken en twijgen zodat er lucht in de hoop kan komen
• steek hier en daar ook een stok in de hoop, voor luchttoevoer
• let erop dat er geen lagen ingesloten worden, overal moet lucht bij , anders gaat de boel plakken
• voeg eventueel kruiden toe als oregano, koriander en hysop. Hoe meer variatie op de hoop hoe beter.
• voeg geen zieke planten toe
• voeg eventueel duizendblad toe als compostversneller
• in droge zomers dient u de composthoop soms te begieten
• eventueel kan kalk toegevoegd worden, niet tegelijk met de mest

een goede composthoop slinkt snel en is warm van binnen.

Een alternatief voor een composthoop is een bak met keukenafval waar u compostwormen bij doet. Dit zijn geen regenwormen, maar speciale compostwormen die het materiaal in compost omzetten. De wormen zijn te koop bij de wormenkweker. Zorg dat de bak donker is door een deksel te plaatsen, er moet wel lucht bij kunnen komen.

De bodemlaag van een stuk grond is vaak rijk aan bodemorganismen. De meeste mensen proberen deze bovenste laag zo intact mogelijk te laten. Ze verwijderen alleen onkruid en maken kluiten fijn. Mocht de bovenlaag toch verwijdert moeten worden omdat u iets wilt met de grond er onder, dan is het goed de bovenste laag aarde te bewaren en later terug te storten.