Met deze planten maakt u (bedreigde) bijen écht blij!

We kunnen er niet meer omheen: het gaat niet goed met de wilde bijen. Een aantal van deze soorten worden ernstig bedreigd of zijn zelfs al uitgestorven. Samen met de andere bijensoorten die kwetsbaar zijn, staan zij op een rode lijst. Maar gelukkig weten we steeds beter hoe we deze bijen kunnen helpen. Bijvoorbeeld door bloemen en planten in te zaaien waar juist de bijen die het moeilijk hebben op vliegen. Het gaat niet goed met de bijen. Vooral een aantal wilde, solitaire bijen staan op het punt van uitsterven of zíjn zelfs al verdwenen. Het kenniscentrum insecten en andere ongewervelden bracht in 2018 een basisrapport uit met daarin een rode lijst waarop onder andere de soorten staan die in hun voortbestaan bedreigd worden. (Gecategoriseerd naar verdwenen, ernstig bedreigd, bedreigd, kwetsbaar en gevoelig.)

De bijen die op de rode lijst voorkomen, kunnen dus alle steun gebruiken! Gelukkig wordt er steeds meer bekend over de manieren hoe we de bijen kunnen helpen. Zo is er door de Universiteit van Wageningen een lijst van (wilde) bloemen en planten opgesteld die het meest bevlogen worden en daarmee bevorderlijk zijn voor de bijenstand in het algemeen en de bedreigde soorten in het bijzonder. Door deze planten in te zaaien in uw nabije omgeving, zoals uw tuin, geveltuin, bloemenweide, stukje gemeentegrond of in potten op uw balkon, helpt u de natuurlijke bestuivers enorm. En daarmee ook uw eigen leefomgeving.

Onderstaande planten zijn niet alleen decoratief maar, in de meeste gevallen, ook belangrijk voor een aantal van de meest bedreigde bijen.

Planten waar (bedreigde) bijen blij van worden

Slangenkruid

In de top tien van meest bevlogen planten staat op nummer 5 een plant die ook heel decoratief kan staan in een natuurlijke border, namelijk slangenkruid. Zeker in een groepje aangeplant is dit een plant die niet mag ontbreken in een bijentuin. Bijen op de rode lijst die hier blij van worden zijn de slangkruidbij (kwetsbaar), de duinmaskerbij (kwetsbaar) en de boommetselbij (bedreigd).

Zandblauwtje

Liefhebbers van blauw in de tuin kiezen bijvoorbeeld voor het zandblauwtje. Een een-tot tweejarig lid uit de klokjesfamilie. Het zandblauwtje is een waardplant voor motten, maar vooral een belangrijke plant voor de zandblauwtjesglansbij en de rodemaskerbij die beide ernstig bedreigd worden. Het zandblauwtje staat op nummer 9 van de lijst van de Universiteit van Wageningen.

Hondsdraf

Hondsdraf ruikt lekker en is goed toe te passen als kruipende bodembedekker of in staande en hangende plantenbakken. De zwarte sachembij (ernstig bedreigd), zandhommel (ernstig bedreigd) en moshommel (bedreigd) vliegen graag naar deze vaak toegepaste plant die op nummer 12 staat van meest bevlogen planten. Sommigen vinden hondsdraf een onkruid, omdat hij de neiging heeft overal tussendoor te kruipen.

Beemdkroon

Op nummer 14: Beemdkroon (Latijnse naam: Knautia Arvensis). Deze vaste plant wordt zo’n 15 tot 60 cm lang. Hij komt in het wild steeds minder vaak voor en dat is met name lastig voor de knautiabij (bedreigd) die volledig afhankelijk is van deze lila bloem. Deze bij staat inmiddels dan ook op de rode lijst. Maar ook de roodrandzandbij (bedreigd) vliegt graag op beemdkroon.

Grasklokje

Mooi? Check! Makkelijk? Check! Fijn voor de bijen? Check! Grasklokjes komen in het wild voor, maar zijn ook geliefd in tuinen en borders. De tormentilzandbij (bedreigd) vliegt er graag op, net als de zuidelijke klokjesbij (bedreigd) die ook op de rode lijst staat. Het grasklokje is nummer 35 van de 50 meest bevlogen planten.

Wikke

Wikke is een lid van de vlinderbloemenfamilie en wordt graag bevlogen door meerdere soorten bijen. Vooral gewone wikke, vogelwikke en heggenwikke zijn populair. Zowel de gewone langhoornbij (ernstig bedreigd) als de zuidelijke langhoornbij (bedreigd) vliegen graag op heggewikke. Net als kwetsbare soorten als wikkebij, bremzaadbij en de veenhommel. Dit plantje kan zowel kruipen als klimmen en is daardoor op meerdere manieren toepasbaar. De bloemen zijn niet heel groot, maar het geveerde blad is decoratief. Plek 44 is voor heggewikke bestemd, vogelwikke staat op nummer 33 en gewone wikke zelfs op nummer 30.

Onkruid bestaat niet

Tenminste.. niet voor bijen, hommels en vlinders. Want hoewel veel tuiniers deze plant vervloeken vanwege zijn lastige penwortel en ongebreidelde uitzaaidrift staat op nummer 1 voor vrijwel alle bijen de paardenbloem. Aan u de keus, maar denk hier wel eens aan voordat u ze te lijf gaat met een onkruidsteker. Ook witte en rode klaver komen in het wild voor en staan beide in de top tien van favoriete planten. Sowieso zijn leden van de vlinderbloemfamilie waar deze twee klavers onder vallen geliefd onder bijen.

Overige favorieten waar tuiniers niet blij van worden, maar bijen, zweefvliegen en hommels wel: zevenblad, akkerdistel, kruldistel, knikkende distel of jakobskruiskruid. Het volledige overzicht van planten en bloemen waar bijen van de rode lijst graag op vliegen is te vinden op de lijst van de Universiteit van Wageningen.

Tot slot: vrijwel alle bloeiende planten en bomen, zeker die van biologische oorsprong, zijn fijn voor bijen, hommels, zweefvliegen en vlinders. Met bloemen in de tuin bent u dus altijd goed bezig! Maar vooral bijen die het (erg) moeilijk hebben zijn gebaat bij het inzaaien van de soorten die voorkomen op bovengenoemde lijst. Dit zijn niet altijd de eerste planten waar we aan denken bij het inrichten van een border, bloemenweide, tuin of bij het opvrolijken van een stukje gemeentegrond. Vandaar dat een aantal hier wat extra aandacht krijgen.