Kastelen duur maar romantisch wonen

Kastelen en romantiek horen bij elkaar. Maar oorspronkelijk had een kasteel weinig met romantiek te maken. Een kasteel was zodanig geconstrueerd dat het als vesting diende om de vijand tegen te houden. Het wonen in een kasteel had in vergelijking met het wonen nu heel wat minder comfort. In latere eeuwen veranderde dit toen kastelen meer als paleizen werden opgetrokken. De schatrijke bezitters konden zich veel pracht en praal veroorloven wat zeker wel met romantiek te maken had.

Van castellum tot paleis

Het woord kasteel komt van Latijns castellum dat fort of toevluchtsoord betekent. In de middeleeuwen bestond zo´n fort of toevluchtsoord uit een verdedigbare woning wat een hoeve of een huis kon zijn. Na de middeleeuwen bouwden edelen en rijke families onderkomens die vooral ook bedoeld waren om te imponeren. Soms was het een oud verbouwd kasteel maar ook werden gebouwen neergezet in de stijl van een kasteel met louter woonfunctie. Rijke vorsten bouwden paleizen die weinig met de oorspronkelijke bouwstijl van kastelen te maken hadden. In de negentiende eeuw werden nog wel kastelen gebouwd in de stijl van de middeleeuwen maar het militaire karakter met zware dikke muren kwam niet terug in de bouwstijl.

Nu in een romantisch kasteel wonen dankzij regelingen

Nu in een eigen kasteel wonen en als een soort ridder of jonkvrouw door gangen en zalen schrijden is mogelijk voor mensen met een dikke portemonnee. Naast de aankoop vergen ook onderhoud en verwarming veel financiën. Maar voor rijksmonumenten gelden soms financiële regelingen waarvan geprofiteerd kan worden.

Adel probeert kastelen te behouden

De meeste kastelen zijn in bezit van een adellijke familie. Soms woont een bepaald geslacht er al vanaf de bouw in de middeleeuwen. Zeker in de laatste honderd jaren hebben die families geprobeerd hun kasteel koste wat kost in bezit te houden. Maar er zijn ook veel kastelen van eigenaar gewisseld. Zij worden nu bewoond door mensen zonder adellijke achtergrond. De nieuwe eigenaren hebben voldoende geld voor onderhoud en kiezen voor romantisch wonen. De bewoners van een eeuwenoud kasteel worden zo vanzelf onderdeel van de geschiedenis.

Klein kasteel met meer comfort

Maar het is niet allemaal rozengeur en maneschijn. In een kasteel wonen is een droom van velen maar het zal voor bijna allen een droom blijven. Na het in eigendom krijgen komen de echte kosten pas. Renovaties kosten bakken vol geld evenals het dagelijkse onderhoud en de energie en het onderhoud van de tuin. Afhankelijk van de grootte van het kasteel kunnen de kosten maandelijks oplopen tot enkele duizenden euro´s.

Deel als bedrijfsruimte

Sommige kastelen staan niet op eigen grond, waar dan jaarlijks forse bedragen voor erfpacht moeten worden opgebracht. Bewoners van kastelen moeten vaak vanwege de hoge stookkosten genoegen nemen met vochtige kille kamers. Ook dakisolatie komt niet zo dikwijls voor in een oud kasteel. Het meeste comfort biedt daarom een klein kasteel. Een alternatief is om een klein deel van het bouwwerk als woonruimte in gebruik te nemen en de rest bijvoorbeeld als bedrijfsruimte.

Inkomsten verwerven

Soms is het mogelijk om inkomsten te verwerven door bijvoorbeeld de deuren open te zetten voor publiek en rondleidingen te organiseren zowel in het kasteel als op het domein. Weer andere eigenaren lukt het om zalen te verhuren voor feesten, recepties en trouwerijen. Ook zijn er kastelen die voor een deel dienst doen als bed and breakfast.

Subsidies en fiscaal aantrekkelijke regelingen

Voor het onderhoud kan soms op subsidies en fiscaal aantrekkelijke regelingen worden gerekend als het pand als rijksmonument erkend wordt. Kastelen staan in veel gevallen op een landgoed dat onder de Natuurschoonwet 1928 valt. De aankoop is in dat geval vrijgesteld van overdrachtsbelasting. Bij sommige regelingen geldt dat een deel van het kasteel dan opengesteld moet worden voor publiek.

Provinciale subsidieregelingen

Provincies kennen vaak subsidieregelingen zoals de Provincie Noord Brabant. Die regeling geldt voor diverse monumenten waarbij de kastelen vallen onder de beschrijving:
Kastelen: Burchten of andere versterkte feodale huizen met een middeleeuwse oorsprong, dan wel later gebouwde huizen met feodaal aandoende elementen als grachten, bruggen en torens.

Het doel van de subsidie is:
Doel: Het algemene doel van de subsidieregeling is een impuls geven aan de restauratie en het in stand houden van monumenten in Noord-Brabant, om zo de restauratieachterstand te verkleinen. Deze subsidieregeling heeft verder als doel, de tijdelijke instandhouding van monumenten die in afwachting zijn van herbestemming.

Lees verder

• Kaarsen in soorten voor romantische verlichting
• Wonen in de middeleeuwen