Planten vermeerderen door stekken

Herfst. Bloemen en struiken verliezen hun blad en komen tot rust. Toch is het nu een goed moment om planten door middel van stek te vermeerderen.

In volle grond of in de koude kas

De beste tijd om aan de slag te gaan met winterstekken is oktober. Je kunt, afhankelijk van de soort, stekken in de volle grond direct op de plaats waar je de toekom­stige plant wilt hebben. Wilg, populier, kornoelje, Ribes, vlier, Buddleja en laven­del zijn voorbeelden van soorten die vaak met succes zo vermeerderd kun­nen worden.

Als je wat meer op zeker wil spelen dan is een platte bak, een zogenaamde koude kas of andere plaats waar je de stekken met erg koud en slecht weer kunt afdekken met glas of plastic ideaal. Een platte bak of koude tas geeft je de mogelijkheid soorten te stekken die moeilijker wortelen, wintergroen of net niet door-en-door winterhard zijn. Voor het stekken onder beschermde omstandigheden komen in aanmerking rozen, kamperfoelie, Hvpericum, Rubus, Buxus, Choisya, lavendel, rozemarijn, Mahonia, Hebe en Skimmia. Ook veel kruidige heesters kunnen nu vermeerderd worden lavendel, rozemarijn, tijm en zelfs minder bekende medicinale grootheden zoals Vitex, olijfboom en kerrieplant, al kun je die wel beter in een warmere en vorstvrije plaats laten overwinteren.

Grondsoort en stekpoeder

Er zijn twee methoden voor het stekken. De ene is gewoon in de eventueel met zand luchtiger gemaakte grond van je platte bak of kas. De andere manier is in potten met kant en klare stekgrond. Stekgrond kun je in sommige tuincentra kopen. Als je het niet kunt vinden gebruik dan de algemeen ver­krijgbare zaaigrond. Afhankelijk van de soorten die je gaat stekken kun je daar wat brekerszand of grit doormengen. De stekken mogen niet te nat, maar ook niet te droog te staan. Wilgenstek zal heel wat meer vochtigheid verdragen dan bijvoorbeeld Santolina. De potten met stekken zet je in de platte bak, kas of eventueel op een andere koele, net vorstvrije en lichte plaats.

Bladverliezende en bladhoudende struiken

Stekken van bladverliezende bomen of heesters maak je van takken die in de zomer zijn gegroeid, van eenjarig hout dus. De takken knip je in stukken met op ieder stuk een vier tot vijf ogen (knoppen). De lengte is dan zo'n 10 tot 20 centimeter. Twee tot drie ogen gaan in de grond, een tot twee ogen blijven boven de grond. Let erop dat de stekken niet op hun kop gestoken worden!

De stengelstekken snijdt je altijd met een snoeischaar of scherp mes. De onderkant van de stek: een 0,5 cm onder een oog schuin af snijden, daardoor bekomen we een groter wondoppervlak dat callusweefsel kan aanmaken met meer kans op wortelvorming.
Voor wintergroene stekken gebruik je de topscheuten met ook een lengte van zo'n 10 tot 20 centimeter. Ongeveer tweederde van de bladeren haal je eraf waarna de stekken in de grond worden gestoken, zo diep dat de eerste bladeren de grond niet raken.

De verzorging in de winter van direct ter plaatse gestoken stekken is mini­maal. Soms is er een droge periode met uitdrogende harde wind, geef dan wat extra water. De stekken die beschermd staan moeten regelmatig van water wor­den voorzien. Het is goed te luchten als het niet vriest. In de late winter wordt de zon sterker en heb je afwisselingen van behoorlijk warme en koude perio­den. Pas dan vooral op voor uitdrogen en te hoog oplopen van de temperatuur onder gesloten glas of plastic. In de loop van april worden de stekken uit de platte bak of kas voorzichtig opge­graven of uit hun pot gehaald. De gewor­telde stekken worden nu opgepot en op een luwe plaats gezet om verder op te kweken.

Winterstek

Het najaar is merkwaardig genoeg een goed seizoen voor het maken van stekken. Het groeiseizoen komt tot een einde en bomen en heesters verliezen hun blad. De scheuten die in de zomer zijn gegroeid verharden omdat het zachte weefsel plaats maakt voor houtig weefsel. De scheuten gaan zetmeel, andere voedingsstoffen en hor­monen opslaan om de winter mee door te komen en om in de lente te gebruiken om te groeien. Ze zitten boordevol energie en zijn als het ware hormonaal voorgeprogrammeerd om in de lente, als het warmer wordt en de dagen gaan lengen, weer te gaan groei­en.

Winterstek verdraagt wisselende omstandigheden heel goed en overleeft gemakkelijk een minder aandachtige behandeling die voor zomerstek al lang fataal zou zijn geweest. Daarom is winterstek een van de gemakkelijkste vermeerderingsmethoden die relatief weinig tijd en ervaring vergt. En je bent op die manier in het najaar, de tuin voor het volgend voorjaar aan het voorbereiden. En dat geeft mij persoonlijk altijd wel een goed gevoel.