Heesters, hagen en bomen: de ruggengraat van de tuin

Vanwege hun fraaie blad en de kleurrijke bloemen zijn heesters, hagen en bomen haast onmisbaar in de tuin. Bovendien geven ze de tuin het hele jaar door structuur. Onderstaand artikelt gaat in op het eventuele verplanten, de soorten planten en de verzorging ervan.

Het planten

Heesters en bomen kun je het beste in het voor- of in het najaar planten, want dan is het blad van de takken en zijn ze in rust. Bij vorst is de kans groot dat tijdens het planten de boom of de heester beschadigd raakt, dan is het dus niet verstandig een boom of heester te planten.
Het planten gaat als volgt:

• Zet de heester of de boom eerst in een emmer water;
• maak een ruim plantgat;
• maak de aarde goed los, zodat de wortels straks gemakkelijker kunnen groeien;
• verbeter de uitgegraven grond met compost en mest;
• zit er een pot om de kluit haal die er dan voorzichtig af;
• zit er gaas of jute om de kluit haal dit dan pas weg als de struik in het gat staat;
• plaats de kluit in het plantgat;
• haal eventueel gaas of jute van de kluit;
• probeer de kluit niet te beschadigen, zodat de fijne haarwortels vocht en voeding goed kunnen opnemen;
• de bovenkant van de kluit (vaak met een kleine verdikking) moet net iets onder de grond komen;
• vul het plantgat voor de helft aan;
• geef ruim water;
• vul het plantgat verder aan;
• geef nogmaals water.

Opmerking

De heester, boom of struik moet geruime tijd na het planten extra water krijgen voor een goede groei.

Planten van een haag

Al lijkt het simpel om een haag te planten, toch is het beter om met aandacht en beleid te planten om een mooie haag te krijgen, die meteen goed groeien zal. Eerst wat weetjes op een rij en vervolgens de werkwijze:

• de beste planttijd voor een haag is november;
• verbeter de tuingrond;
• de sleuf voor de haag moet daartoe 60 - 80 cm diep worden gespit;
• verbeter de uitgegraven grond daarna met compost en mest;
• voeg op zware kleigrond ook scherp zand toe;
• leg de struiken met kale wortels eerst een uur in het water;
• bij struiken met gaas of jute om de kluit dit materiaal pas losmaken als de struik in de sleuf staat;
• laat het gaas gewoon liggen, het verteert vanzelf;
• verdeel de struiken over de sleuf;
• je kunt eventueel een dubbele rij struikjes planten (smalle haag een enkele rij; brede haag een dubbele rij struikjes);
• let erop dat de bovenkant van de kluit gelijk moet zijn met het grondniveau in de tuin;
• houd er rekening mee dat de grond nog wat inzakt;
• vul aan met aarde;
• trap de aarde aan;
• geef zoveel water dat er een 'moeras' ontstaat.

Opmerking

• Het is verstandig om direct na het planten de bovenkant van de struiken iets in te snoeien en het eerste jaar na het planten regelmatig water te geven. Daarna is het alleen nog nodig om water te geven in droge perioden;
• Geef een coniferenhaag zeker in een droge herfst extra water;
• Bedek de grond onder de haag met een mulchlaag van compost, boomschors of snoeisel van de haag zelf. Dit om uitdroging tegen te gaan;
• Een gemiddelde haag groeit ongeveer 10 - 15 cm per jaar.

Verplanten van heesters en bomen

Wil je een boom of een heester verplanten dan is de beste tijd daarvoor het voor- of het najaar, wanneer het blad van de takken is. Ga als volgt te werk:

• Bind de takken bij elkaar;
• steek met een scherpe spade een ruime cirkel rond de wortelkluit;
• maak hier buiten op de breedte van de spade nog een cirkel;
• graaf de grond tussen de twee cirkels uit;
• steek vanuit de geul de wortels aan de onderzijde door, zodat de kluit loskomt;
• maak op de gewenste plaats een plantgat dat ongeveer een halve meter ruimer is;
• zet de struik op dezelfde diepte in het nieuwe (een halve meter ruimere) plantgat;
• vul het plantgat met goede tuinaarde aan;
• veel water geven.

Opmerking

Als een te verplaatsen heester al jaren op dezelfde plek staat en je veel dikke wortels moet doorspitten, dan is er een grote kans dat de struik niet meer goed zal aanslaan.

Levende wand in de tuin

Een haag kan een grens van de tuin aangeven, maar hagen zijn ook geschikt om er tuinkamers mee te maken. Een traditionele haag is aan alle kanten recht.. Maar traditioneel hoeft niet. Er zijn verschillende alternatieven, zoals:

• een buxus wolkenhaag;
• een ronde haag;
• een haag die van hoog naar laag loopt;
• een losse bloeiende haag.

Het verzorgen van heesters, bomen en hagen

Geef bomen en struiken in het vroege voorjaar een mulchlaag van compost en mest. Werk de mest licht in of laat het gewoon op de aarde liggen. Pas wel op met schoffelen in de buurt van wortels. Om te voorkomen dat ze stuk getrokken worden, is het beter om met de hand te wieden.

Regelmatig snoeien houdt de bomen en heesters compact. Snoei struiken die in het voorjaar (d.w.z. vóór 21 juni) bloeien direct na de bloei licht terug. Struiken die pas na juni bloeien kun je in het vroege voorjaar wat sterker insnoeien. Afwijkende takken, zoals ongewenste takken die uit een stammetje ontspringen (zoals bij een hibiscus op stam) of groenbladige takken bij bonte struiken, kunnen het best helemaal worden weggesnoeid.

Knippen van de haag

Twee keer per jaar moet een haag geknipt worden om een mooie strakke vorm te houden. Dan wordt de haag ook niet te breed. Een goede tijd om de haag te knippen is van begin tot half juni. Na de langste dag (21 juni) maken de struiken nog nieuw schot. Dit kan na het knippen mooi in de eventuele gaatjes groeien. Knip de haag bij voorkeur een beetje taps toe. Dat wil zeggen breder van onderen. Werk met de heggenschaar van onder naar boven. Als je mooi recht wilt knippen, span dan aan de bovenkant van de haag een touw. Knip de hagen daarna nog eens voor de winter.

Knippen van de buxushaag

Bij buxus is het ook mogelijk om vaker te knippen. Let er op niet bij felle zonneschijn te knippen. Als er genoeg ruimte is, kun je een losse haag maken, zodat deze ook mooi kan bloeien. Knip vroegbloeiende losse hagen licht direct na de bloei. Snoei zomerbloeiende hagen in het vroege voorjaar wat bij.