De Liguster in de tuin: stekken en verzorgen

De Liguster is een veel voorkomende heester, die in bijna elke tuin is aangeplant. De struik wordt vooral gebruikt om een haag aan te leggen, maar ook als vrijstaande heester doet de Liguster het erg goed. De plant is zeer sterk, meestal wintergroen en draagt dankzij haar jaarlijkse bloei ook bij aan de instandhouding van bijen en vlinders. In de winter is de Liguster een welkome schuilplaats voor egels. Van ziektes heeft deze soort weinig last, maar er kan soms aantasting van schimmels plaatsvinden. De liguster is al voor een paar euro te koop in elk tuincentrum en kwekerij.

De Liguster als struik

Van de Liguster worden vooral de Ligustrum Vulgare en de Ligustrum Ovalifolium in de tuin gebruikt, de eerste heeft egaal groene bladeren en de tweede kenmerkt zich door lichtgroene randen op het blad. Als niet gesnoeid wordt dan groeit de Liguster uit tot een grote struik met een open takkenstructuur. De plant is dan minder geschikt als volledige erfafscheiding maar kan nog steeds prima dienen om wat privacy te creëren. De Liguster groeit behoorlijk snel, kan een hoogte van 5 meter bereiken en stelt weinig eisen aan de bodemsoort. De Liguster blijft meestal wintergroen tijdens zachte winters, maar tijdens strenge winters zal de struik wel zijn blad verliezen. De Liguster vormt als vrijstaande struik veel witte trosvormige bloemen en vervolgens zwarte bessen. De geschikte snoeiperiode voor de Liguster duurt van begin mei tot in september. Als de struik helemaal teruggesnoeid moet worden dan kan dat het beste begin mei gebeuren, de plant kan dan tot 25 cm boven de grond worden teruggesnoeid. Kleine snoeibeurten kunnen gedurende de hele genoemde periode gedaan worden, waarbij opgemerkt moet worden dat dit het beste ná de bloeiperiode gedaan moet worden, om de eenvoudige reden dat dan de bij (die het moeilijk heeft) nog volop kan profiteren van de bloeiperiode en de nectar.

De Liguster als haag

Het is vooral de Ligustrum Ovalifolium die veel gebruikt wordt als haag, maar ook de gewone Ligustrum Vulgare kan hiervoor goed gebruikt worden. Als haag ontwikkelt de Liguster een dichte takkenstructuur en is dan zeer geschikt als windvanger, erfafscheiding, of voor het creëren van privacy. De hoogte van een haag kan elk gewenst niveau bereiken, twee tot tweeënhalve meter is haalbaar, maar evengoed kan gekozen worden om een lage heg te creëren. Voor een haag van anderhalve meter hoogte zijn circa vier tot vijf planten per strekkende meter nodig, voor een hoogte van 75 cm minimaal vijf. De breedte van een haag kan variëren van 50 tot 75 cm. Snoeien kan net als bij de vrijstaande struik vanaf mei tot in september, om een haag goed te onderhouden kan het beste om de zes weken worden gesnoeid, dit komt neer op drie snoeibeurten. Snoeien kan in elk gewenste vorm, indien de haag te dun of te doorzichtig is geworden kan worden gekozen om alles geheel terug te snoeien tot 25 cm boven de grond. De haag zal dan weer vol uitlopen. Overigens vormt een haag minder of geen bloemen.

De Liguster, schuil- en voedselplek voor insecten, vogels en zoogdieren

Op het eerste gezicht lijkt de Liguster een wat saaie struik die weinig ecologische waarde heeft, maar niets is minder waar. De witte sterk ruikende bloemen trekken in juni en juli veel bijen, hommels en vlinders aan, die profiteren van de nectar. De bloemen produceren zwarte bessen die door vogels als de merel, zanglijster en koperwiek graag gegeten worden. De besjes en ook het blad van de Liguster zijn overigens giftig voor de mens. De Liguster is zeer geschikt als schuilplaats voor dieren. Mussen houden er van om gezamenlijk in de struik te zitten en met elkaar te communiceren en egels kunnen een ligusterhaag goed gebruiken om in de winter te overwinteren. Het laat zich makkelijk raden dat de insecten die deze struik aantrekt ook weer een goede voedselbron vormen voor vogels. Merel, winterkoning en roodborst kunnen in een ligusterhaag gaan nestelen, dus pas even op wanneer u met de elektrische heggenschaar de haag drastisch wilt inkorten.

Stekken nemen van de Liguster

De Liguster kan heel goed gestekt worden, er zijn twee soorten stekken, de zomerstek en de winterstek.

Zomerstek

Knip in juni de in hetzelfde jaar gevormde halfhoutige jonge toppen af, verwijder de onderste bladeren, en zet de toppen binnen in een pot met vochtige aarde, eventueel met stekpoeder. Bescherm het geheel met doorzichtig plastic om uitdrogen te voorkomen. Als de stekken niet gaat schimmelen vanwege het vocht is de kans groot dat er wortels gaan ontstaan. Zet de stekken in de herfst in de tuin.
Er kan ook gekozen worden om de stekken meteen in de tuin te zetten, kies dan wel een plek uit die van nature nat tot drassig is en waar niet teveel zon schijnt.

Winterstek

Knip in november of december een houtige top af en verdeel deze in in stukken van circa 20 cm. Het gaat erom dat de houtachtige delen van een tak, maar niet de top of het begin, worden gebruikt. De stekken worden schuin afgeknipt en buiten in de aarde gezet, waarbij ongeveer tweederde deel in de grond moet steken. Een veel geadviseerde werkwijze is om een flinke bos als bundel in de grond te steken, vrij van koude wind en zonlicht. Een argument voor het bundelen van stekken is wellicht dat losse grond waar veel stekken in zitten minder snel bevriest en veel vocht vasthoudt. Maar ook het stekken van “losse” solitaire stekken zouden een goed resultaat moeten opleveren. Als de stekken in het voorjaar beginnen uit te lopen dan is dat een teken dat het stekken gelukt is en kunnen de stekken verder worden verplant in de tuin op de gewenste plek.

Ziektes en plagen

Er zijn enkele schimmels die in de bodem het wortelstelsel van de Liguster kunnen aantasten, zoals de Verticillium albo-atrum en Verticillium dahliae. De plant droogt dan op sommige plekken volledig uit, de schimmel tast de vaten aan, de plant zal minder water en voedingsstoffen kunnen opnemen en sterft af. Remedie is de oude grond zoveel mogelijk afgraven en veel gezonde nieuwe humus toedienen, nieuwe humus onderdrukt namelijk de schimmel. Een andere oplossing is de plant in zijn geheel verwijderen en vervangen door een nieuwe, daarbij ook gelijk de oude grond afgraven en afvoeren, en nieuwe humus toedienen. Er bestaan ook schimmels als Phyllosticta, Cercospora of Ascochyta die in de bladeren bladvlekken kunnen veroorzaken. Remedie is het diep afsnoeien van oude afgestorven takken en deze meteen afvoeren, of in geval van grotere aantasting de Liguster helemaal terugsnoeien tot boven de grond.

Tot slot

De Liguster is al voor een paar euro te koop in elk tuincentrum. Als een haag moet worden aangelegd kunnen de kosten ongemerkt toch oplopen, maar van het plaatsen van enkele vrijstaande struiken zal men niet snel arm worden. Aangezien de Liguster snel groeit zal een ieder al snel veel plezier beleven aan deze struik. Als ook nog eens wordt meegenomen dat de Liguster veel te bieden heeft aan onze insecten- en dierenwereld dan is het een struik die een aanwinst zal blijken te zijn voor elke tuin!