Zuinige modulerende Cv-ketel en thermostaat

Een kamerthermostaat regelt de temperatuur in het vertrek waar hij is geïnstalleerd. Hij vergelijkt constant de door u ingestelde temperatuur met de werkelijke temperatuur in die ruimte, en geeft op basis daarvan het juiste commando aan de Cv-ketel. Daarmee houdt deze thermostatische regelaar de temperatuur in de kamer aangenaam constant op het gewenste niveau. Maar een moderne digitale thermostaat kan veel meer.

Toen geluk heel gewoon was

Centrale verwarming voor woonhuizen, bestond tot ver in de jaren-60 van de vorige eeuw in de vorm van grote ketels die hele woonwijken en flatgebouwen via grote aan- en afvoerleiding van warm Cv-water voorzagen. Dikwijls was de brandstof in die ketelhuizen toen nog stookolie. Maar met de ontginning en exploitatie van de aardgasvelden in Slochteren, maakte de grote ketelhuizen successievelijk plaats voor kleine individuele gasketels in de woning, zodat je als bewoner meer zeggenschap had over je eigen verwarming (plus warm tapwater) en gasverbruik. En de woningbouwverenigingen of Vereniging van eigenaren hoefden ook niet langer via een ingewikkeld systeem van warmtemeters op de radiatoren, het warmteverbruik te registreren en vervolgens jaarlijks bij de bewoners in rekening te brengen. Vanaf dat moment werd door de bewoners de warmtebehoefte zelf geregeld door hun thermostaat in de woonkamer, terwijl dat voorheen gebeurde met radiatorventielen, die al dan niet met thermostatische draaiknoppen waren uitgevoerd.

Honeywell Round

De eerste kamerthermostaten waren dikwijls de goudkleurige ronde thermostaten van het merk Honeywell, waarvan het principe berustte op een bimetaalelement dat uitzette of kromp, al naar gelang de wijziging van de kamertemperatuur. Waarop dat bimetaal vervolgens een kwikschakelaar links of rechtsom bewoog, die als een elektrische schakelaar de Cv-ketel daardoor liet branden of juist uitschakelde.

Moderne thermostaten

Afgezien van het feit dat vloeibaar kwik inmiddels i.v.m. milieu-eisen verboden is in de thermostaten, zijn er nog meer redenen waarom op de populariteit van die ouderwetse simpele aan/uit-thermostaat is geslonken. Dat heeft namelijk mede te maken met de ontwikkeling van de moderne zuinige high-tech HR-ketels, met warmwater voor keuken en douche.

Modulerende Cv-ketels

De vroegere traditionele Cv-ketels konden maar op één stand branden, namelijk zo hoog mogelijk, alsof het buiten hard vroor. Het nadeel van deze zogenaamde aan/uit-ketels was dat de warmteleverantie aan de woning een kwestie van hollen of stilstaan was. Omdat het slechts een paar dagen per jaar overdag hard vriest, betekende het automatisch dat de ketel in de overige ca 300 dagen in korte tijd steeds een enorme hoeveelheid warmte de woning inbracht, waardoor de radiatoren even heel warm werden, waardoor de kamer snel op temperatuur kwam. En vervolgens koelden die radiatoren plus kamer weer af, wachtende op de volgende warmteshot.

Als bewoner was dit een oncomfortabele situatie die niet behaaglijk aanvoelde. Niet alleen dat de radiatoren afwisselend koud (rillerig) en warm waren, maar de bijbehoren tikgeluiden als gevolg van uitzettende of krimpende leidingen en/of radiatoren waren ook geen luxe.

De moderne Cv-ketel werkt niet meer volgens het aan/uit-principe, maar past de warmte-afgifte (= hoogte van de vlammen) aan op de warmtebehoefte. Als de ingestelde temperatuur enkele graden afwijkt van de werkelijke temperatuur zal de ketel op een hoge stand branden, teneinde het vertrek snel op een acceptabele temperatuur te brengen. Maar des te meer de ruimtetemperatuur de gevraagde temperatuur nadert zal de hoogte van de vlammen en daarmee de warmteafgifte dalen. Niet langer hollen of stilstaan, maar net genoeg warmte produceren als de behoefte is. Dat betekent automatisch dat de radiatoren soms helemaal niet meer koud worden doch op een lekkere handwarme temperatuur dat beetje warmte blijven afgeven waarmee de kamer op temperatuur blijft.

Meer pluspunten van de moderne thermostaat

Behalve het feit dat de moderne kamerthermostaat de Cv-ketel dus modulerend aanstuurt kent zo’n geavanceerd stukje elektronica nog meer comfortabele trucs. Al naar gelang de uitvoering en behoefte van de bewoner kan zo’n moderne regelaar zijn uitgevoerd met:

• Dag-nacht programma waardoor de temperatuur snachts op een lager niveau komt.
• In het verlengde daarvan een vakantie- of werkdag stand.
• Idem automatische winter/zomerstand.
• De thermostaat kan uitrekenen hoeveel opwarmtijd de woning heeft en de ketel dito eerder inschakelen.

Aansluiten

De thermostaat dient natuurlijk op een neutrale plaats in de ruimte te worden gemonteerd. Dat wil zeggen niet onder invloed van een warmtebron of koude stroom. Dus niet vlak bij een fornuis, warme lamp, open trap of tochtige deuren. Om maar een paar voorbeelden te noemen.