Messen en scharen slijpen

De tijd dat de scharensliep nog aan de deur kwam om messen en scharen eens een scherpe beurt te geven, ligt inmiddels ver achter ons. Onze welvaart maakt het mogelijk oude, botte messen en scharen eenvoudigweg te vervangen door nieuwe, scherpe exemplaren, terwijl deze "oude" exemplaren eenvoudig zijn te slijpen. Met het juiste slijpgereedschap, een beetje handigheid en een goede wil komt u al een heel eind en met deze uitleg zal het er alleen maar gemakkelijker op worden. Keukenmessen en scharen moeten regelmatig geslepen worden, vooral als ze uit koolstofhoudend staal vervaardigd zijn en daardoor sneller bot worden dan roestvrij staal. Er bestaan verschillende manieren: met behulp van een olie- of slijpsteen, een wet- of watersteen, een aanzetstaal, een doortrekslijper, een handslijper en een elektrische slijpmachine. Wanneer een schaar niet goed meer knipt, kan dat ook liggen aan de geklonken schroef in het scharnierpunt. Om dat te verhelpen de schaar met de schroefkop naar onder op een metalen vlak leggen en het andere schroefeind met een hamer aanslaan. Is ze dan nog bot, met een wetsteen de binnenzijde slijpen.

Gebruik van een oliesteen

De steen op tafelhoogte op een vlakke ondergrond leggen en met een laagje olie bedekken. De ene kant van het lemmet van u af over steen “schuren” en het lemmet omdraaien om de andere kant te slijpen. Deze handelingen minstens twintig keer herhalen.

Gebruik van een gewone slijpsteen

Net als bij een oliesteen schuurt u beide kanten van het lemmet minstens twintig keer over de steen. Door het grote oppervlakte van een doorsnee slijpsteen zal deze snel werken en lang meegaan.

Slijpen met een aanzetstaal

De “vouw” of “snede” van het mes van u afhouden, lemmet en aanzetstaal kruiselings ten opzichte van elkaar vasthouden. Lemmet in een hoek van 30 graden t.o.v. de steel gelijktijdig voorwaarts en zijwaarts trekken. Andere zijde in omgekeerde volgorde behandelen. Aanzetstalen zijn, net zoals slijpstaven, met name geschikt om redelijk scherpe messen nog eens extra scherp te maken. Bij botte messen is het resultaat minder.

Gebruik van een wetsteen

De wetsteen in een rechte hoek over de buitenzijde van de schaarbenen bewegen. Is de vouw of snede beschadigd, de wetsteen licht oliën en over de binnenkant van de benen slijpen. Japanse wetstenen bestaan er in meerdere soorten, van fijn (shaigeto), medium (nakato) tot grof (arato); het gebruik van deze stenen vereist de nodige speciale kennis en vaardigheden.

Op elk van de bovenstaande werktuigen wordt het lemmet in een hoek van 30 graden geslepen, eerst aan de ene zijde, dan aan de andere zijde, Alleen een mes met zaagtanden moet met speciaal slijpgereedschap worden gescherpt.

Doortrekslijpers

Dit is de meest eenvoudige slijpmethode, waarbij het lemmet met de hand krachtig door de slijpmessen dient te worden getrokken. Voor goed algemeen gebruik, met een redelijk resultaat.

Elektrische slijpmachines

Volg te instructies die bij de slijper horen op. Let erop dat het lemmet niet “overslepen” raakt. Als het mes voldoende scherp is kunt u dat zien aan een lichte reflectielijn op de vouw van het lemmet. Onderbrekingen in deze lijn wijzen op nog botte gedeelten. Vaak zijn deze machines voorzien van diamanten of keramische schijven en geven een professioneel resultaat.