Bruin drinkwater uit de kraan: de oorzaken en oplossingen

Iedereen heeft het wel eens meegemaakt: je wilt wat drinken, je pakt een glas en je draait de kraan open om je glas te vullen. Warempel, blijkt het drinkwater bruin te zijn. Het kraanwater oogt alles behalve schoon en de kans is groot dat je het niet opdrinkt. Wat is er precies aan de hand met het water? Waardoor komt het dat het bruin is in plaats van helder? En is bruin drinkwater uit de kraan schadelijk?

Drinkwater in Nederland

In Nederland mogen we blij zijn dat vers drinkwater voor ons beschikbaar is. In tegenstelling tot in sommige andere landen waar mensen drinken uit een put met stilstaand water of waar er niet eens vers drinkwater beschikbaar is, hoeven wij enkel de kraan open te draaien om aan ons verse drinkwater te komen. Daarnaast hebben wij ook vers waswater, denk maar aan de douche kraan of de leiding die naar de wasmachine loopt. Het drinkwater wordt grondig gereinigd waarna het door verschillende leidingen bij onze huizen uitkomt. Je draait de kraan open en het water is klaar voor consumptie. Het water zal de meeste tijd helder zijn van kleur en veilig om te drinken. Maar wat nou als het water ineens bruin van kleur is tegen je verwachting in?

Hoe wordt het drinkwater bruin?

Roest

De leidingen waardoor het drinkwater stroomt bestaan voor een gedeelte uit ijzer. Als we kijken naar de samenstelling van water (H2O), bestaat deze uit water en uit zuurstof. Zodra water en zuurstof samenkomen met ijzer, kan er bruinkleurig aanslag ontstaan: roest. Normaal gezien zou het roestlaagje op de pijpleiding blijven zitten zonder dat het in het water terecht komt.

Waterdruk

De druk van het water door de leidingen is vrij constant en rustig. Maar zodra de waterdruk verhoogt, kan het zijn dat de stroomversnelling zo hoog is dat deeltjes roest vrij komen van de pijpleidingen. Deze deeltjes mengen zich dan met het water en kleuren deze bruin. Dit gebeurt wel eens als er onderhoud wordt gepleegd aan de leidingen door het waterbedrijf of als de brandweer het water uit de leidingen nodig heeft als bluswater. Om het leidingwater te laten fungeren als geschikt bluswater is het noodzakelijk dat het water met een hoge druk uit de leidingen wordt gepompt.

Nieuwbouw woningen

Bij een nieuwbouwwoning waarbij de leidingen net aangelegd zijn, is de kans groot dat het water bruin kleurt door zand dat mogelijk in de leidingen is geraakt. Ook bij nieuwbouwwoningen of bij woningen in het algemeen waar de leidingen al wat langer onder de grond liggen, kan zand de oorzaak zijn van het bruin gekleurde water dat uit de kraan komt. Meestal door werkzaamheden komen deeltjes aarde of zand los die dan in de pijpleidingen terecht komen.

Als woningen een tijdlang onbewoond zijn en de kranen vrij weinig tot niet gebruikt, is de kans groot dat er bruin water uit de kraan komt zodra deze weer in gebruik wordt genomen.

Is het schadelijk, dat bruine kraanwater?

De uitspraak van Volksgezondheid luidt dat er een kleine hoeveelheid ijzer in het drinkwater aanwezig mag zijn. Het is dan niet schadelijk voor de gezondheid en kan gewoon geconsumeerd worden. Het gebruik van bruin water uit de kraan wordt echter wel afgeraden te gebruiken voor pasgeborenen, baby's en ouderen. Het bruine water is ook niet ideaal voor het gebruik als waswater, in bijvoorbeeld een vaatwasser of wasmachine. Dit, omdat het water wel schadelijk is voor dit soort apparaten. Het advies is te wachten met het gebruik van deze apparaten tot het water weer volledig helder is. Mocht het zijn dat bijvoorbeeld een wasmachine al in gebruik was genomen voor het water was verkleurd dan is de kans ook groot dat het bruine water vlekken achterlaat op de (vooral witte) was.

Alhoewel het bruine water niet schadelijk is voor de gezondheid, is het wel aan te raden om kraanwater vers en koel te drinken. Dit wordt ook door vele drinkwaterbedrijven aangeraden.

Wat je er tegen kan doen

De oorzaak van bruin water uit de kraan kan zowel binnenshuis als buitenshuis te vinden zijn. Afhankelijk van de oorzaak kan je of het probleem zelf oplossen of hulp inschakelen. En in de meeste gevallen lost het probleem zichzelf op.

Oude pijpleiding

Het zou kunnen zijn dat de pijpleiding binnenshuis niet meer geschikt is voor het transporteren van drinkwater. Dit is meestal het geval in oude huizen waar het onderhoud aan de pijpleiding een lange tijd niet meer heeft plaatsgevonden. Roest heeft zich dan in grotere mate gevormd in de leidingen waarbij deze roestvorming ook vaak al aan de buitenkant van de leidingen zichtbaar is. Soms zijn de leidingen zelfs zodanig aangetast dat er hier en daar kleine scheurtjes zijn ontstaan waar het water uitdrupt. De kans is groot dat uit dit soort oude leidingen bruin water komt. Het drinkwaterbedrijf zal hier geen oplossing in kunnen bieden aangezien het probleem zich geheel binnenshuis bevindt. Het is aan te raden deze oude leidingen zo spoedig mogelijk te vervangen door nieuwe.

Binnenshuis of buitenshuis

Niet alle drinkwaterleidingen zijn even goed zichtbaar, met name wanneer deze achter wanden zijn weggewerkt. Ook in dit geval kan het zijn dat één of meerdere leidingen niet meer geschikt zijn om drinkwater te vervoeren. In dit geval is het aan te raden om, als er nu bruin water uit de kraan stroomt, te controleren of de oorzaak hiervan binnenshuis of elders bevindt.

Om te testen waar het probleem wordt veroorzaakt kan je op zoek gaan naar het koperen kraantje dat zich naast de watermeter bevindt. Dit kraantje is nooit in gebruik dus laat het water eerst goed doorstromen om vervolgens de test uit te voeren op het drinkwater. Het water uit dit kraantje wordt direct getapt uit de waterleiding buiten en gaat niet eerst langs de leidingen binnenshuis. Als het water bruin uit het koperen kraantje komt dan ligt de oorzaak buitenshuis en zal de oplossing voor het bruine water moeten worden gezocht bij het drinkwaterbedrijf.

Werkzaamheden

Vaak als er bouwwerkzaamheden plaatsvinden in de buurt van je woning, kan het zijn dat er zand en deeltjes aarde in de waterleidingen buiten terecht zijn gekomen. Dit kan de oorzaak zijn dat er bruin water uit de kraan komt. Ook bij het onderhoud dat wordt gedaan in de waterleidingen door het drinkwaterbedrijf of de brandweer die de kranen buiten in gebruik hebben kan het water plotseling bruin van kleur zijn zodra je de kraan opendraait. Het is aan te raden om in dit geval de kraan te laten stromen. Vaak is het probleem na een half uur voorbij en komt er weer helder water uit de kraan. Als dit niet het geval is, dan is het aan te raden contact op te nemen met het drinkwaterbedrijf.

Bruin water uit de kraan is vaak niet iets om je direct zorgen over te maken. De oorzaken hiervan zijn heel divers en goed oplosbaar. Probeer het water uit de kraan wel zo koel en vers mogelijk te gebruiken indien dit voor consumptie bedoeld is.