Zoldertrappen in verschillende soorten en maten

Wie een huis met een schuin dak bewoont, heeft in negen van de tien gevallen een bergzolder onder de nok, voor de ski's, de bootspullen en dat kastje van oma, dat u nog altijd niet wilt wegdoen. Het probleem van zo'n zolderberging is echter de bereikbaarheid, omdat er op de overloop vrijwel nooit ruimte genoeg is voor het installeren van een vaste trap en een ladder te onhandig en te gevaarlijk is.

Vlizotrappen

De aangewezen oplossing hiervoor is de vlizotrap (vlieringzoldertrap), eigenlijk een kruising tussen een trap en een ladder, die kan worden opgeschoven of opgeklapt in het trapgat.

Trappen in soorten en maten

Vlizotrappen zijn in verschillende uitvoeringen verkrijgbaar. Meestal bestaan ze uit twee of drie delen, hoewel er ook eendelige opschuifbare trappen en zogenaamde schaartrappen in de handel zijn. Ze hebben smallere treden en zijn veel steiler dan vaste trappen, terwijl er geen of maar een heel kleine trapleuning aanwezig is. Vlizotrappen zijn daarom minder veilig dan vaste trappen. Ze mogen volgens de voorschriften dan ook alleen voor bergzolders worden gebruikt, dus niet om woon- of slaapruimtes bereikbaar te maken.

Ook de prijzen lopen sterk uiteen; kies daarom een soort en kwaliteitstrap die past bij de frequentie waarmee hij gebruikt wordt. Verder zijn de bereikbare hoogte van het plafond of de vloer van belang, het gewicht van de trap (er zijn flinke verschillen tussen aluminium en hout), en vooral ook de ruimte die ze in opgeschoven toestand op de bergzolder innemen (de zwenkmaat).

Een vlieringtrap uit één stuk neemt natuurlijk nogal wat ruimte in. Bij het omhoogschuiven kantelt hij, neemt het luik mee en komt in zijn volle lengte op de zoldervloer en het luik te liggen. Dergelijke trappen kunnen al of niet zijn uitgebalanceerd door contragewichten. Twee- of driedelige schuiftrappen schuiven in delen over elkaar heen. Ze hebben dan ook een veel kleinere zwenkmaat, maar zijn ook wat minder stabiel. Er zijn ook driedelige vouwtrappen, waarvan de delen als een Z opgevouwen worden, en boven op het luik worden opgeborgen. Ze nemen dan ook nauwelijks of geen ruimte op de zolder zelf in.

Datzelfde geldt voor aluminium schaartrappen, die bestaan uit harmonicavormig aan elkaar gekoppelde elementen met antisliptreden. Meestal zijn deze vlizotrappen voorzien van contraveren, waardoor ze - als ze goed zijn afgesteld - min of meer gewichtloos aanvoelen.

Het inbouwen

Voor de installatie van de verschillende modellen vlizotrappen is niet alleen de hoogte van het plafond of van de vloer erboven van belang, maar ook de grootte van de raveelbak. Hiermee wordt de omlijsting van het trapgat bedoeld dat zich boven het luik bevindt. Bij sommige trappen (zoals vouwtrappen) wordt de raveelbak met het luik meegeleverd, bij andere trappen moeten ze zelf worden gemaakt. De breedte van het luik hangt af van de breedte van de trap - of van de zaken die u door het luik naar de zolder wilt brengen. Voor de lengte is uw eigen lengte en die van de andere bewoners van uw huis ook belangrijk: om te voor komen dat lange mensen hun hoofd stoten is een lengtemaat van 120 cm echt wel het minimum. Dergelijke driedelige vouwtrappen worden op het zolderluik opgeklopt, en nemen dan nauwelijks ruimte in.

Het vergroten van het luik

In veel gevallen zal het bestaande luik naar de zolder te klein zijn om er zonder meer een vlizotrap in te monteren. De doorgang zal dan moeten worden vergroot, waarbij er meestal een of meer dragende balken van de zolder moeten worden doorgezaagd. Dat heet een raveling maken een klus die de nodige zorgvuldigheid vereist. Om te beginnen moeten aan weerszijden de overblijvende uiteinden van de balk worden gestut, zodat ze niet verzakken. Gebruik hiervoor bouwstutten of op maat gezaagde balken die geschoord en vastgewigd worden. Na het afzagen kunnen de raveelbalken worden gemonteerd, de dwarsbalken die de loshangende uiteinden verbinden met de naburige balken. De raveelbalken moeten ten minste dezelfde hoogte en dikte hebben als de andere balken in de balklaag en dienen nauwkeurig op lengte te worden gezaagd. Aan de uiteinden kunnen ze het beste worden bevestigd met behulp van gespijkerde balk- of raveelankers, waarna de kopse einden van de afgezaagde balk met forse draadnagels (125-150 mm) kunnen worden vastgezet. Indien nodig kan de raveelbak vervolgens met splintervrij materiaal worden bekleed.

'Safety first'

Meestal wordt de montage van de vlizotrappen in een uitvoerige handleiding beschreven, die bij de trap geleverd wordt. Verlies onder het werk de veiligheid echter niet uit het oog:

• Bergzolders zijn vaak niet voorzien van een echte (beplankte) vloer. Zorg er dus voor dat u op de zolder - ten minste rondom het trapgat - beschikt over een degelijke ondergrond: u zou de eerste niet zijn die een niet-geplande opening maakt in het plafond eronder.
• Voor het monteren van de vlizotrap is natuurlijk een trap of ladder onontbeerlijk, en het is verleidelijk om de vlizotrap zelf hiervoor te gebruiken. Deze is echter alleen veilig in combinatie met de geleiders en het beslag waardoor hij op z'n plaats gehouden wordt. Gebruik dus een aparte (en veilige) trap of ladder.

De afwerking

De vlizotrap moet, nadat hij is geïnstalleerd, precies worden ingesteld op de hoogte van de bergzolder, zodat de treden horizontaal komen te liggen en de trap een comfortabele helling heeft. Soms gebeurt dat met behulp van een vergrendelden die op verschillende hoogtes kan worden vastgezet. Houten trappen kunnen, indien nodig, eenvoudigweg worden ingekort. Verder moeten contragewichten en -veren worden ingesteld.