Een zelfvoorzienend gesloten terrarium maken

Een gesloten terrarium met planten maken is ideaal voor degenen onder ons die vaak vergeten om hun planten water te geven, maar die wel graag planten ter decoratie zouden willen hebben. Na het sluiten van dit terrarium hoef je namelijk nog maar een keer in de paar maanden – en in sommige gevallen zelfs nooit meer – het terrarium water te geven. Dit komt doordat alle stoffen binnen het terrarium door natuurlijke processen constant gerecycled worden. Zo kun je er jarenlang van genieten terwijl je er bijna niets voor hoeft te doen.

Het maken van een gesloten terrarium

Benodigdheden

• Afsluitbare fles/vaas/pot
• Kurk of dop
• Trechter van papier
• Kiezels
• Actieve houtskool
• Potgrond
• Planten
• (Regen)water

Eventueel:

• Mos
• Decoratie
• Gereedschap (zoals bamboestokjes of lange lepels, handig als je fles een dunne hals heeft waardoor je een plant niet met je hand kan verplaatsen)

Stap 1. De fles schoonmaken

Het goed schoonmaken van de fles is erg belangrijk. Je wil niet na al je harde werk opeens allerlei vuil zien aan de binnenkant van je fles, want afhankelijk van de vorm kan het bijna onmogelijk zijn om dat vuil er nog uit te halen. Daarnaast kan vuil zorgen voor schimmelgroei en schadelijk zijn voor de planten. Daarom begin je met het goed schoonmaken van de fles. Laat hem daarna het liefst op natuurlijke wijze op zijn kop drogen. Als je daar niet het geduld voor hebt kan je het met een doek handmatig doen, maar dan is er de kans dat er pluis achterblijft.

Stap 2. Laag een: stenen

Een van de boosdoeners van gesloten terraria is rottende wortels. Daarom komt onderin de fles eerst een laag van ongeveer 3 cm dik met grind of steentjes. Doe dit met een trechter zodat het glas niet beschadigd raakt, en het geen stofsporen achterlaat op de zijkant van de fles. Dankzij deze laag wordt overtollig water tussen de stenen opgeslagen, waardoor de potgrond en de planten niet constant met water in contact staan.

Stap 3. Laag twee: actieve houtskool

Over de stenen sprenkel je een dunne laag met actieve houtskool. Houtskool voorkomt schimmelgroei en zorgt voor natuurlijke waterzuivering.

Stap 4. Laag drie: potgrond

De laatste benodigde laag bestaat uit potgrond. Deze laag neemt ongeveer 5 cm in beslag, maar het belangrijkste is dat jouw uitgekozen plantjes met de hele kluit in de aarde kunnen staan.

Stap 5. De planten

Als je meerdere planten hebt is het handig om met de kleinste of meest kwetsbare plant te beginnen. Graaf eerst een gat waar de plant in past. Als de hals van de fles erg smal is kun je daarvoor een stokje gebruiken. Haal de plant uit het plastic potje en haal voorzichtig zoveel mogelijk losse aarde weg, zonder dat je de wortels te erg beschadigt. Zet het plantje in de fles (evt. met behulp van twee stokjes waar je de plant tussen klemt als de hals van de fles te smal is), en druk de aarde rondom de plant goed aan. Herhaal dit voor al je plantjes. Als je klaar bent met de beplanting giet je wat regenwater in je terrarium. Het kan ook met kraanwater, maar omdat hier chloor en kalk in zit kan er aanslag ontstaan in je fles.

Stap 6. Decoratie

Als je wilt kan je op dit moment decoratie toevoegen. Dit kan in de vorm van mos, extra grind, of gekleurd grind. Je zou ook een klein beeldje erin kunnen zetten. Houd er wel rekening mee dat het binnen het terrarium erg vochtig zal zijn, en dat dus niet alle materialen geschikt zijn om ter decoratie te gebruiken.

Stap 7. De fles afsluiten

Nadat je het terrarium af hebt, moeten de planten eerst nog even settelen en luchten. Leg daarom de eerste week de dop half op de opening. Sluit de fles pas daarna volledig af. Als je ziet dat er erg veel condens vormt kan je af en toe de fles open zetten. Uiteindelijk is dit niet meer nodig. Vanaf dat moment zorgt hij bijna compleet voor zichzelf. Sommige terraria moet je alsnog een keer in de paar maanden wat water bij geven, andere terraria kunnen jarenlang gesloten blijven.

Geschikte planten voor een gesloten terrarium

Planten kiezen voor een gesloten terrarium is niet erg moeilijk, mede doordat de keuze vrij klein is. Ten eerste heb je maar een kleine ruimte die je kan vullen, waardoor veel planten afvallen omdat ze te groot zijn. Ten tweede is een gesloten terrarium erg vochtig, waardoor de keuze valt op planten die zich goed voelen in vochtige omstandigheden. Als laatste kun je kiezen voor planten die langzaam groeien, zodat je terrarium niet binnen een half jaar al compleet overwoekerd is. Als overwoekering juist je bedoeling is, kan je ook juist voor snelgroeiende planten gaan. Het kan dan wel zo zijn dat hij zichzelf of andere aanwezige planten verstikt. Vraag vooral om hulp bij het tuincentrum bij het kiezen van de juiste planten.

Geschikte plantensoorten die vaak ook in mini-formaat te koop zijn

• Begonia
• Fittonia
• Graslelie
• Kaaps viooltje
• Mini Phalaenopsis
• Pilea
• Peperomia
• Soleirolia
• Scindapsus
• Varens
• Vleesetende planten
• Bepaalde soorten vetplanten

Let wel op! Veel plantensoorten hebben ondersoorten die beter of minder goed tegen vochtigheid kunnen. Kijk ook als je geen hulp vraagt in het tuincentrum altijd even op het kaartje bij de plant of deze specifieke ondersoort ook geschikt is voor vochtige omstandigheden.

Hoe blijven de planten in leven?

Een veelgestelde vraag over gesloten terraria is hoe de planten overleven zonder vers water en zuurstof. Het korte antwoord antwoord is: je hebt een ecosysteem opgezet dat zijn eigen grondstoffen recyclet.

De wereld in een potje

Met het grind, de houtskool, de potgrond en het water in een afgesloten fles waar licht op valt bouw je eigenlijk een mini-aarde.
Het water dat je er de eerste keer in giet stroomt door de potgrond naar beneden, en wordt in de steenlaag opgeslagen. Doordat er licht valt op de fles, wat voor verwarming zorgt, gaat dat opgeslagen water verdampen. Warmte stijgt op, slaat tegen de dop van de fles waar het afkoelt en condenseert, waarna het als regen weer op de planten en de aarde valt. De planten nemen het water op, maar stoten dit ook weer uit, waardoor het water dat gebruikt is door de planten ook weer terug in de cyclus komt.

Daarnaast zorgt licht ervoor dat er fotosynthese ofwel assimilatie plaats vindt. Dit is een proces waarbij planten koolstofdioxide en water omzetten in glucose (suiker), en waarbij zuurstof vrij komt. Na dit proces begint een minder bekend proces van dissimilatie waarbij de planten de aangemaakte suikers en zuurstof weer gebruiken om koolstofdioxide en waterdamp aan te maken.

Als laatste is er recycling van voedingsstoffen. Als er blaadjes of bloemen doodgaan en op de grond vallen verteren ze, waarna de vrijgekomen voedingsstoffen in de grond terechtkomen. De planten creëren dus hun eigen mest. Via de wortels nemen de planten deze voedingsstoffen weer op. Met al deze processen van recycling kunnen de planten dus heel goed voor zichzelf zorgen, zonder hulp van de mens.