Gewond tijdens het klussen: waar zit het gevaar?

Gewond tijdens het klussen: waar zit het gevaar? Klussen in en om huis. Van pril voorjaar tot late zomer wordt het meest geklust en dan nog altijd vooral door mannen. Maar letsel door het klussen wordt onderschat, en lang niet iedereen klust verantwoord. Gebrek aan deskundigheid bij het gebruik van apparaten is oorzaak nummer een van klusletsel. Maar ook gebrek aan handigheid speelt een rol. Lees verder voor de onthutsende cijfers, en neem de tips voor veilig klussen ter harte. Klussen thuis wordt vooral in verband gebracht met leuke dingen: een mooie woonplek en voor sommigen zelfs een hobby. Maar er zitten schaduwkanten aan. Daarover deed de Nederlandse Vereniging voor Plastische Chirurgie (NVPC) een steekproef, samenwerkend met de centra voor opleiding van plastisch chirurgen van negen landelijke ziekenhuizen. Daar bleek uit, dat bekeken over voorjaar en zomer elke maand zo'n driehonderd mensen die thuis klussen, ernstig of zelfs zeer ernstig gewond raakten aan hun handen. Het is zelfs geen uitzondering dat één of meer vingers niet meer te redden zijn en geamputeerd worden.

Onhandigheid én pech

Hoe komt zo'n klus-ongeluk tot stand? Volgens de onderzoekers gaat het vaak om gebrek aan deskundigheid in het omgaan met apparaten. Maar ook onhandig klussen en gewoon pech hebben spelen een rol. En met welke soorten gereedschap maken we de meeste brokken? Dat blijken met name tuingereedschappen te zijn en zagen. De cirkelzaag is een van de grootste boosdoeners.

In bijna een kwart van de door de Nederlandse Vereniging voor Plastische Chirurgie onderzochte klus-ongevallen met handletsel, moesten als gevolg van het klusletsel één of meerdere vingers worden geamputeerd.

Arbeidsongeschiktheid mogelijk gevolg

We nemen de ernst van een eventuele verwonding aan de hand of handen tijdens het klussen, vaak te licht op, vindt plastisch chirurg Kim Wehrens van Maastricht UMC+. Volgens Wehrens moeten we er vooral voor zorgen dat zo'n verwonding aan de hand tijdig en goed behandeld wordt. Gebeurt dit niet, dan kan zo'n verwaarloosd letsel aan de hand in het slechtste scenario langdurig arbeidsongeschikt zijn tot gevolg hebben, of zelfs een blijvend verminderd vermogen tot gebruik van de hand. In een kwart van de gevallen worden vingers deels of geheel geamputeerd. Maar ook kunnen pezen en zenuwen geraakt zijn. Een snelle en adequate behandeling is belangrijk. Eerste hulp of huisarts kunnen de eerste inschatting doen. Als het nodig is volgt behandeling door een plastisch chirurg. Snelle en adequate behandeling verkleint de kans op restklachten, maar kan die natuurlijk nooit uitsluiten. Zulke restklachten zijn bijvoorbeeld verminderde kracht, minder goed kunnen bewegen, of slechter tegen de kou kunnen.

Cijfers en feiten

  • Bij letsel door klussen worden duim en wijsvinger het vaakst getroffen (28 en 29 procent), al snel gevolgd door letsel aan ringvinger en middelvinger (allebei 22 procent).
  • Bij 17 procent van de klusongevallen zijn meerdere vingers gewond.
  • Zeer vaak wordt klusletsel veroorzaakt door zagen, en dan vooral cirkelzaag of kettingzaag: 38,5 procent van de gevallen gaat om zagen - terwijl op verre afstand het gebruik van een stanleymes volgt (slechts 14 procent).
  • Bij ruim de helft van de gevallen van klusletsel zijn pezen beschadigd.
  • Plastisch chirurgen vinden dat mensen de ernst van klusverwondingen te laag inschatten.
  • Handletsel is een belangrijke oorzaak voor lange tijd verzuimen van het werk: het ziekteverzuim bedraagt zo'n twee á zes weken.
  • Verwondingen aan de handen zijn maatschappelijk gezien een van de duurste soorten kwetsuren, waarbij 20% medische kosten betreft en 80% arbeidskosten.
  • 20% van de gevallen van blijvende invaliditeit betreft handletsel.

Zomertijd, klustijd

Waarom werd er gekozen voor de onderzoeksperiode van voorjaar tot zomer? Het blijkt dat tussen de prille lente en de late nazomer vanouds het meest wordt geklust. Niet alleen in de tuin, maar ook binnenshuis.


Zomer: klussen, maar ook vuurwerk

Hoe graag de reclamecampagnes van bouwmarkten het ons ook willen laten geloven, klussen is nog altijd niet ingeburgerd bij vrouwen. Het blijft een echt 'mannending. Dit blijkt ook wel uit het onderzoek naar verwondingen bij het klussen. 95% van de klussers was man. Minder bekend is dat klussen eerder door mensen van middelbare leeftijd lijkt te worden gedaan, om welke reden ook: gemiddeld waren de klussers uit het onderzoek 50 jaar oud. Natuurlijk is dat een gemiddelde. De jongste klusser was 12 jaar oud, de oudste 78. Bij de twaalfjarige ging het om een poging hout te zagen met een kettingzaag, zonder toezicht door volwassenen! Overigens is de zomertijd niet alleen klustijd, maar is er ook een andere 'schuldige' aan zomers handletsel bij gekomen. Deze factor is afhankelijk van de vraag... of er een WK is. Volgens Wehrens veroorzaken zogenaamde WK-weken tegenwoordig namelijk letsel door het afsteken van vuurwerk, wanneer ons land wint. "Dat leidt helaas ook weer tot de nodige ongelukken", zegt Wehrens.

Klus veilig!

  • Lees de gebruiksaanwijzing van eventuele apparatuur, ook als u het apparaat in een andere uitvoering gewend bent; er kunnen dingen veranderd zijn in nieuwe uitvoeringen.
  • Laat u bij het huren van apparatuur goed voorlichten over gebruik.
  • Klus fit, met goed licht, en ga niet te lang door als u moe wordt.
  • Veiligheid gaat voor stoerheid, en zekerheid voorkomt spijt.
  • Raakt u gewond, raadpleeg dan een arts en loop er niet mee door om even af te wachten of het losloopt.
  • Klus nooit als er nergens hulp in de buurt is; zorg dat er iemand op 'roepafstand' is.

Het onderzoek: waar en wat?

Het onderzoek van NVPC werd voorjaar 2014 verricht en ging om de ernst en de soort verwondingen aan de handen na klussen. Deelnemers waren negen Nederlandse ziekenhuizen in Leeuwarden, Zwolle, Groningen, Nijmegen, Utrecht, Amsterdam, Rotterdam, Eindhoven en Maastricht). Het ging specifiek om ziekenhuizen die plastisch chirurgen opleiden.
© 2014 - 2024 Mariawrites, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Klussen in huis: doe het zelf & veilig klussenKlussen in huis: doe het zelf & veilig klussenVeilig klussen in en om het huis is noodzakelijk. Er gebeuren nog steeds te veel ongelukken bij de doe het zelf klussen…
Typische relatietestenTypische relatietestenWe houden wel van elkaar, maar horen we ook echt bij elkaar? Durven wij een relatie aan en kunnen wij een relatie aan. I…

Keukenapparatuur: hoeveel groepen heb je nodig?Sommige keukenapparatuur gebruiken zulke hoge vermogens dat er een eigen groep voor nodig is. Een bekend voorbeeld zijn…
Hoeveel groepen nodig voor een nieuwe keuken?In een moderne keuken vind je allerlei apparatuur om ons leven zo gemakkelijk en praktisch mogelijk te maken. Elektrisch…
Bronnen en referenties
  • Informatie Maastricht UMC+
Mariawrites (540 artikelen)
Gepubliceerd: 02-09-2014
Rubriek: Huis en Tuin
Subrubriek: Doe het zelf
Bronnen en referenties: 1
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.