Keramische tegels en hun eigenschappen

Een keramische tegel bestaat uit een dunne plak gebakken klei die meestal vierkant of langwerpig van vorm is en wordt gebruikt als bouwmateriaal. De hoofdeigenschappen van een keramische tegel zijn een zekere hardheid en sterkte, makkelijk schoon te maken, niet ontvlambaar en vuurbestendig. Bovendien zijn keramische tegels niet buigzaam en trekken niet krom. Door hun eigenschappen zijn keramische tegels voor allerlei doeleinden uitstekende bouwmaterialen en vinden daarom zeer veel toepassingen.

Tegels van gebakken klei met twee hoofdfuncties

Vanwege het gebruik voor vloeren en wanden dienen de tegels zowel een praktische functie te hebben als decoratief te zijn.

Praktisch

De praktische functie is in veel gevallen het eenvoudige onderhoud omdat tegels in het algemeen zeer makkelijk schoongemaakt kunnen worden. Daarom worden ze vaak toegepast op plekken waar hygiënisch moet worden gewerkt. Ook als vloerbedekking hebben tegels naast een esthetische aspect ook een praktische functie vanwege de hoge slijtvastheid.

Decoratief

De decoratieve functie wordt door de makers aangepast aan de smaak van de klanten waarbij er zeer veel mogelijkheden bestaan die zelfs bij een betrekkelijk kleine serie kunnen worden aangepast. Zeker is dat het geval als de tegels met de hand worden gemaakt en dan uiteraard duurder zijn dan machinaal vervaardigde tegels in grote oplagen.

Verglaasd of onverglaasd

In de meeste gevallen worden tegels voorzien van een glazuurlaag vanwege de beschermende functie. Door de soort glazuurlaag die wordt toegepast bestaan er zeer veel verschillen in het uiterlijk van de tegels. De soort glazuurlaag bepaalt ook de kleur, hardheid en decoratie. Als tegels voorzien zijn van een glazuurlaag is er sprake van verglaasde tegels. Onverglaasde tegels hebben een universeel karakter terwijl verglaasde tegels er in zeer veel soorten zijn omdat de eigenschappen afhangen van de veelsoortige typen glazuur die kunnen worden gebruikt.

Eigenschappen en kleur van de tegels

Afhankelijk van het kleimengsel kan de kleur van de body van de tegel uiteenlopen van geel tot roodbruin. Die kleur is verder niet belangrijk voor de eigenschappen van de tegel. Bij verglaasde tegels is de kleur van de body aan de oppervlakte niet meer te zien. Tegels met een glazuurlaag zijn in alle tinten verkrijgbaar en volgen vaak de trend van de tijd. Bij onverglaasde tegels worden dikwijls kleurstoffen toegevoegd om het gewenste resultaat in het zicht te krijgen.

Oppervlakte van de tegels

De oppervlakte van tegels is in de meeste gevallen vlak maar kan bijvoorbeeld voor vloertegels ook een structuur bevatten. Ook bestaan antisliptegels die van een speciale laag zijn voorzien om uitglijden, bijvoorbeeld in badkamers of zwembaden, te voorkomen. De randafwerking is dikwijls haaks maar kan ook ongekant zijn of er kan een facetrand aan de tegel worden geslepen.

Verschillende tegelvormen

Naast vierkante en rechthoekige tegels bestaan er ook vormen als een hexagoon (zeshoekig) en octagoon (achthoekig) ook komen zogenaamde Provençaalse en Moorse patronen voor. In de afmetingen van tegels zitten grote verschillen. De kleinste mozaïektegeltjes zijn 1 bij 1 centimeter en de grootste modellen zijn wel 60 bij 120 centimeter wat door steeds voortschrijdende technologie haalbaar is geworden.

Soorten keramische tegels

Bicottura

De meest voorkomende tegels zijn verglaasde modellen die twee keer gebakken zijn. Een keer zonder glazuurlaag en een keer met. Bicottura betekent letterlijk twee keer gebakken. De tegels zijn gevormd door persen en hebben een poreuze body. De bicottura tegel kent twee types de cottoforte waarvoor gekleurde klei is gebruikt en de terraglia van witte klei,

Monocottura

Een ander type tegel is de monocottura die slechts één keer wordt gebakken omdat de glazuur meteen is aangebracht. De body van deze tegel kan, evenals bij de bicottura, gekleurd of wit zijn en er bestaan compacte en poreuze modellen waarbij de poreuze ook monoporosa worden genoemd.

Porcellanato

Porcellanato tegels zijn vervaardigd van porseleinaarde en meestal onverglaasd. De body is wit gekleurd en de tegel wordt onder zeer hoge druk geproduceerd met een baktemperatuur die veel hoger is dan voor andere soorten. Daardoor krijgt hij een enorme hardheid met een zeer lage vochtopname.

Cottotegels

De grondstof voor cottotegels wordt in een beperkt gebied ten zuiden van Florence gevonden. Het zijn tegels met een rode body en ze moeten vanwege hun porositeit behandeld worden. De tegels zijn meestal onverglaasd terwijl ze echter wel voorzien kunnen worden van een glazuurlaag.

Splijttegels

Bij splijttegels wordt de kleimassa door een spuitmond onder hoge druk geperst. Na droging worden de tegels machinaal gespleten. Een andere techniek is om de kleimassa door een vormstuk te trekken welke tegel trafilato wordt genoemd.

Dubbelhard gebakken of DHG tegels

Dubbelhard gebakken tegels danken hun naam aan de temperatuur waaronder zij worden gebakken en wat ongeveer het dubbele is van de 600 graden waarin tegels in het verleden werden gebakken. Door die hogere temperatuur zijn de tegels dichter van structuur en veel minder doordringbaar door water.

Lees verder

• Tegels kiezen voor huis en tuin
• Natuurtegels en hun eigenschappen
• Keramiek en keramische kunst
• Geschiedenis keramische tegels