Klompen, het bekendste schoeisel in Nederland

De klomp is het meest bekende typische Nederlandse schoeisel. De traditionele grap van toeristen is ook de opmerking dat we niet op schoenen lopen, maar op klompen. In dit artikel meer over de klomp.

De geschiedenis van de klomp

Waar de klomp vandaan komt weet men niet precies, maar er is wel met zekerheid te zeggen dat hij uit Midden- en West Europa komt. Nadat de Romeinen als eersten in Nederland schoeisel in de vorm van sandalen begonnen te dragen namen de oorspronkelijke bewoners dit in de loop der eeuwen over. Het aandeel hout werd verder uitgebreid dan de zool, en zo ontstond de klomp. Door de steeds betere behandelingstechnieken kon men voor het begin van de middeleeuwen de eerste klomp maken zoals hij er nu uitziet. De klomp werd sindsdien geprezen om zijn robuustheid en omdat hij tegen water kon. Toen in een later stadium de leren schoen opkwam werd de klomp langzaamaan teruggedrongen naar het platteland en beroepen waarbij men grof werk moest verrichten. Dit kwam omdat schoenen toentertijd veel duurder waren dan klompen en schoenen veel sneller stukgingen. Omdat ze buiten de stad door de water en modderige omgeving op het platteland nog altijd de beste optie bleken bleven ze dus daar in grote getale gebruikt worden tot op vandaag de dag, alhoewel de laars van rubber wel een beetje de markt overgenomen heeft. De klomp is door dit verleden in combinatie met de molen op de dijk met de bloembollen eromheen een van de Nederlandse beeldbepalend in de traditionele toeristenspullen.

Wat voor een klompen zijn er?

De meeste klompen worden gemaakt van wilgenhout of populierenhout. Deze houtsoorten zijn veel in Nederland te vinden en zijn bij uitstek geschikt om te bewerken, maar zijn ook stevig. Bovendien kunnen ze goed tegen water.

Hoe word een klomp gemaakt?

1. Het proces begint met houten blokken waaruit de klomp gesneden gaat worden.
2. De allereerste stap is het blok hout met een speciaal mes er vlokken hout af te snijden waardoor de buitenvorm ontstaat. Dit gebeurt eerst in ruwe vorm
3. Vervolgens worden de twee klompen tegen elkaar gehouden en kijkt de klompenmaker naar de verschillen tussen de linker en rechter klomp.
4. De stap hierna is het precies gelijk krijgen van de buitenkant.
5. Hierna worden de klompen op een speciale balk neergezet en vastgemaakt zodat de binnenkant uitgehakt kan worden.
6. Het uithakken gebeurd met een aantal beitels. Voor het uitbeitelen word overigens voor een groot deel gewone beitels gebruikt die in de bouwmarkt gekocht kunnen worden. Enkele zijn echter speciaal voor klompen, omdat ze onder een bepaalde hoek kunnen.
7. De laatste stap is het finetunen van de klomp, de klompenmaker probeert dan de klomp uit met zijn voeten om te kijken of ze goed symetrisch zijn. Hier worden ook overigens houten pasvoeten gebruikt.

Nadat de klomp klaar is krijgt hij dikwijls een laklaag en een patroontje.

Een klomp van Delftsblauw wordt natuurlijk gebakken.

Typische klompendingen:

• Een klompenloper doet zonder dat hij het bewust is bij iedere keer dat hij zijn voet optilt zijn tenen uit elkaar. Iemand die dat niet doet verliest namelijk zijn klomp.
• Een gemiddeld boerengezin heeft 3 soorten klompen: standaardklompen voor doordeweeks en gebloemde voor de boerin voor de kerk en zwarte voor de boer.
• De grootste klompenfabriek staat uiteraard in Nederland, in het Gelderse Beltrum.
• Er zijn een aantal gezegdes waar klompen in voorkomen zoals; u breekt mijn klomp (had ik niet verwacht) en met de klompen op het ijs komen (onvoorzichtig doen)