Kakkerlak gezien? Praktisch en psychisch actieplan

Opeens zie je er een schieten over de vloer, bijvoorbeeld als je 's nachts naar het toilet gaat: een kakkerlak! Over dit akelige diertje wordt veel onzinnigs en zinnigs geschreven. Wat is wijsheid? Hoe ga je om met de mogelijke schrik, die heel hevig kan zijn? En welk actieplan kun je het beste volgen om de schade aan lijf en zenuwen et beperken? Met dank aan de afdeling Ongediertebestrijding van de Gemeente Leiden, werpen we wat licht op deze onaangename zaak.

Wat een schrik!

De een is stoicijns bij de ontdekking van een kakkerlak, de ander heeft dagen of langer nodig om de schrik ook maar een beetje te verwerken. Bijvoorbeeld mensen die in de tropen zijn opgegroeid, kunnen een hogere tolerantiegraad hebben voor ongedierte, terwijl mensen die toch als angstig worden van alles wat zoal kruipt en voor je voeten wegschiet, met hevige schrik kunnen komen te kampen. Aan de psychische gevolgen van het kampen met kakkerlakken in huis wordt in teksten en online weinig of geen aandacht besteed. Neem je eventuele schrik en ontreddering echter serieus in die zin, dat je ze als acceptabel voor jezelf etiketteert. Er zijn nare kleine indringers in je huis, en ze bewegen vanuit plekken en tijden dat je ze het minst verwacht. Bah!

Actieplan

1. Stel vast waarmee je te maken hebt

Niet elk akelig torretje is een kakkerlak. Als je er één ziet, reageer dan snel. Zet er een glas overheen als je ook maar een beetje durft en kunt - zo snel als soms geschreven staat, zijn ze niet altijd - en bewaar het 'specimen' voor de behandelaars van het probleem. De helden onder ons - en soms durf je meer dan je denkt - kunnen het akelige beestje snel verdrinken in water en olie: water alleen is niet genoeg, maar omdat de diertjes door hun schild ademen, verstopt olie de luchtwegen. Google online en bekijk hoe kakkerlakken eruit zien. Vaak zijn de karakteristieke strepen op de veel voorkomende Duitse kakkerlak een niet te missen aanwijzing.

2. Waarschuw je verhuurder of woningbouwvereniging

Ook al zag je er maar eentje, waarschuw verhuurder of woningbouwvereniging als de onverlaat een kakkerlak lijkt of blijkt. Snelle actie is het beste, en de eerste spreekwoordelijke klap is een daalder waard. Bovendien is het weleens de huurder of woningbouwvereniging die je van het probleem zal proberen af te helpen. Echter, de woningbouwvereniging betaalt tegenwoordig niet zelden tonnen aan dure bestuurders. Zelfs al was het jaren geleden gewoon dat de woningbouwvereniging een servicefunctie hanteerde, anno nu is dit niet gezegd. Krijg je een 'nee', dring dan aan, zeker als het een forse hoeveelheid kakkerlakken betreft. De afdeling ongediertebestrijding van gemeentes probeert vaak om woningbouwverenigingen en verhuurders aan het verstand te peuteren dat een korte-termijnbesparing door jou 'nee' te verkopen, kan leiden tot een langdurig probleem. Maar commerciele organisaties blinken nu eenmaal niet per se uit in langetermijnvisie. Dan nog is er verwarring, dus kun je altijd proberen je recht te halen. Bijvoorbeeld de overheid, verspreidt de informatie (nog?) dat de verhuurder je woning moet verlossen van kakkerlakken, mits sprake is van overmacht (ofwel, jij er niet zelf een rotzooi van maakt).

3. Zet lijmvallen

Lijmvallen, onder andere verkrijgbaar bij het tuincentrum, zijn geschikt voor verdelging van met name - nog - kleine populaties kakkerlakken, maar ze zijn ook geschikt als inventarisatiemiddel om te kijken hoe veel kakkerlakken er rondlopen, welke soort het is en waar ze zitten. Goede plekken voor de vallen zijn donker en warm, want dat zijn favoriete condities van dit ongedierte. Denk aan: achter fornuis of koelkast, in keukenkastjes, bij stekkerdozen enzovoort.

4. Verwijder verlokkingen

Verwijder alle, ik herhaal alle verlokkingen. Deze nare diertjes zoeken naar voedsel, warmte, water en voortplantingsmogelijkheden. Kattenbakjes of hondenbakken na het voeren meteen afwassen, open pakken en zakken wegggooien en vervolgens nieuwe voorraden in afsluitbare plastic of metalen verpakkingen doen, overal schoonmaken - ook achter het fornuis! - en zorgen dat er geen kruimel te vinden is voor de onverlaten. Dat kan al helpen.

5. Waarschuw de buren en probeer eventueel poolshoogte te nemen

Als je in een flat of appartement woont, is er zelden sprake van één locatie met kakkerlakken. Waarschuw dus de buren en probeer als het van toepassing is meteen poolshoogte te nemen: maken zij er wellicht zo'n zooitje van dat de kakkerlakken nu van hun huis naar het jouwe walsen? Zo ja, heeft je verhuurder of woningbouwvereniging vaak wél de plicht en/of motivatie om ze aan te pakken. Denk erom dat dit ook inhoudt dat bestrijding van met name grotere aantallen kakkerlakken, via een professional, geen nut kan hebben als buren hun kakkerlakkenprobleem houden. In flat of appartement, is gezamenlijke actie bij het inschakelen van een professional een voorwaarde.

6. Word de jager, niet de prooi

Wat het psychische aspect van de zaak betreft: probeer voor alles om de jager te worden, niet de prooi. Als je inventariseert, houd je ogen dan goed open. Bejaag de krengen liefst, om vast te stellen waar ze zitten en waar dus de bestrijding met vallen en eventuele gel-bestrijdingsmiddelen moet plaatsvinden. Die laatste, gelbestrijders, horen overigens thuis bij de professional en het goede nieuws is dat deze relatief onschadelijke middelen vaak in de plaats zijn gekomen van gifspuiten. Als je bezig bent met vernietigngs- of opsporingswerk, denk dan aan de onbetaalbare raad van coach en auteur Suzanne Piet: sterk jezelf met een mantra als 'een vrouw moet nu eenmaal doen wat een vrouw moet doen', of 'ik kan dit en ik wil dit, dus ik doe dit.' Herhaaldelijk hardop herhalen tijdens je heldenklus, en je kunt weleens versteld staan van je eigen moed.

7. Bescherm jezelf in lijf en geest

Huismiddeltjes om je omgeving afstotend te maken voor kakkerlakken, zijn onder andere citroen- en lavendelolie. Uitproberen is het devies. Als je bang bent dat de ellendelingen jou persoonlijk te na komen, kun je je alleen al beter voelen door een dun laagje lavendelolie op je huid aan te brengen, en bijvoorbeeld voor het slapengaan ook op je kussen. Pas wel op vlekken op kleding en meubels! Zeker als je nog moet wennen aan het feit dat je tijdelijk in een 'strijdtoneel' verwikkeld bent tussen jou en die onverlaten, kan het helpen om je hele huis te laten baden in een zee van licht, want daar houden kakkerlakken niet van. Hogere energierekening.. tja, soms moet je keuzes maken! Houd je huis ook zo koel mogelijk, zodat de warmte de diertjes niet aanlokt. Max 20 graden, en liefst nog koeler.

8. Als je een professional nodig hebt

Als je een professional nodig hebt, steek je hoofd dan niet in het zand. Neem actie als je meer dan een keer een kakkerlak hebt gezien, en je maatregelen onvoldoende helpen. Maar, belangrijk: bel niet zomaar een commercieel bedrijf als je verhuurder vertikt om actie te ondernemen en jij hebt geen been om op te staan of bent machteloos omdat anderen er een gore puinhoop van blijven maken. Bel de gemeente. Tien tegen een dat zij een afdeling ongediertebestrijding hebben, en deze brengen dan wel kosten in rekening maar zij zijn niet commercieel. Dat kan je veel geld schelen. Wees bijtijds, en dan kun je voor rond de honderd euro al klaar zijn. Uiteraard is een commercieel bedrijf mogelijk even goed, maar bij al deze narigheid bespaar je je natuurlijk liefst dat er op de koop toe een dikke rekening op de mat valt. Let wel, je krijgt vaak wel een grove schatting van de kosten, maar de uiteindelijke rekening - ook van niet-commerciele bestrijding via de gemeente - hangt af van de ernst, omvang en hardnekkigheid van de plaag. Bedenk daarbij wel dat de woningbouwvereniging bij grote problemen weleens alsnog geneigd kan zijn om in actie te komen, waar ze je eerder in de steek hebben gelaten.