Wanneer is een sondering (bodemonderzoek) noodzakelijk?

Een sondering is, afhankelijk van de stabiliteit van de grond, vaak noodzakelijk om een goede, bouwkundige berekening te kunnen maken voor de materialen van de fundering en de vloeren. Voor de bouw van een nieuw huis of ook voor een aanbouw vraagt de gemeente vaak niet alleen om een berekening, maar ook om gegevens over de grond, waarop het huis of de aanbouw komt te staan. Dat is vaak noodzakelijk, want niet alle grond in Nederland is stabiel en schoon genoeg om een gewone fundering te zetten en daarop te bouwen. De grond in Friesland is bijvoorbeeld van een heel andere samenstelling dan de grond in Zuid-Limburg of in de Randstad. Vooral u als eigenaar hebt er baat bij als uw gekochte grond schoon en stevig genoeg is om uw huis op te bouwen.

Twee soorten bodemonderzoek via sonderingen

Tegenwoordig gaat een sondering niet alleen meer over de stevigheid van de grond om daar een gebouw verantwoord op te kunnen zetten, maar ook het milieu moet vaak onderzocht worden. Veel grond in Nederland is vervuild door vroegere bedrijven, landbouwgif, asbest of stortplaatsen van allerlei soort.

Het grondmechanisch onderzoek voor de bouw van een huis

Hierbij onderzoekt men of de grond, waarop gebouwd gaat worden, wel stevig genoeg is om de bouw te dragen. Op die manier heeft de eigenaar de grootste zekerheid over de sterkte van de grond en probeert de gemeente eventuele klachten en schadeclaims te voorkomen, want in geval van minder draagkrachtige grond kunnen er later immers scheuren in de vloer en/of de muren van de bouw ontstaan.

Een onverwachte, harde laag van klei

Soms zit er bijvoorbeeld een harde kleilaag op een meter diepte, die geen water doorlaat. Bij veel regenval blijft het water daarop staan en daar kan een gebouw later veel vocht overlast van krijgen. Zo zijn er nog wel meer problemen op te noemen.

Voorbeeld: een vroegere beekbedding

Denk bijvoorbeeld aan een beekje dat in vroegere tijden nogal gemeanderd heeft. Op plaatsen waar dat beekje vroeger gelopen heeft, kan door kiezelafzetting of andere sedimenten een minder sterke ondergrond liggen. Soms moet er dan zelfs op palen gebouwd worden. Ook op de grond van meanderende rivieren, zoals de Maas, dichtgeslibde haventjes, of plaatsen waar vroeger een moeras gelegen heeft, kan minder draagkrachtige grond liggen.

Een sonderingsrapport is vaak nodig bij een vergunningsaanvraag

Een rapport van een grondmechanisch onderzoek vragen gemeenten meestal bij een vergunningsaanvraag voor een bouw met een omvang vanaf ongeveer vijftig vierkante meter. Soms ook wel voor een kleinere bouw of aanbouw. Dit wordt belangrijk als men weet dat er op bepaalde plaatsen binnen de gemeente minder draagkrachtige grond voorkomt.

Het milieutechnisch onderzoek is steeds vaker noodzakelijk

De tweede soort sondering is een milieutechnisch onderzoek, waarbij onderzocht wordt of de grond verontreinigd is of niet. Die verontreiniging kan over allerlei mogelijke gevaarlijke stoffen gaan. Dit onderzoek moet dan ook zorgvuldig gedaan worden door een erkend bedrijf. Beide onderzoeken zijn heel verschillend. Niet alleen in de soort onderzoek, maar ook in de kosten daarvan.

De toren van de basiliek in Leuven

De toren van de basiliek in Leuven had in beginsel veel hoger moeten worden dan ze nu is. Toen de bouwers echter steeds hoger kwamen begon de toren scheef te zakken. Na onderzoek bleek dat het riviertje dat midden door Leuven stroomt vroeger op de plaats van de bouw van de toren gelopen had. De grond bestond uit minder stevig materiaal en dus mocht de toren niet meer zo hoog worden. Vandaar dat er nu een lagere, andere toren op de kerk staat, dan er ooit gepland was.

Grondonderzoek via hand sondering

Het grondonderzoek gebeurt door het inboren van de grond, waarbij tijdens het boren de weerstand van de grond gemeten kan worden. Aan die weerstand wordt de sterkte van de grond bepaald. De boring voor een aanbouw kan vaak door een constructeur gedaan worden die daar dan wel de goede apparatuur voor moet hebben. Er wordt op een paar plaatsen geboord, om te zien of de sterkte van de grond voor de hele aanbouw geldt.

Hand sondering kan de constructeur vaak zelf doen

Hierbij wordt een staaf de grond ingedrukt om te bepalen hoeveel weerstand de grond biedt. Meestal wordt er slechts een meter diep geboord. Hooguit twee meter, maar voor de eenvoudige apparatuur van een hand sondering is dat eigenlijk al wat moeilijk. Een bodemonderzoek via hand sondering is echter niet duur.

Bodemonderzoek via geotechniek

Voor nieuwe huizen met een grondoppervlak van vijftig vierkante meter of meer wordt meestal de hulp van een bedrijf ingeroepen. Bedrijven in geotechniek hebben vaak boorwagens met een veel grotere kracht, waardoor ze op grotere diepte onderzoek kunnen doen. Deze boorwagens boren 15 tot 20 meter diep (indien nodig nog dieper) en kunnen zo bepalen of een huis op gewone fundamenten gezet kan worden of niet.

Wanneer kan instabiele grond gevaarlijk worden

Is de grond erg instabiel, dan moet het bedrijf ook dieper boren, tot het stevige grond tegenkomt. Bij minder stevige grond moet het huis dan op diep in de grond geslagen palen gezet worden (denk bijvoorbeeld aan Amsterdam) of, als dat mogelijk is, moet het compleet onderkelderd worden, tot op de draagkrachtige grond, zodat alle draagmuren een diepe steun hebben. Voor hoogbouw, zoals flats, gelden natuurlijk andere maatstaven en zal ook dieper geboord moeten worden. Het grondonderzoek via een bedrijf is natuurlijk duurder dan een hand sondering. Logisch, want daar moet ander materiaal voor gebruikt worden.

Het milieutechnisch grondonderzoek

Een milieutechnisch onderzoek wordt meestal gedaan op plaatsen, waar vroeger een bedrijf gestaan heeft, of waar men van weet dat er gewerkt is met schadelijke stoffen. Dat geldt dan bijvoorbeeld voor een plaats, waar een garagebedrijf heeft gestaan of waar een slopersbedrijf, een tankstation, een tussentijdse opslag van materialen, of dergelijke bedrijven hebben gezeten.

Geen hand sondering in dit geval

Bij een milieutechnisch onderzoek roept men eveneens de hulp van een bedrijf in. Bij dit onderzoek boort men in beginsel drie meter diep en haalt met de boor een monster van de grond naar boven. Dat grondmonster wordt op verontreiniging onderzocht. Het bedrijf zoekt dan vooral naar giftige stoffen en materialen die ongezond zijn voor mensen, zoals PAK’s, cadmium, lood, zink, enzovoort. Als er in het grondmonster van die eerste boring verontreiniging te zien is, boort men dieper en op meer plaatsen om de verontreiniging duidelijk in kaart te brengen. Zitten er ook dan nog verontreinigende stoffen in, dan moet die grond afgegraven worden en door verse, zuivere grond vervangen worden. Anders mag daar geen woonhuis op gebouwd worden.

Geen verontreiniging op grote diepte

Bij een milieutechnisch onderzoek wordt zelden op grotere diepte onderzoek gedaan, omdat er dieper dan zes meter gewoonlijk geen verontreiniging te vinden is.

Neem het zekere voor het onzekere

Wie de grond niet vertrouwt of niet zeker is van de zuiverheid van de grond, doet er goed aan om het zekere voor het onzekere te nemen. Daarnaast is het verstandig om even na te vragen of een grondonderzoek noodzakelijk is voor de vergunningsaanvraag.

De gemeente kan de vergunning uitstellen

Het vertraagt immers uw bouwplannen als u het advies van de aannemer of constructeur hebt gekregen om een grondonderzoek te laten doen, maar dat niet nakomt en de vergunningsaanvraag zonder dat onderzoek indient. Na vier weken of langer blijkt dan de vergunningsaanvraag geweigerd te zijn, vanwege het ontbreken van het grondonderzoek.

Lees verder

• Tegels en stenen kopen tegen een goede prijs
• Samen met de buren een goede, nieuwe oprit aanleggen
• Hoe zoekt u een financieel betrouwbare aannemer?
• Op welk moment kunt u een inboedelverzekering afsluiten
• Aannemers in de bouw vragen vaak uiteenlopende prijzen