Frank Lloyd Wright

''De binnenruimte zelf is de realiteit van het gebouw.'' Deze uitspraak is van Frank Lloyd Wright, een invloedrijke Amerikaanse architect die leefde van 1867 tot 1959.

Jeugd en opleiding

Frank Loyd Wright werd op 8 juni 1867 in Richland Center, Winsconsin geboren. Zijn vader was dominee en muziekleraar, zijn moeder was lerares. Het was een arm gezin. Zijn moeder stamde af van boeren, geestelijken en leraren uit Wales. Door haar leerde hij al jong Thoreau, Shelly, Goethe en Shakespeare lezen. En zijn vader maakte hem vertrouwd met Bach en Beethoven. Als kind sliep hij elke nacht in met de sonates van Beethoven. Aan de ene kant werd hij gevormd door literatuur en muziek en aan de andere kant was het de tijd van de industriële revolutie. Zijn moeder was ervan overtuigd, dat hij later architect zou worden en gaf hem speelgoed van Froebel en moedigde hem aan toen hij ging tekenen en ontwerpen. Als tegenwicht stuurde ze hem naar de boerderij van zijn oom om daar op het land te werken. In 1886 ging hij naar de technische hogeschool van Winsconsin. Daar voelde hij zich niet op zijn plaats en hij vertrok naar Chicago, waar hij werkte voor verschillende architectenbureaus. Uiteindelijk kwam hij bij Sullivan en Adler terecht. In de zeven jaar dat hij voor ze werkte, was hij al bezig om zelf te bouwen.

Periode tot 1957

In 1893 opende hij zijn eigen kantoor en bouwde voor zijn eerst klant W.H. Winslow, het Winslow House. Het huis straalde eenvoudige elegantie uit en was zo ongewoon, dat het meteen een attractie werd. De buitenmuren staan op een sokkel van betonsteen en in plaats van het in die tijd gewone steile dak, helt het dak licht en steekt het ver uit boven de ramen van de 1e verdieping. En het houtwerk binnen is natuurlijk en eenvoudig bewerkt. De lichte hellende daken, brede horizontale lijnen en het lage volume kenmerkte zijn vroege werk en was het begin van een nieuwe architectuurstijl. In 1804 organiseerde de Chicago Architecturale Club de eerst tentoonstelling van het werk van Wright. Zijn ideeën over interieur begonnen zijn gebouwen steeds meer te beïnvloeden. In de Hillside Home-school zijn de vier grote zuilen die het balkon schragen achter het raamhoek teruggenomen en het balkon wijkt terug achter de hoge ramen. Tijdens de bouw van het Larkin Buiding werd er een gipsmodel gemaakt en toen hij dat zag, haalde hij de hoeken van het gebouw weg en hij maakte er zelfstandige elementen van. Daardoor kreeg het interieur vrijheid en een nauwe relatie met het natuurlijke landschap er om heen.

Frank Loyd Wright was ervan overtuigd, dat het persoonlijke en lichamelijk welzijn van een mens toeneemt, als hij zich meer met de natuur verbindt. Volgens dat principe van inwendige ruimte die de uitwendige vorm bepalen en met de materialen van de natuur en omgeving bleef hij gebouwen ontwerpen die de architectuur in de hele wereld zouden veranderen. Wright ontwikkelde zich als architect en ook als creatief persoon. Dertig jaar na het Larkin gebouw ontwierp hij een vloeiend, licht kantoor met plastische rondingen. Zijn werk ging van een statische schoonheid van de kubusvormige United Temple, waar het licht door het venster en via het plafond de ruimte binnenkwam, naar de bijna 50 jaar later gerealiseerde Beth Sholom Synagoge, een gebouw waarin het licht tot uitdrukking kwam en de af hellende vlakken handen voorstellen, die elkaar vasthouden. De vormen verschillen maar de principes blijven, de mens staat overal centraal.

Laatste jaren

In 1957 schreef Wright zijn boek A Testament, waarin hij zegt zich altijd op een Humanere Architectuur te beroepen. Het zonlicht verhoudt zich tot de natuur als het innerlijke licht tot de geest van de mens. Dit innerlijke licht maakt, dat architectuur, kunst en religie van de mens één zijn.

Frank Loyd Wright trouwt twee keer en krijgt drie kinderen, hij sterft op 9 april 1959. Zijn laatste ontwerp was, “De Living City” een fictieve stad in een landschap van heuvels, uitgestrekte prairies, rivieren en meren. Het transport verliep via ‘atoomgedreven aken’ en ’taxicopters.’ Dit ontwerp werd nooit uitgevoerd.