Advent- adventskrans zelf maken & herkomst adventstraditie

Advent - Wat houdt dit in, wanneer is de adventstijd of adventsperiode en hoe kun je een adventskrans zelf maken? Advent behelst 4 zondagen voor Kerstmis en was al traditie in de 5e eeuw; de adventskrans was 'n Germaans symbool. Later kwam de Christelijke adventsdienst en ook de kransen in o.m. Italië, Duitsland, Nederland en Scandinavische landen. Tevens is er de advents-kalender (vanaf 1 december).

Herkomst advent: Wat is advent?

Advent of de adventstijd is de periode voor Kerstmis. De naam advent komt van adventus, het Latijnse woord voor komst. In de adventsperiode bereiden -met name christenen- zich voor op de komst van het kerstfeest en herdenken ze de geboorte en wederkomst van Jezus. Voor zover men heeft na kunnen gaan, werd in de 5e eeuw reeds advent gevierd in bepaalde gebieden in Italië en werd de adventsdienst ingevoerd door Paus Gregorius. En later (6e eeuw) de Romeinse adventsdienst in de kerk van Rome door Paus Pius V. Dit heeft zich verspreid door Europa en daar stond de adventskrans symbool voor het licht van de wereld -vergelijkbaar met het Germaanse licht-, maar dan in christelijk verband in de zin van uitkijken naar het licht: de geboorte van Jezus Christus.

Wanneer is de adventsperiode?

Met de advent begint het Liturgisch jaar*. Het begin van de advent is altijd op de zondag tussen 27 november en 3 december. De adventsperiode eindigt op 24 december (kerstavond) bij het avondgebed. Dit maakt dat de lengte of duur van de adventstijd kan variëren per jaar. De advent telt echter wel altijd vier zondagen. De 4 weken staan symbool voor de 4000 jaar die de mensheid -volgens de kerkelijke berekening- op de komst van de Verlosser(s) hebben gewacht. (Noot: Bij Oosters-orthodoxe kerken begint de advent een week vroeger en beslaat een periode van 40 dagen of 6 weken).

(* Liturgisch is het geheel aan ceremoniën, symbolen, kerkgebruiken, gezangen, gebeden en voorgeschreven plechtige handelingen, gewaden etc. met betrekking tot een eredienst).

Gregoriaanse gezangen tijden de mis in de kerk tijdens de 4 zondagen

Hieronder staan de Gregoriaanse gezangen die tijdens de Mis in de kerken worden gezongen op de 4 zondagen:
De 1e zondag - Levavi
De 2e zondag - Populus Sion
De 3e zondag - Gaudete
De 4e zondag - Rorate

Kleuren van advent: liturgische kleur paars

In de kerken voert de liturgische kleur paars de boventoon gedurende de adventstijd. De kleur Paars staat symbool voor bezinning, boete en inkeer. Uitgezonderd één zondag, namelijk Gaudete, de 3e adventszondag. Op deze dag is roze de kleur, hetgeen de feestelijkheid en vreugde van deze dag symboliseert. Gaudete is Latijns voor ‘Verheug U op’ (de komst van Jezus Christus).

Traditie en ceremonie: Adventskrans met 4 kaarsen

De adventskrans staat symbool voor de Christelijke strijd tegen de donkere kant van het leven. In Christelijke kerken en ook gewoon in particuliere huizen komt de advent traditioneel (ceremonieel) tot uitdrukking in een hangende of staande adventskrans. Op de krans staan dan 4 kaarsen (in een kaarsenstandaard), die de 4 adventzondagen symboliseren. Tijdens de adventsperiode wordt iedere zondag een kaars meer aangestoken, zodat alle vier de kaarsen op de laatste zondag voor Kerstmis branden. In orthodoxe kerken en sommige streken (o.a. in Italië) vieren ze 6 zondagen advent en hebben de adventkransen dus ook evenredig 6 Kaarsen.

Herkomst en oorsprong van de adventskrans

Germaanse adventskrans

Voor zover bekend stamt het allereerste gebruik van de adventskrans van de Germanen en was dus een Germaans -heidens- gebruik en niet van christelijke oorsprong, zoals vaak vermeld wordt.

Krans Winterzonnewende

Het Germaanse gebruik van de krans was gedurende de midwinter -de winterzonnewende- om te vieren dat het na de donkerste, moeilijkste dagen van het jaar (rond 25 december) weer lichter zou worden en het leven makkelijker (etensvergaring). Synchroon aan het ‘niet draaien van de zon’ mocht men ook geen wielen gebruiken (karrenwiel, spinnewiel etc.) en werd er een wiel met bladeren en kaarsen opgehangen. (Meer informatie over de winterwende kun je vinden in Tijd en Seizoenen (Jaargetijden).

Oorsprong van de huidige adventskrans

De adventskrans, zoals wij hem heden ten dage kennen, stamt oorspronkelijk uit Duitsland. Begin 1800 werd een karrenwiel gebruikt met daarop 4 grote witte kaarsen (aangestoken op de 4 zondagen) en 19 rode kleinere kaarsjes (voor doordeweeks). Vanaf midden 1800 is het gebruikelijk geworden om de krans met dennengroen op te tuigen. Het ceremoniële gebruik van de adventskrans komt heden ten dage nog steeds in Duitsland, Nederland en ook in de Scandinavische landen voor. In Nederland is het voornamelijk een christelijke, katholieke traditie en in Noorwegen komt het ook in de protestantse kerk voor. Soms wordt voor de adventskaars van de 3e zondag een roze kaars gebruikt (zie boven Gaudete).

Adventskrans zelf maken: Hoe maak je de adventskrans?

Basisvorm adventskrans

De basis voor een adventskrans is een kerstkrans. In plaats van een krans die je op kunt hangen, is een adventskrans een een krans die je op tafel kunt zetten en waar je vier kaarsen in kunt plaatsen. Voor de basis kun je net als bij een kerstkrans een strokrans gebruiken.

Kaarsen

Kleur kaarsen
Een typische kerstkleur is uiteraard rood. In plaats van vier rode kaarsen kun je uiteraard ook een andere kleur kiezen. Je kunt ook de ceremoniële (liturgische) kleuren gebruiken. Gebruik dan 3 paarse en 1 roze kaars.

Kaarsenhouder
Steek 4 kaarsenhouders gelijkmatig verdeeld in de krans en zorg ervoor dat ze stevig in het stro vastzitten om brandgevaar te voorkomen. Kaarsenhouders zijn vaak te koop in tuincentra of hobbymaterialenwinkels.

Tip: je kunt eventueel ook hele mandarijntjes of kleine appeltjes gebruiken als kaarsenstandaard. Maak met een appelboortje eerst een gat in het midden en steek de kaars er dan vervolgens in.

Decoratie en versiering

Gedroogd fruit, dennenappels, bessen en noten
Als extra versiering kun je gedroogde plakjes sinaasappel of citroen rond de kaarsen of kaarsenhouders bevestigen. Laat plakjes sinaasappel of citroen op krantenpapier een nacht drogen of bij 70°C in de oven met een half open ovendeur. De schijfjes fruit zijn niet alleen decoratief, maar verspreiden ook een heerlijke frisse geur. Ook kun je dennenappels, bessen en/of (wal)noten gebruiken.

Gebruik voor de bevestiging bloemdraad of binddraad. Noten kun je eventueel ook met lijm bevestigen. Snij vervolgens de plakjes gedroogde sinaasappel en citroen in het midden kruisvormig in, leg deze op de kaarsenhouders en zet de kaarsen erin.

Versiering met lint
Buiten de gedroogde vruchtendecoratie, kun je ook versieringen maken van linten, strikken van goudkleurig lint. Indien je paarse kaarsen en een roze kaars gebruikt is paarskleurig lint of een zilverkleur erbij heel mooi. In adventskransen wordt ook wel wit lint gebruikt (als symbool voor geboorte, het nieuwe leven).

Een mooie, gezellige, vredige en lichtende adventstijd met een leuke decoratieve adventskrans toegewenst!