Hoe kan ik ratten of muizen in huis bestrijden

Als ratten of muizen eenmaal de toegang tot je huis gevonden hebben, kunnen ze een ware plaag worden. Niet alleen zijn deze dieren zeer onhygiënisch, ze kunnen ook nog eens een behoorlijke schade opleveren. Zo zijn er bijvoorbeeld gevallen bekend van doorgeknaagde elektriciteitskabels, waardoor brand ontstond. Ook bij minder ernstige gevallen richten ratten en muizen echter genoeg schade aan door zowel hun uitwerpselen als knaagschade door opgeslagen spullen, isolatiemateriaal, kabels, vloerbedekkingen, et cetera. Het bestrijden, vangen, verjagen of doden van ratten en muizen in huis is daarom aan te raden.

Overeenkomsten tussen ratten en muizen

Hoewel ratten en muizen twee verschillende diersoorten zijn, zijn er toch enkele overeenkomsten tussen beide dieren die ervoor zorgen dat ze in huis een ware plaag kunnen worden. Hoewel zowel ratten als muizen een zeer korte levensduur hebben, van ongeveer anderhalf jaar, planten ze zich zeer snel voor. Nesten van zowel ratten als muizen bevatten vaak tientallen jonge dieren, die snel volwassen worden en zich dan ook weer voortplanten. In de natuur wordt de populatie van zowel de muizen als ratten in bedwang gehouden door natuurlijke vijanden zoals onder andere roofvogels (bijvoorbeeld uilen), katachtigen en vossen. In een huis kunnen ze zich echter ongehinderd voortplanten indien er geen actie ondernomen wordt. Beide dieren, zowel ratten als muizen, zijn ook nachtdieren. Overdag worden ze daarom niet zo snel opgemerkt, maar het is vooral het getik of getippel dat 's nachts te horen is op bijvoorbeeld de zolder, waardoor de aanwezigheid van ratten of muizen merkbaar wordt.

Verschillen tussen ratten en muizen

Er zijn echter ook verschillen tussen de rat en de muis. Zo is een rat groter, maar ook voorzichtiger en laat een rat grotere uitwerpselen achter. Muizen daarentegen laten kleinere uitwerpselen achter, maar deze zijn meer verspreid. Daarnaast zijn muizen iets minder schuw dan ratten, hoewel ook muizen vaak lastig te vinden zijn. Muizen nestelen zich ook meer in zachte, warme omgevingen zoals bijvoorbeeld in dozen met opgeslagen kleding. Ratten zoeken toch de wat hardere omgevingen of de grond zelf op.

Het risico van ongedierte

Schade door ratten en muizen
Het risico van ratten of muizen in huis, naast het vervelende getrappel in de nacht, bestaat uit verschillende factoren:

Schade door knagen
Poep en plas
Voortplanting

Knagen van ratten en muizen
Knaagschade kan vaak vervelende schade zijn. Zo kunnen muizen zich door isolatiemateriaal, kit, kleding, voedingsmiddelen en andere zachte materialen heen knagen. Ook kan het echter gebeuren dat muizen of ratten door elektriciteitskabels heen knagen; een dergelijke situatie kan gevaarlijk zijn aangezien dit kan leiden tot brand.

Uitwerpselen
Poep en plas van muizen en ratten is een zeer groot probleem. De dieren laten overal uitwerpselen achter en zorgen daarvoor voor een slechte hygiëne in huis. De uitwerpselen van ratten en muizen zijn zeer schadelijk voor de gezondheid, zo kunnen de dieren verschillende ziekten overbrengen, waaronder:

Coli
TBC
Salmonella
Hantavirus
Ziekte van Weil

Voortplanting van ratten en muizen
Ook de voortplanting van ratten en muizen kan tot een waar probleem leiden. Aangezien het ongedierte zich snel voortplant, kunnen er binnen enkele maanden steeds grotere populaties in huis ontstaan. Hierdoor kan het zijn dat het dusdanig "druk" wordt op de onzichtbare plekjes in huis dat de dieren zich steeds brutaler gaan gedragen en daarmee ook steeds zichtbaarder worden. Hierdoor wordt het risico op direct contact of besmetting via uitwerpselen nog groter en wordt de schade die door knagen ontstaat ook steeds groter.

Het bestrijden van ratten en muizen

Om ratten en muizen te bestrijden zijn er verschillende mogelijkheden:

Tegengaan van ratten en muizen
Verjagen van ratten en muizen
Vangen van ratten en muizen
Doden van ratten en muizen

Tegengaan van ratten en muizen in huis

Het aanpassen van de tuin
Het tegengaan van ratten en muizen kan door huis en tuin aan te passen om de kans op het ongedierte te verkleinen. Om ratten te voorkomen is het met name belangrijk om de tuin aan te passen, terwijl voor het tegengaan van muizen met name het huis zelf van belang is. In de tuin is het belangrijk om geen losse rommel te hebben. Stapels hout bijvoorbeeld trekken ratten aan, net als composthopen waar ook vlees in terecht komt. Een tuin met grote overzichtelijke vlakken stoot het ongedierte daarentegen af; zowel ratten als muizen willen onzichtbaar blijven voor roofdieren.

Het aanpassen van het huis
Belangrijker dan het aanpassen van de tuin, is het aanpassen van het huis zelf. Aangezien muizen zelfs door openingen van 0,5cm kunnen, en ratten door openingen van 1cm, is het belangrijk om al deze openingen kleiner te maken dan 0,5cm. Gebruik hiervoor geen zachte materialen zoals kit, maar liever cement. Muizen kunnen zich namelijk door normale kit heenvreten. Andere tips om het huis rat- en muisbestendig te maken zijn:

Maak spouwen muis dicht
Sluit ramen en deuren goed
Laat het zolderraampje in de winter niet open
Plaats bladerroosters op afvoerleidingen
Zorg dat ventilatieopeningen niet groter zijn dan 0,5cm
Zorg dat klimop niet dichter dan 50cm bij ramen zit
Vermijd het gebruik van hondenluikjes of kattenluikjes

Zowel muizen als ratten houden van warmte, dus ze zullen met name in koudere periodes het huis opzoeken. Zodra het weer iets warmer wordt, gaan ze vaak ook weer naar buiten om daar weer op zoek te gaan naar voedsel. Vooral muizen zoeken echter kleine openingen om een holletje te maken; ze willen daarin onbereikbaar zijn voor roofdieren.

Het verjagen van ongedierte

Voor het verjagen van ratten of muizen zijn verschillende mogelijkheden, waarvan de oudste het gebruik van natuurlijke roofdieren is. De kat is al eeuwen in gebruik om ratten of muizen in huis tegen te gaan. Let wel dat niet alle katten hiervoor even geschikt zijn, aangezien de kat zelf ook actief genoeg moet zijn om op zoek te gaan naar het ongedierte en de kat moet er ook bij kunnen. Als het ongedierte zich op zolder bevindt met voldoende voeding, waar de kat er niet bij, zal het effect van de kat minder zijn. Ook modernere manieren zijn mogelijk, zo zijn er middelen beschikbaar die met ultrasoon geluid de ratten en muizen verjagen. Dit geluid is voor ons niet hoorbaar, maar voor het ongedierte zeer hinderlijk.

Het vangen van ratten en muizen

Vangen van ratten of muizen is ook mogelijk; dit kan bijvoorbeeld door gebruik te maken van een vangkooi waar het ongedierte in kan, maar niet meer uit. Vaak wordt hierbij gebruik gemaakt van bijvoorbeeld pindakaas om een muis te lokken, echter zijn er ook andere manieren. Dergelijke vangkooitjes zijn vrij goed verkrijgbaar en hebben als voordeel dat het dier niet dood gaat en opnieuw in de natuur kan worden uitgezet.

Het doden van ratten en muizen

De meest effectieve manier om ratten of muizen tegen te gaan is echter om de dieren te doden. Dit kan middels het uitzetten van vallen met bijvoorbeeld een klapmechanisme, waardoor de nek van het ongedierte gebroken wordt. Dergelijke middelen bestaan ook in modernere varianten, bijvoorbeeld elektrisch. Het beste werkt echter het gebruik van vergif. Rattenvergif of muizenvergif (muizenkorrels) werken zeer goed. Deze korrels worden door het ongedierte gegeten en aan eventuele jongen gevoerd. Door de vertraagde werking wordt het bereiken van de jongeren mogelijk gemaakt. De korrels zorgen vervolgens voor interne bloedingen, waardoor de ratten en muizen doodgaan en uitdrogen. Door het uitdrogend effect van de korrels wordt een eventuele stankoverlast voorkomen. Dit is ideaal, aangezien het vaak lastig te achterhalen is waar de dieren nu zijn doodgegaan of waar ze zitten. Let wel op dat het vergif ook schadelijk is voor mensen en dieren; gebruik het vergif dus niet in de buurt van huisdieren of kinderen!