De kastanje van Anne Frank - zaailingen uit kastanjes

De kastanje die Anne Frank vanuit haar onderduikadres kon zien en waar ze in haar dagboek over schreef, gaat de hele wereld over. Sinds 2010 moet Amsterdam de kastanje bij het Achterhuis missen. Hij werd geveld door een storm. De kastanjes brachten zaailingen voort die inmiddels over de wereld een plek in de aarde hebben gevonden. Op drie continenten groeien nu nakomelingen van de Anne Frank boom. De plekken waar de nakomelingen groeien hebben alle een raakvlak hebben met Anne Frank of de Tweede Wereldoorlog.

Ziek

Voordat de kastanje bij het Achterhuis geveld werd door een storm in 2010, was hij al ziek. In 2005, 2006 en 2007 werden er daarom al kastanjes geraapt met het doel er boompjes van te kweken. De Anna Frankstichting doneerde aan diverse locaties in totaal 300 boompjes. Ze staan onder meer in Buenos Aires, Londen, Parijs, Valencia, San Sebastian, New York, Kani (Japan), Jeruzalem en in Amsterdam.

Anne Frank

Aanvankelijk wilde men een paar takjes uit de kroon op een onderstam enten voor het geval de kastanje in Amsterdam het zou begeven. Dat plan groeide uit tot een groot project. De Anna Frank Stichting gaf kweker Ronnie Nijboer van kwekerij Bonte Hoek uit Glimmen, de opdracht nakomelingen te kweken. Anne Frank keek tijdens haar onderduikperiode in het Achterhuis uit op de witte paardenkastanje. Ze schrijft er in haar dagboek over. Drie keer speelt de kastanje een rol in haar aantekeningen. Voor het schrijft ze over de boom op 3 mei 1944: "Onze kastanjeboom staat van onder tot boven in volle bloei, hij is vol met bladeren en veel mooier van verleden jaar.”

Dikrandtonderzam

De boom was in de loop der jaren ziek geworden. Zestig jaar na de oorlog bleek de 150 jaar oude stam te zijn aangetast door de dikrandtonderzwam. De boom bleek niet meer te redden. De Anne Frank Stichting vatte toen het plan op om alle Anne Frankscholen in Nederland, Duitsland, Italië en Frankrijk een jong boompje van de kastanje aan te bieden, een zaailing van de kastanje uit Amsterdam. Het plan was het begin van een enorm project. Veel meer instanties hadden belangstelling voor een zaailing. Vanuit alle windstreken kwamen verzoeken.

Kastanjes

De stichting raapte een aantal jarenlang kastanjes, tot in de herfst van 2007. De kweker uit Glimmen kon er 300 kastanjeboompjes van ongeveer een halve meter hoog uit kweken. Per post gingen ze de hele wereld over. In 2009 gingen de laatste babybomen in een koker naar hun nieuwe bestemming. Op het moment van verzending van de kleine kastanjes stond de grote boom nog. Die werd in 2010 door een storm geveld. In 2014 zijn de nakomelingen die goed zijn aangeslagen bijna drie meter hoog geworden. Sommige babyboompjes haalden het niet. De kleine kastanje bij de Duitse Anne Frankschool ging dood, maar die in Japan doet het geweldig en die heeft al gebloeid. Niet alle postkokers met zaailingen kwamen aan en ook werd er al een boompje omgezaagd om onduidelijke reden. Die van de Anne Frankschool in Frankfurt was dat lot beschoren. Ook de boom in de voortuin van de Anne Frankschool in Heemskerk overleefde de eerste maanden niet. Hij werd uit de grond getrokken door vandalen. Inmiddels staat daar een nieuwe zaailing te groeien.

Ground Zero

Er komen ook zaailingen van de Anne Frank kastanje op Ground Zero in New York en bij The Children’s Museum van Indianapolis. Die boompjes moesten vanwege de strenge invoerregels van Amerika eerst drie jaar in quarantaine.

Amsterdamse Bos

Van den Berk Boomkwekerijen uit het Brabantse Sint-Oedenrode kreeg zaailingen uit kastanjes die waren geraapt. De boomkweker mocht de boompjes tot wasdom brengen. Op een geheime plaats in het Amsterdamse Bos worden nog honderdvijftig boompjes opgekweekt. Zij krijgen een definitieve plaats in het Amsterdamse Bos.

Paardenkastanje

De originele boom viel in de storm, maar heeft driehonderd nakomelingen op drie continenten. De Anna Frank Stichting constateert dat de boom veel heeft losgemaakt. Vele landen voelen zich verbonden met Anne Frank. De boompjes symboliseren hoop en dat spreekt geweldig aan.

Kroon

Op de kwekerij in Glimmen zijn vijf loten van de kroon geënt op andere kastanjes. Een daarvan is in januari 2014 bijna 4 meter hoog. De andere vier zijn omgeploegd. Het beste exemplaar is bewaard en heeft al gebloeid.

Kastanje te koop

In 2017 waren voor het eerst nakomelingen van de Anne Frankkastanje te koop. De boompjes waren toen een meter tot vijf meter hoog. Ze werden alleen verkocht voor publieke plekken die een raakvlak hadden met Anne Frank of de Tweede Wereldoorlog.