Tiffany glas Minicursus - Zelf aan de slag met glas

Zelf decoratief of kunstzinnig werken met Tiffany glas. Tiffany is het verwerken van gekleurd, gefigureerd of helder glas, dat je stevigheid en vorm geeft door middel van omwikkelen van het glas met koperfolie, dat je vervolgens verband geeft door solderen met tin. Meest bekend zijn waarschijnlijk de Tiffany lampen, maar de Tiffany glastechniek leent zich voor veel meer (kunst)vormen. Er is een zeer uitgebreide keuze in kleurrijk en gefigureerd glas en de mogelijkheid tot het werken in driedimensionale vormen. Voor velen zijn de voorwerpen die met Tiffany glas te realiseren zijn een uitdaging om de glassnijder ter hand te nemen. Beoordeel of dit een boeiende hobby voor jou is!

Tiffany L. C. - Louis Comfort

Eind 1800 ontwikkelde de Amerikaanse glaskunstenaar Louis Comfort Tiffany een techniek om kleine stukken glas -omwikkeld met koperfolie- aan elkaar te solderen met tin. In tegenstelling tot Glas-In-Lood kunnen met deze techniek kleinere, meer gedetailleerde, maar ook driedimensionale werken of voorwerpen samengesteld worden. Hoe maak je zelf, stap voor stap, met de juiste techniek een Tiffany (kunst)voorwerp?
Het getoonde voorbeeld is relatief eenvoudig, zodat je zodoende eerst de techniek kunt oefenen en je vaardigheid kunt opbouwen.

Het ontwerp voor Tiffany

De eerste stap bestaat uit het uitwerken van het idee tot een tastbaar ontwerp. Het ontwerp of de tekening maak je op schaal: 1:1. Maak je een voorwerp van doorzichtig glas, dan kun je met één exemplaar volstaan. Is het glas niet doorzichtig, maak dan minimaal twee afdrukken van je ontwerp. Één afdruk gebruik je om te beoordelen of het definitieve resultaat past, het andere verknip je tot mal om de vorm op het te snijden glas af te kunnen tekenen. Aan de hand van de getekende lijnen snijd je het glas op de gewenste maat of in de juiste vorm.

Keuze van het Tiffany glas

Bepaal de kleuren van het glas waaruit je het werkstuk opbouwt. De keuze van het glas is haast onbeperkt, zowel in kleur als structuur. Gebruik consequent de glanzende zijde van het glas aan één zijde van het werkstuk. Dit zie je het best door 'langs' het glas te kijken.

Snijden van het glas

Aan de hand van het ontwerp of de geknipte mallen snijd je het glas zo nauwkeurig mogelijk met de glassnijder. Als je nauwkeurig snijdt, heb je later minder werk aan het wegslijpen van het overtollige glas. Het breken van het glas doe je bij grotere stukken met de hand; bij kleinere met de glastang. Je plaatst het glas tussen de bek van de glastang, rechts naast de snijlijn. Hetzelfde doe je links van de snijlijn, met het glas tussen duim en wijsvinger. Vervolgens maak je een (voorzichtige) beweging alsof je b.v een koekje door midden breekt. Doe je dit dat zul je -al dan niet na enige oefening- bemerken dat het glas op de, met de glassnijder getrokken snijlijn breekt.

Slijpen van het glas

Heb je -aan de hand van de tekening of mallen- de glasonderdelen van je ontwerp gesneden, dan begint het passen en meten. Elk gesneden onderdeel wordt rondom geslepen op de slijpmachine. Slijp ieder onderdeel en kijk tussentijds een aantal keer of de verschillende glasonderdelen mooi op elkaar aansluiten. Doe dit bij voorkeur stap voor stap en beetje bij beetje, zodat er niet te veel glas wordt afgeslepen.

Omwikkelen van het glas met koperfolie

Nadat de diverse glasonderdelen geslepen zijn en mooi op elkaar aansluiten, worden deze rondom omwikkeld met koperfolie.
Reinig het glas eerst om een goede hechting te verkrijgen. De koperfolie -dit is een op rol verkrijgbare zelfklevende folie- wordt rondom de randen van het glas goed aangewreven.

Vertinnen van de koperfolie tussen het glas

Voeg de diverse onderdelen samen tot de vorm van het oorspronkelijk ontwerp. Alle onderdelen worden nu rondom met naalden of spijkertjes vastgezet, zodat deze met tin aan elkaar gesoldeerd kunnen worden zonder dat het geheel verschuift. Breng op de te solderen naden soldeervet aan, zodat de tin goed hecht en mooi vloeit. Beweeg hierbij de soldeerbout en de tin als het ware met een slepende 'penseelbeweging' over de naden.

Afwerken van de koperfolie met tin rondom het glas

Heeft je werkstuk verband gekregen -doordat je alle naden hebt gesoldeerd- verwijder dan de naalden of spijkertjes. De randen rondom zullen nu nog koperkleurig zijn, omdat je die nog niet hebt kunnen vertinnen. Werk de randen -wederom met een slepende 'penseelbeweging'- rondom af met tin.

Patineren van het glas voor een verouderde uitstraling

Reinig en droog het werkstuk, zodat vuil, soldeervet e.d. verwijderd wordt. Om de zilveren tin randen een mooi oud en verweerd uiterlijk te geven, behandel je het geheel met patina. Dit product geeft een chemische reactie op het tin, zodat het na behandeling zwart wordt. De patina wrijf je met een doek op alle naden en randen waar je soldeertin hebt aangebracht.

Reinigen van het glas

Tot slot maak je het werkstuk wederom schoon. Het schoonmaken kan gewoon onder de waterkraan met een zacht afwasmiddel. Accenten -zoals de ogen en mond van Nijntje- breng je aan met een watervaste viltstift, of je verlijmd kleine stukjes glas op het werkstuk, wat wel duurzamer, maar niet altijd mooier is.

Benodigde materialen en gereedschappen

De benodigde materialen en gereedschappen voor het werken met Tiffany komen in grote lijnen overeen met dat wat je nodig hebt voor Glas-in-lood, zoals:

• Diverse soorten glas.
• Watervaste viltstift.
• Schaar.
• Glassnijder plus snijolie.
• Glasbreektang.
• Slijpmachine plus veiligheidsbril.
• Koperfolie plus spatel om folie aan te drukken.
• Soldeertin plus soldeervet.
• Soldeerbout.
• Patina.