Optrekkend vocht en andere vochtproblemen in huis

Tot de mogelijke oorzaken van een teveel aan vocht in de woning behoort het optrekkend grondvocht. Dit is typisch een probleem van oudere woningen. Maar hoe weet je of klamme muren of muren met schimmel erop het gevolg zijn van grondvocht? Kan het probleem ook worden veroorzaakt door doorslaand vocht, condensatievocht, bouwvocht of nog iets anders?

Wat is de oorzaak van optrekkend grondvocht?

Vooral bij oudere woningen zijn de bouwmaterialen soms enigszins poreus. Dit kan leiden tot verschillende problemen, waaronder doorslaand vocht of optrekkend vocht.

Van doorslaand vocht is vaak sprake als de woning niet met spouwmuren is gebouwd. Als er wel spouwmuren aanwezig zijn en de muren toch klam of zelfs nat zijn en er geen sprake is van condensatievocht, heb je misschien last van optrekkend grondvocht. Die kans is vooral groot als de grondwaterstand hoog is.

Het risico van een vochtprobleem door optrekkend vocht is reëel als de onderbouw van het huis niet voorzien is van horizontale vochtwering, ook wel een horizontaal vochtscherm genoemd.

Tot hoe hoog stijgt het grondvocht?

Het grondvocht kan stijgen tot een hoogte van ongeveer 1,20 m tot 1,50 meter. Een en ander hangt af van de poreusheid van de stenen of het beton en de zouten van het grondwater, maar ook van de mate van ventilatie. Bij een sterke ventilatie stijgt het grondvocht namelijk minder hoog dan bij weinig ventilatie of mogelijkheden van verdamping van het vocht (bijvoorbeeld omdat de binnenmuur betegeld is). Een en ander heeft met het droogproces te maken.

Grondvocht trekt niet alleen in poreuze muren, het kan ook poreuze, steenachtige vloeren aantasten als deze zonder goede isolatie op een vochtige ondergrond liggen. Vaak is deze aantasting nauwelijks zichtbaar, maar de houten constructie eronder kan door schimmelvorming worden ondermijnd.

Waar komt het zout in de muur vandaan?

Bij optrekkend grondvocht trekt het grondwater in het poreuze bouwmateriaal. Dit opstijgende ocht in de muur noemen we ook wel capillair vocht. Vanwege de zouten in het grondwater, is dit vocht bovendien in min of meerdere mate hygroscopisch. De zouten die langs deze weg in de muur zijn getrokken, vertragen het droogproces van de muur. Hoe langer de muur aan dit zoute grondvocht is blootgesteld, des te groter de aanwezige hoeveelheid hygroscopische zouten .

Hoe zie je dat vochtschade door optrekkend grondvocht komt?

Het is niet altijd direct duidelijk of vochtschade wordt veroorzaakt door optrekkend grondvocht dan wel door doorslaand vocht. Het belang van het achterhalen van de oorzaak zit hem in het feit dat de verschillende oorzaken om verschillende maatregelen vragen.

Aanwijzingen dat er sprake kan zijn van opstijgend grondvocht:

• Een muur waarvan alleen de onderste 1,20 m tot 1,50 meter lijkt te zijn aangedaan.
• Hier en daar zie je een witachtige uitslag (van zout) op de muur.
• Houten plinten zijn wat vochtig; eventuele verf daarop bladdert af. Rotte plinten vormen een duidelijk signaal voor een probleem van optrekkend grondvocht.
• Het behang komt vooral aan het onderste deel van de muur los.
• Het pleisterwerk komt uitsluitend aan het onderste deel van de muur los.
• Bakstenen en cement zijn alleen onderaan aangetast.
• Het probleem is zowel bij de binnenmuren als buitenmuren zichtbaar. Vrijwel altijd zijn meerdere muren aangetast. Bij doorslaand vocht gebeurt dit doorgaans alleen op de kant waar de wind het vaakst de regen tegen het huis aanblaast.

Optrekkend vocht is vooral een probleem in oudere gebouwen.

Hoe herken je of vorige bewoners last hadden van optrekkend vocht?

Als je plannen hebt om een wat oudere woning aan te kopen, is het van belang dat je tijdig op de hoogte bent van bestaande of eerdere vochtproblemen. Voor zover de verkoper van het huis geen uitgebreide informatie op dit punt geeft, kun je zelf ook letten op indicaties van vochtproblemen. Let wel: dit zijn slechts indicaties, geen harde aanwijzingen.

Mogelijke aanwijzingen zijn:

• Lambrisering.
• Bepleistering van tenminste een deel van het lagere gedeelte van de binnenmuren en/of buitenmuren met cement.
• Geteerde onderbouw.
• Bekleding van wanden met aluminiumfolie of bitumenpapier.

Optrekkend grondvocht is bij uitstek een probleem dat om een bouwkundige oplossing vraagt.

Mogelijk ander probleem: bouwvocht

Vochtproblemen in een huis van slechts enkele jaren oud zijn zelden of nooit een gevolg van optrekkend vocht. De kans dat sprake is van problemen door bouwvocht is veel en veel groter.

In een relatief koel en vochtig klimaat als Nederland hebben nieuwe gebouwen en nieuwe uitbouwen aan bestaande woningen de eerste jaren mogelijk last van zogenaamd bouwvocht. Door goed te luchten, ventileren en te stoken, drijf je de overmaat aan bouwvocht sneller door verdamping het huis uit en voorkom je daarmee vochtschade.

Lekken in leidingen en afvoerbuizen

Soms lijkt er sprake te zijn van optrekkend vocht door een hoge grondwaterstand , maar in sommige gevallen wordt het vocht veroorzaakt door een lek in bijvoorbeeld de waterleiding of de riolering. Het spreekt voor zich dat dergelijke oorzaken bij de bron dienen te worden verholpen.

Tegelijkertijd meerdere soorten vochtproblemen

Bedenk dat er meer factoren tegelijkertijd een rol kunnen spelen bij vochtproblemen in je woning. Zo kun je, als het een beetje tegenzit, zowel last hebben van condensschade, van doorslaand vocht en bovendien van optrekkend vocht

Het achterhalen van de verschillende oorzaken van vochtschade is niet altijd gemakkelijk, en het verhelpen ervan evenmin. Toch is het bestrijden van een overmaat van vocht in de woning van groot belang, niet alleen voor het behoud van de waarde van de woning en voor je spullen, maar vooral ook vanwege het feit dat een vochtig huis schadelijk is voor je gezondheid.

Lees verder

• Vochtproblemen in huis
• Vochtschade door regen of andere oorzaak van buitenaf
• Condens in huis