Wilde marjolein, vreugde van de bergen

Vreugde van de bergen, oros - ganus oftewel oregano is de vrij vertaalde naam van onze inheemse Oreganum vulgare of Wilde marjolein. Het is zeker niet altijd een plant van de bergen, maar wel een kruid voor droge, kalkrijke en zonnige plekjes.

Mijn geheim Ardeens plekje

Het liefst groeit hij aan de zuidkant van holle wegen in Ardennen en Voerstreek, samen met Wilde tijm, Borstelkrans, Kraailook en onze Klokjes. Soms op hogere rotshellingen, bijvoorbeeld op een van mijn geheime plekjes in de buurt van Belvau vind je onze Bergvreugde in gezelschap van het zeldzame Wildemanskruid, de Kalkaster en de glimmende Gamander. Een rots met een Provencaals geurgevoel!

Oregano in soorten

Al groeit er in België maar één soort Oregano, toch is er veel verwarring over de verschillende variëteiten en vooral over de naam. De Nederlandse botanische naam is Wilde marjolein, de Latijnse Origanum vulgare maar het gedroogde kruid in de keuken wordt dikwijls met Oregano aangeduid, terwijl de soort Origanum majorana ook Marjolein of Majoraan genoemd wordt.
Andere soorten zoals Origanum vulgare ssp. hirtum (Griekse oregano) en Origanum onitis groeien vooral in het Mediterrane gebied en dan vooral in Griekenland en Turkije. Het zijn meestal ook deze sterker geurende soorten die als keukenkruid verkocht worden. Voor de tuin zijn ook de lage Origanum compactum en de geelbladige ‘Aureum’ interessant, deze variëteiten zijn ook in de lage rotstuin te gebruiken.

Een taxonomisch overzicht van het genus Origanum is in 1980 gemaakt door de Nederlandse botanicus Ietswaart, die maar liefst 38 soorten op naam bracht. Daarbij komt nog dat zowel Lippia-, Plectrantus- en Thymussoorten onder de naam Oregano aangeboden worden. Zo is de bekende etherische olie Spaanse oregano plantkundig gezien Coridothymus capitatus. De verwarring ontstaat ook omdat veel lipbloemigen zoals Tijm, Bonekruid en Oregano hun gebruik in de keuken en als medicijn te danken hebben aan dezelfde geurstoffen met een hoog gehalte aan thymol of carvacrol. Ze reuken dus een beetje hetzelfde! De kwaliteit van onze inheemse Wilde marjolein is door zijn mindere geur met minder carvacrol dan ook spijtig genoeg niet zo geschikt als pizzakruid. Beter kun je dan ook de Origanum compactum en vooral de Griekse oregano, Origanum heracleoticum gebruiken, soorten die ook in ons klimaat goed te telen zijn.

Etherische olie van Oregano: thymol en carvacrol

Origanum vulgare ssp. hirtum met veel carvacrol is vooral ontstekingswerend en kan net zoals Tijm bij verkoudheid, hoest en bronchiale aandoeningen gebruikt worden. De zoetgeurende Origanum majorana heeft veel meer een krampwerende en ontspannende werking, het heeft een zogenaamd parasympathisch effekt en wordt daardoor toegepast bij vegetatieve spanningen zoals maagkrampen, benauwdheid op de luchtwegen, zenuwachtigheid en zelfs seksuele overspanning.

Van de Majoraan werd van oudsher ook een zalf gemaakt met 3 theelepels verpoederde gedroogde Oregano majorana, 1 uur getrokken in 1 eetlepel wijngeest (alcohol 40°), dan vermengen met 2 eetlepels boter, dit alles 5 minuten au bain marie verwarmen, door verbandgaas uitzeven en de zalf is klaar. Dit is als eerste hulpmiddel te gebruiken tegen buikpijn en krampjes bij baby’s, bij verkoudheid om de neus in te wrijven en vooral ook goed om de pijn bij kneuzingen te verzachten.
Misschien zijn juist warmte minnende planten extra geschikt om een ‘warme’ wereld te verwezenlijken. Ik zou zeggen: ‘ Warme schermbloemigen en vurige lipbloemigen verenigt u!’