Tomaten thuis zaaien en kweken: uitleg en praktijkvoorbeeld

Tomaten thuis zaaien en kweken: uitleg en praktijkvoorbeeld Iedereen kan in eigen huis tomaten kweken, ook wanneer men niet over een kweekkas beschikt. Het enige dat men nodig heeft zijn wat kuipjes, bloempotten, veel potgrond, een schaar, een hoop stokjes en touw, én niet te vergeten, veel zon en water. Het beste kan al in de winter worden begonnen met zaaien, alleen dan zal men in de zomer veel volle rode tomaten aan de planten zien verschijnen. Tomaten kweken is een leuk en leerzaam proces en zal voor velen, jong en oud, een verrassing zijn.

Inhoud


Als eind januari de winter halverwege is en er buiten nog sneeuw ligt zouden we het bijna vergeten: de lente is stilletjes aan in aantocht! Tijd dus om wat voorbereidingen te gaan treffen om een van onze meest favoriete groenten te gaan zaaien; de tomaat. De tomaat is eigenlijk geen groente, maar een besvormige vrucht, toch wordt de tomaat altijd tot de groenten gerekend. De tomaat bevat vele zaden en deze kunnen gemakkelijk gezaaid worden. Maar hoe gaan we te werk wanneer we als ondeskundigen voor het eerst tomaten willen gaan kweken?

Begin vroeg in het voorjaar met zaaien

Tomaten houden veel van zon, en als tomaten veel zon krijgen dan zullen de vruchten het beste groeien en het beste rijpen. Hoe vroeger in het voorjaar met het zaaien begonnen wordt des te eerder verschijnen de tomaten aan de plant en hebben ze nog de hele zomer de tijd om veel zonlicht te ontvangen. Het is dus raadzaam om al halverwege of eind februari te beginnen met zaaien. Het komt niet zelden voor dat hobby-kwekers te laat beginnen met het kweken van tomaten (pas in april) en dat de eerste tomaten dan pas in augustus aan de planten verschijnen. De maanden september en oktober zullen dan vaak nog wel wat zonlicht geven maar niet genoeg meer om de tomaten goed te laten groeien. Dus als je in juli nog geen tomaten aan jouw planten hebt hangen dan ben je eigenlijk te laat begonnen met zaaien. Begin daarom vroeg met zaaien.

De zaadjes kunnen gewoon uit de tomaat "gelepeld" worden... / Bron: Beatrize, PixabayDe zaadjes kunnen gewoon uit de tomaat "gelepeld" worden... / Bron: Beatrize, Pixabay

Win eerst de zaden uit een tomaat

Alle tomaten die je op de markt, supermarkt of bij de groentewinkel koopt zijn geschikt om zaden uit te halen. Deze geelachtige afgeplatte ronde zaadjes zijn vrijwel altijd voldoende kiemkrachtig. In het voorjaar kun je tijdens het eten van een tomaat gelijk de zaden eruit halen, de zaden bevinden zich in een geleiachtige substantie en kleven dus aan elkaar, je zou daarom het best de zaadjes eerst op een theedoek kunnen laten drogen, hierna zijn ze makkelijker van elkaar te scheiden. Zoals gezegd is iedere tomaat geschikt om zelf te kweken, maar als je toch de mogelijkheid hebt om te kiezen, kies dan voor rode goed uitziende volle tomaten, en niet voor die bleke tomaten met een watersmaak. Je zou bijvoorbeeld tomaten in een biologische winkel kunnen kopen, maar je kan ook voor de grote vleestomaat kiezen, deze sterke tomaat geeft een zeer goed resultaat en het is vermakelijk om te zien hoe straks je eigen grote vleestomaten in eigen tuin of op balkon groeien. Vleestomaten kenmerken zich door een vorm die uit meerdere segmenten lijkt te bestaan en ze zijn breder dan hoog.

In maart zien de plantjes er zo uit / Bron: Kruscha, PixabayIn maart zien de plantjes er zo uit / Bron: Kruscha, Pixabay

Het inrichten van de kweekbakjes

In februari kun je dus al het beste beginnen met zaaien, een geschikte plek in huis is de vensterbank achter het warme glas van het raam en op de zon gericht. Met gewone huis-, tuin- en keukenbakjes, wat potgrond en huishoudfolie kun je je eigen kweekbakjes gaan maken. Stop hiervoor wat potgrond in een bakje of kleine bloempot, verspreid daaroverheen een aantal zaadjes, houd hierbij een onderlinge afstand van een paar centimeter aan. Hierover heen kun je weer een dun laagje van een centimeter aan potgrond aanbrengen. Nog makkelijker is om in een keer een kuipje te vullen met potgrond, dit goed vochtig te maken met water en dan de zaadjes met een kleine satéprikker in de potgrond te duwen. De bakjes worden vervolgens bedekt met doorzichtig huishoudfolie en in de vensterbank gezet. Wees niet bang dat de bakjes te vochtig worden onder het folie, de zaadjes kunnen dit hebben! Bij teveel aan vochtdruppels volstaat het om af en toe een stukje van het folie van het kuipje af te rollen. Uitdroging, echter, moet te allen tijde worden voorkomen.

De karakteristieke vorm van de vleestomaat / Bron: Stux, PixabayDe karakteristieke vorm van de vleestomaat / Bron: Stux, Pixabay

Veel geduld en het bepalen van een geschikte groeiplek

Als de zaadjes eenmaal gezaaid zijn moet je veel geduld hebben, het duurt zeker twee weken voordat de eerste plantjes zichtbaar worden, en daarna nog zeker twee weken voordat deze ontkiemende zaailingen beginnen uit te groeien tot kleine volwaardige planten met echte bladeren. In februari gezaaide tomatenzaden zullen dus pas in de loop van maart kleine plantjes van een paar centimeter zijn. In deze maand kunnen de plantjes verder groeien waarna in april de planten in een keer met een soort groeispurt beginnen, ze worden dan echt groot. Nog voordat de planten te groot worden kunnen ze het beste al eind maart, begin april uit de kweekbakjes worden gehaald en worden verpot naar grotere definitieve potten. Tevens moet je een definitieve groeilocatie bepalen voor de tomatenplanten.

Tomaten houden veel van zon en warmte, in die zin is een plek vol in de zon op een warm balkon een ideale plek om tomaten hard te laten groeien. In de volle grond in de tuin kunnen tomaten misschien iets minder goed groeien omdat de bodem in het voorjaar vaak nog koud is. Ook speelt mee dat volle grond in de tuin vaak voedselarm is, gaat men de grond echter bemesten dan zullen de tomaten het beter gaan doen. Toch heeft het de voorkeur om de tomaten in losse potten met voedselrijke potgrond op een warm terras of warm balkon te plaatsen, en dat kan nog een belangrijke reden hebben: je weet nooit of een vroegere eigenaar van jouw tuin met onkruidbestrijdingsmiddelen heeft gewerkt. Met biologische potgrond in eigen potten weet je in elk geval zeker dat jouw tomaten straks geen ongezonde stoffen bevatten.

Het verplaatsen van de planten naar de tuin of balkon

In april zullen de planten echt hard gaan groeien, als het goed is heb je jouw tomatenplanten al uit de kweekbakjes gescheiden en overgezet naar grotere potten. Deze potten zou je nog even binnen kunnen laten staan, als de planten al in april buiten worden gezet bestaat de kans dat ze beschadigd raken tijdens koude voorjaarsstormen en door nachtvorst. Maar in mei is het dan toch wel tijd om de potten buiten te zetten. Let erop dat tomatenplanten heel veel water nodig hebben en dat mei al ongemerkt zeer warme dagen kan hebben. In deze maand zullen als het goed is al de eerste gele bloempjes verschijnen, een verrassing voor mensen die voor het eerst tomaten kweken. De planten zijn tegen die tijd al behoorlijk groot geworden, bijvoorbeeld 80 cm. Uit de gele bloemen zullen na bevruchting de eerste kleine groene tomaten tevoorschijn komen, als de tomaten al in juni zichtbaar zijn dan hebben deze nog de hele zomer de tijd om verder te groeien en rijp te worden. De planten kunnen door het gewicht van de tomaten snel omvallen en moeten worden opgebonden met stokken of aan een muurtje worden vastgemaakt. Stokken, schaar en touw zullen in deze periode dan ook het voornaamste gereedschap zijn.

Tomatenplanten zullen vroeg of laat altijd moeten worden ondersteund / Bron: Enaoniro, PixabayTomatenplanten zullen vroeg of laat altijd moeten worden ondersteund / Bron: Enaoniro, Pixabay

Oogsttijd

Water geven en nog eens water geven, je zult ontdekken dat zodra de planten tomaten bevatten ze enorm veel water nodig hebben. De kleine groene onrijpe tomaten zullen flink groeien en rond juli en augustus zichtbaar rood beginnen te worden. Als alles meezit kunnen eind juli al de eerste tomaten geoogst worden. Deze oogsttijd loopt zeker door tot in eind september, je zult namelijk zien dat de sterke planten de hele zomer door nog steeds gele bloemen aanmaken, dus niet alle tomaten ontstaan op hetzelfde moment. Maar vanaf september beginnen de eenjarige tomatenplanten dan toch te verwelken en in oktober worden de bladeren echt bruin, maar dan zijn de meeste tomaten allang geoogst en als het goed is opgegeten. Let op: groene onrijpe tomaten moet je nooit eten, die kunnen net als de rest van de plant natuurlijk gif bevatten.

Vanaf de nazomer zullen de planten bruin worden, de dan nog groene tomaten zullen niet meer rijpen, maar net als de plant bruin worden / Bron: MonikaP, PixabayVanaf de nazomer zullen de planten bruin worden, de dan nog groene tomaten zullen niet meer rijpen, maar net als de plant bruin worden / Bron: MonikaP, Pixabay

Tomaten kweken of toch maar gewoon op de markt kopen?

Hoewel er met eigen tomatenplanten zeker een flinke oogst kan worden binnengehaald is het nog altijd makkelijker om een tros tomaten op de markt te kopen. Wanneer alle kosten (potgrond, water, tijd) en baten worden afgewogen is een tros tomaten uit de supermarkt een betere optie dan zelf kweken. Maar tomaten kweken doe je dan ook niet om geld te besparen, maar gewoon omdat het leuk is en om je eigen onbespoten biologische groenten te kunnen kweken en eten. Ook is het zeer leuk en gezond om naast je dagelijkse bezigheden even in de zon met stokjes, touw en schaar te klungelen en omgevallen topzware tomatenplanten weer overeind te helpen. Daarnaast is het leuk en leerzaam, zeker als je het nog nooit eerder hebt gedaan, om de sterke tomatenplanten te zien opgroeien en onverwachts de eerste tomaten te zien verschijnen.

Zaaien van tomaten: voorbeeld uit de praktijk

Op goed geluk werden op 1 maart 2017 in diverse bakjes zaden uit eigen tomaten gezaaid. Het betrof zaden van een biologische vleestomaat die op de markt was gekocht en een vleestomaat uit de Albert Heijn. Het zaaien werd gedaan door de zaden vers uit de tomaat te lepelen, deze een beetje uit elkaar te halen en vervolgens op een reeds aangebracht laagje compost in diverse bakjes te leggen. Hierover werd een dun laagje compost aangebracht om de zaden af te dekken. Een klein beetje kraanwater en vervolgens een laagje doorzichtig huishoudfolie waren de laatste stappen. De bakjes werden op de vensterbank gezet met daaronder centrale verwarming en een paar uur zonlicht per dag.

De eerste dagen gebeurde er naar verwachting helemaal niets. Een bakje droogde enigszins uit, een andere werd juist door teveel water te nat. Ook na zeven dagen was er nog niets te zien. Echter op 10 maart waren er opeens onder het folie vele jonge zaailingen te zien, het leek alsof ze binnen een dag ineens uit de aarde omhoog waren geschoten. Conclusie: het is zeer makkelijk en mogelijk om de zaden van een tomaat direct vers uit een tomaat te halen en meteen te zaaien, het duurt dan slechts een dag of tien voordat plantjes te zien zijn.

Eind mei zijn alle tomatenplanten, die inmiddels 20-30 cm groot waren, naar buiten verplaatst en in grotere bakken gezet. Eenmaal buiten groeiden de planten snel, nog voor juni halverwege was waren de planten al circa 70 cm groot en verschenen de eerste bloemknoppen en zelfs al een paar gele bloemen. Aan de planten was goed te zien dat ze zich in hun optimale groeistadium bevonden, veel water geven was dan ook nodig. Op 22 juni verschenen de eerste tomaten.
© 2017 - 2024 Blauwevinvis, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Het telen van tomatenHet telen van tomatenHoe verser een tomaat, hoe lekkerde hij is. En de meest verse tomaat is een tomaat uit eigen tuin. Tomaten zijn niet zo…
Je eigen moestuin: CherrytomaatJe eigen moestuin: CherrytomaatCherrytomaten kun je laten groeien in je eigen moestuin. Let er wel op dat er veel mis kan gaan met tomaten in de moestu…
Het kweken van mooie planten met behulp van groeilampenHet kweken van mooie planten met behulp van groeilampenEr komt heel wat bij kijken als je professioneel wilt gaan kweken. Je hebt allerlei spullen nodig om het kweken tot een…
Het kweken van tomatenHet kweken van tomatenWie vind nou zo een mooie sappige tomaat nou niet lekker! Tomaten uit de winkel smaken meestal erg waterig, niet lekker…

Je moestuin op één vierkante meter. Kan dat wel?Je moestuin op één vierkante meter. Kan dat wel?Groente telen doen we al eeuwen in rijtjes. Maar een moestuin op één vierkante meter is veel effectiever: het kost minde…
Mollen verjagen met een diervriendelijke mollenverjagerMollen verjagen met een diervriendelijke mollenverjagerDe meeste mensen hebben liever geen mollen in hun tuin. Ze veroorzaken schade en het is meestal een hele klus om ze te v…
Bronnen en referenties
  • Inleidingsfoto: Couleur, Pixabay
  • Afbeelding bron 1: Beatrize, Pixabay
  • Afbeelding bron 2: Kruscha, Pixabay
  • Afbeelding bron 3: Stux, Pixabay
  • Afbeelding bron 4: Enaoniro, Pixabay
  • Afbeelding bron 5: MonikaP, Pixabay
Blauwevinvis (114 artikelen)
Laatste update: 25-06-2017
Rubriek: Huis en Tuin
Subrubriek: Tuin
Bronnen en referenties: 6
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.