Grassen in de tuin, standplaats volgens kleur en vorm

Grassen zijn al erg lang terug te vinden in allerlei tuinen, maar het heeft lange tijd geduurd voor de voordelen ervan bekend werden. Zowel de sierwaarde en vorm van de bladeren als de fraaie bloeiwijze in de vorm van aren, pluimen of trossen springen meteen in het oog, en zorgen ervoor dat grassen vandaag de dag onmisbaar zijn in iedere tuin.

Wat zijn grassen?

We kunnen ruwweg spreken over een 13.000 soorten grassen, die ruwweg onderverdeeld kunnen worden in drie plantenfamilies, waarvan er maar één de echte grassen vormt. Omdat ze echter allen zo op elkaar gelijken, zowel qua uiterlijk als in de vele mogelijke tuintoepassingen worden ze gemakkelijkheidshalve allemaal gewoon grassen genoemd. De echte grassen komen voor over de hele wereld, van de droogste steppevlakte tot de meest onherbergzame bergketen. Het is dan ook niet onlogisch dat er voor iedere tuin een geschikt gras te vinden is.

Uiterlijk

Grassen zijn niet meer dan een holle stengel waarop de bladeren rechtstreeks ingeplant staan. Ze hebben geen beduidende bloeiwijze. Doordat ze uitsluitend door de wind bestoven worden, hebben ze geen nood aan opvallende bloemen om bijen en andere insecten aan te trekken. Hun bloemen bestaan uit honderden kleine, groene of bruine bloempjes die samen een aar, tros of pluim vormen. Voorbeelden van zeer veel voorkomende en gekende grassen zijn: weidegras, tarwe, maïs, rijst en bamboe.

Grassen in de tuin

Om grassen het best tot hun recht te laten komen in de tuin, is het van groot belang rekening te houden met de ideale standplaats van de verschillende soorten. De eigenschappen van gras komen het best tot hun recht in combinatie met andere vaste planten en struiken.

Standplaats volgens bladkleur

De meeste grassen vallen op door hun elegante bladeren die nog beter tot uiting komen in combinatie met planten met heel contrasterende bladvormen of -grootten. Door de groene kleur van de meeste grassen kunnen ze het effect van bloeiende planten accentueren in een gekleurde border, maar er zijn ook tal van grassen die zelf voor een mooi kleureffect zorgen. Zo vind je bijvoorbeeld witte, gele, blauwe, grijze en rode variëteiten.

Witte en gele grassen zorgen voor een oplichtend effect op donkere, schaduwrijke plaatsen in de tuin. Op lichte plaatsen staan ze erg mooi bij vaste, bloeiende planten die de kleuren van het gras herhalen.

Voorbeelden van witte grassen

Voor in de schaduw:

• Carex conica snowline
• Carex morrowii Variegata
• Ccarex muskingumensis
• luzula sylvatica Marginata

Voor in de zon:

• Calamagrostis x acutiflora
• Glyceria maxima
• Miscanthus sinensis Variegatus
• Phalaris arundinacea Pictus

Voorbeelden van gele grassen

Voor in de schaduw:

• Carex elata
• Carex oshimensis evergold
• Hakonechloa macra Aureola
• Luzuna sylvatica Wintergold

Voor in de zon:

• Miscanthus sinensis Strictus en Zebrinus
• Phragmites australis Variegatus
• Spartina pectinata Aureomarginata

Blauwe en grijze grassen staan het liefst op een zonnige plaats. In een steppetuin komen ze het best tot hun recht. Ook de rode bladeren tonen hun pracht het best in de zon. Het invallende zonlicht versterkt het rood bovendien nog.

Voorbeelden van blauwe grassen:

• Festuca glauca
• Festuca ovina
• Koeleria glauca
• Stipa gigantea
• Helictotrichon sempervirens

Voorbeelden van rode grassen:

• Carex buchananii
• Imperata cylindrica Red Baron

Verder zijn er vele grassoorten die pas in de herfst op hun mooist zijn. Grassen die in de volle zon staan verkleuren het felst in de herfst maar ook enkele soorten die meer van de schaduw houden, nemen een mooie herfstkleur aan. Naargelang de temperatuur kunnen deze kleuren tot ver in de winter aanhouden. In combinatie met herfstbloeiers en struiken die een mooie herfstkleur krijgen, zorgen deze grassen tot laat in het jaar voor een mooi plaatje in de tuin.

Voorbeelden van grassen met fraaie herfstkleuren:

• Calamagrostis x acituflora
• Chasmantium latifolium
• Miscanthus giganteus Aksel Olsen
• Molinea caerulea
• Molinea virgatum
• Pennisetum alopercuroides

Standplaats volgens vorm

Grassen zijn er in alle vormen en grootten. Doordat deze vormen het hele jaar door goed zichtbaar zijn is het van belang de grassen op de juiste plaats te zetten. Grote, rechtopstaande grassen (vele miscanthus soorten, of Calamagrostis x acutiflora) geven structuur aan een border, door ze op verschillende plaatsen in de border in te planten. Terwijl grassen met overhangende bladeren de lelijke randen van een border of tuinpad verdoezelen. (pennisetum alopecuroides)
Ook de bloeiwijze of de vorm van de aren of pluimen geven een mooi effect aan de border. Vele bloeiaren geven nog tot ver in de winter kleur en structuur aan de border, en de veelal bruinrode pluimen van sommige grassen passen goed bij verschillende herfstbloeiers.

Voorbeelden van grassen met opvallende bloeiwijzen:

• Bouteloua gracilis
• Briza media
• Calamagrostis brachytricha
• Carex grayi
• Carex pseudocyperus
• Chasmantium latifolium
• Riophurum latifolium
• Hystrix patula
• Luzula nivea
• Melica ciliata
• Panicum virgatum
• Stipa barbata
• Stipa calamagrostis
• Stipa capillata
• Stipa gigantea
• Pennisetum alopecuroides

Solitaire grassen

Sommige grassen imponeren door hun grootte en duurzame, fraaie uiterlijk. Deze moeten een aparte plaats in de tuin krijgen en mogen niet weggestoken worden tussen andere planten in borders. Ze vormen een indrukwekkende blikvanger bij zitplaatsen, terrassen, of waterpartijen. (Miscanthus giganteus of verschillende variëteiten van Miscanthus sinensis)

Lees verder

• De steppetuin, een tuin zonder zorgen
• Herfstbladeren in de tuin: opruimen of laten liggen?
• Varens in de tuin, toepassing en verzorging
• Bananenplant in de tuin: plaats, groei en overwinteren