Bernagie of Borago officinalis: Leve het komkommerkruid

Nee, er groeien geen komkommers in het komkommerkruid, ofwel Borago officinalis. Wel doet de smaak van het komkommerkruid enigszins denken aan de smaak van komkommers, wat de ogenschijnlijk wat vreemde naam wel verklaart. Het komkommerkruid heeft een prettig, fris en verrassend effect in salades, maar is het wel gezond?

Bernagie, ofwel het komkommerkruid

Komkommerkruid, ook wel bernagie genoemd, is een eenjarige plant met ruwharige stengels, bladeren en bloemknoppen. De plant heeft als officiële naam Borago officinalis meegekregen, waarbij ‘borra’ een Italiaanse aanduiding is voor ‘wol’, aldus verwijzend naar de haren die je overal op de plant vindt.

Historie

Oorspronkelijk komt het komkommerkruid uit het Middellands Zeegebied. Al vroeg werd de plant in cultuur gebracht. Zo gebruikten de oude Grieken in de Klassieke Tijd de plant in dranken, vanwege de opbeurende eigenschappen, die aan de plant werd toegeschreven. Via de Grieken en de Romeinen is de plant uiteindelijk ook in onze streken terecht gekomen. Je ziet het komkommerkruid tegenwoordig veel in tuinen, maar je treft het ook aan in verwilderde vorm, uitgezaaid vanuit allerlei tuinen. Dat uitzaaien gebeurt heel gemakkelijk. De plant is in het wild aan te treffen op vochtige en zeer voedselrijke ondergrond. Slootkanten, bermen, plaatsen waar puin is gestort, het zijn plaatsen waar de hoeveelheid stikstof in de bodem groot is, en de bernagie vaart hier wel bij.

Komkommerkruid in je eigen tuin

Bernagie, of komkommerkruid, is een gemakkelijke plant. Als je het kruid eenmaal uitzaait in je tuin, heb je grote kans dat de plant zichzelf uitzaait voor het komende jaar. Met een beetje geluk is één keer zaaien genoeg om er jaren plezier van te hebben.

• Zorg voor een voedselrijke bodem, niet te droog.
• Je zaait, zoals in de meeste gevallen, in het vroege voorjaar.
• Zorg dat de ontkiemende zaadjes niet kunnen uitdrogen.
• Als de plantjes zijn opgekomen, dun je wat uit, zodat elke plant genoeg groeiruimte krijgt.
• Als de planten volgroeid zijn, kun je de blaadjes plukken. Soms gebruik je de bloemen. Bijen en hommels brengen graag een bezoekje aan de bloemen van het komkommerkruid.

Hoe gebruik je komkommerkruid

Hoewel je het op grond van de behaarde blaadjes misschien niet zou verwachten, wordt de plant ook voor consumptie gebruikt. En dan gaat het vooral om de behaarde blaadjes! Vooral in het Middellands Zeegebied wordt het komkommerkruid in salades gebruikt, waar de frisse smaak van het kruid doet denken aan komkommer. Je kunt het eventueel ook aan reeds gekookte gerechten toevoegen. Laten meekoken is geen goed idee. Behalve ter consumptie, kan de plant ook medicinaal worden gebruikt. Van een aftreksel van de plant kan een thee worden gemaakt, die verlichtend zou werken bij reuma en ontstekingen. Nog een heel andere toepassing is te vinden in de bloem, die gebruikt kan worden om azijn op kleur te brengen.

Gezondheid

Gebleken is, dat komkommerkruid bepaalde toxische alkaloïden bevat, dit zijn kankerverwekkende stofjes. Gelukkig komen deze stofjes alleen maar voor in heel kleine hoeveelheden, maar het is een feit dat ze toch leverschade kunnen veroorzaken. Het is daarom aan te raden consumptie van komkommerkruid te beperken. Je kunt ervan eten, maar vooral niet te vaak en zeker niet te veel. Uit de zaden van het komkommerkruid kan een olie worden geperst. Tijdens het raffinageproces van deze olie worden de schadelijke alkaloïden verwijderd.