Van zout tot chloor

Veel van het zout dat we in Nederland produceren, krijgen we nooit te zien. Dat gaat weer rechtstreeks de fabriek in om er andere producten van te maken. Een daarvan is chloor, een erg waardevol product. We zijn ons er niet van bewust maar vrijwel alles wat we kopen is met behulp van chloor gemaakt.

Wat je van zout kan maken

Zout is een chemische grondstof: de scheikundige naam ervan is natriumchloride. Met behulp van scheikundige reacties kan men er nieuwe producten van maken zoals soda of chloor. Je kunt vrijwel geen schoonmaakmiddel bedenken of er is zout bij gebruikt om het te maken. Chemisch gezien is zout een simpele substantie. Kijken we naar een zoutkristal dan zien we een keurige stapeling van natrium- en chloordeeltjes, vandaar de benaming natriumchloride.

Om zout chemisch te laten reageren is nog niet zo eenvoudig, maar het lukt als we elektrische stroom gebruiken. Die zorgt ervoor dat de reactie goed verloopt. We noemen dat elektrolyse. Eigenlijk ontstaan daarbij 3 nieuwe stoffen, waarvan er 2 gasvormig zijn:

• een daarvan is chloor en dat kan je ruiken ook. Het is de geur van bleekwater;
• het andere gas is waterstof, onder andere te gebruiken bij het maken van margarine;
• bij de elektrolyse komt ook nog natronloog vrij, maar dat kan je niet zien. Natronloog is de grondstof voor het maken van zeep en soda. Bovendien wordt het gebruikt als afvoerontstopper.

Hoe wordt chloor in de praktijk geproduceerd?

Het maken van chloor uit zout gebeurt in een chloorfabriek en gaat als volgt in zijn werk:

• er is een grote bak met in het midden een scheidingswand;
• het is een gesloten systeem waarbij de aan- en afvoer via een buizensysteem verloopt;
• aan de ene kant bevindt zich de geconcentreerde pekel, aan de andere kant water;
• de scheidingswand heeft als eigenschap dat die natriumdeeltjes doorlaat;
• door het toevoeren van gelijkstroom verkrijgt men chloor, waterstof en natronloog;
• de gassen waterstof en chloor kunnen apart worden opgevangen.

Het gehele proces kost erg veel elektrische energie maar men krijgt er zeer nuttige producten voor terug. Vooral chloor is een bijzonder waardevolle grondstof.

De voor- en nadelen van chloor

Zonder chloor zou ons leven er heel anders uitzien. We zouden bijvoorbeeld veel kunststoffen moeten missen maar chloor is ook uitermate geschikt als desinfectiemiddel. Denk aan veilig drinkwater en het water in zwembaden.

Toch heeft chloor ook een nadeel. De producten die we ervan maken zijn weliswaars erg veilig , maar chloor zelf is erg giftig. Je moet er dus voorzichtig mee omgaan en alle veiligheidsmaatregelen stipt in acht nemen. Dat geldt niet alleen bij de bereiding in de fabriek, maar bijvoorbeeld ook thuis bij gebruik van bleekwater.

Zoals gezegd, chloor is dus en belangrijke grondstof voor de chemische industrie. Aardolie is dat ook, maar chloor heeft één groot voordeel in vergelijking met aardolie: van chloor zullen we nooit een tekort hebben omdat we immers oceanen vol zout zeewater hebben.